Πολιτική

Η επικαιρότητα του συγκεκριμένου έργου της Κολοντάι έγκειται στη διαφωτιστική του χρησιμότητα ως προς την ταξική ουσία και την ιστορικότητα της κοινωνικής θέσης της γυναίκας, που αφορά κατά βάση τη θέση της στην κοινωνική εργασία και, ως παράγωγο, τη θέση της στην οικογένεια -με βάση τον ειδικό της ρόλο στην αναπαραγωγή του ανθρώπου- και τη σχέση με το άλλο φύλο, γενικότερα τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων. Η δε αξία του έγκειται στην εκλαϊκευτική του δύναμη, που ήταν άλλωστε και ο σκοπός του. Γι' αυτό και η βάση ήταν προφορικές διαλέξεις και όχι ένα γραπτό δοκίμιο. Έργο σημαντικό για τη γυναίκα εργατικής, λαϊκής ένταξης ή καταγωγής, τη νέα γυναίκα, ακόμα και μαθήτρια, αλλά και για τη γυναίκα αγωνίστρια του λαϊκού κινήματος.

Ο Ρουσσώ υπογράφοντας το «Κοινωνικό Συμβόλαιο» ως πολίτης της Γενεύης κάνει μια προσπάθεια να θέσει τους όρους για την εύρυθμη λειτουργία μιας δημοκρατικής πολιτείας.

Κηρύττει ότι ο άνθρωπος έχει ως κληροδότημά του από τη φύση τα απαραβίαστα και ιερά δικαιώματα της ελευθερίας και της ισότητας και αναλύει την άποψή του για τη δημιουργία των κοινωνιών.

Το Κοινωνικό Συμβόλαιο είναι η συμφωνία που συνάπτουν μεταξύ τους ίσα και ελεύθερα άτομα ώστε να ρυθμίσουν τη συμβίωσή τους στην κοινωνία όπου ζουν αλλά και για να προστατεύσουν τα φυσικά δικαιώματά τους. Εγχείρημα δύσκολο που προϋποθέτει τη ριζική μεταμόρφωση όσων συμμετέχουν σ’ αυτό. Όμως η συμφωνία αυτή, κατά τον Ρουσσώ, δεν αποτελεί πράξη αγαθών ατόμων, παρά ανταποκρίνεται σε καταστάσεις και προβλήματα που προκαλεί η διεφθαρμένη από τον πολιτισμό και εγωιστική πλέον ανθρώπινη φύση.

«Καθώς γράφω, βαθιά πολιτισμένοι άνθρωποι πετούν από πάνω μου, προσπαθώντας να με σκοτώσουν». Έτσι αρχίζει το εκτενές δοκίμιο του Τζορτζ Όργουελ, υπηρετώντας διπλό ρόλο καθώς μας βάζει και στο κλίμα των αρχών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και στο λογοτεχνικό ύφος του συγγραφέα, με την αμεσότητα, την καρτερία και το λεπτεπίλεπτο χιούμορ. Είναι οι βομβαρδισμοί του Λονδίνου από τα γερμανικά αεροπλάνα ενώ ο ναζισμός απλώνεται στην Ευρώπη, απειλώντας ολόκληρο τον κόσμο, μαζί και την αγγλική ψυχή. Σ’ αυτό το κατ’ εξοχήν πολιτικό κείμενο που δημοσιεύτηκε λίγες εβδομάδες πριν να εισβάλουν τα ναζιστικά στρατεύματα στην ΕΣΣΔ, ο Όργουελ αναλύει τις έννοιες του εθνικισμού και του πατριωτισμού, αναζητώντας συγχρόνως διεξόδους «οικουμενικότητας». Το Λιοντάρι και ο Μονόκερως είναι ένα μεγάλο μάθημα πολιτικής σκέψης.

"Μοιάζει πια πολύ παλιά η αισιοδοξία με την οποία η Γαλλική Επανάσταση είχε χαιρετίσει το νόμο ως λύτρωση από την τυραννία και ως βασιλική οδό προς την ελευθερία και την ισότητα. Ο ρόλος του νόμου άλλαξε θεμελιακά ήδη από τον 19ο αιώνα. Δεν ενσάρκωνε πια την ιδέα της επαναστατικής δικαιοσύνης· έγινε ένα εργαλείο της αστικής πολιτικής στα χέρια των εθνικών κοινοβουλίων που στρεφόταν τόσο ενάντια στο φεουδαλικό παρελθόν όσο και στο ολοένα και πιο απειλητικό "κοινωνικό ζήτημα". Με λίγα λόγια, ο νόμος έγινε ένα μέσο κοινωνικού ελέγχου. Έναν αιώνα αργότερα αυτή η σκέψη έχει γίνει τόσο αυτονόητη, που προκαλεί ενόχληση ακόμα και η διερώτηση τι άλλο θα μπορούσε να είναι ο νόμος εκτός από μια σχετικά εφήμερη, προσανατολισμένη σε ένα σκοπό πολιτική διαταγή που απευθύνεται στην κοινωνία". Τόσο οι αδύναμοι όσο και οι ισχυροί επικαλούνται το δίκαιο. Η σημασία του δικαίου, της πιο θεμελειώδους από όλες τις αυθεντίες, είναι αντικείμενο διαρκούς ερμηνείας. Παρά τις διαρκείς παραβιάσεις του δικαίου, οι εμπλεκόμενοι σε κάθε διένεξη σπεύδουν πάντοτε να δηλώσουν ότι ενεργούν εν ονόματι του δικαίου, ότι συμμορφώνονται με το νόμο, ή ότι υπηρετούν την ύψιστη αρχή που κρύβεται πίσω του, τον Θεό, την ηθική ή τη λαϊκή κυριαρχία. Ο Μίκαελ Στολλάις στα δύο αυτά δοκίμια πραγματεύεται δύο κομβικές μεταφορές που σχετίζονται με την εικόνα του νόμου. Το μάτι του νόμου, που εμφανίζεται ήδη από την αρχαιότητα συνδεδεμένο με τον ηγεμόνα, παράγει μια σειρά από θεμελιώδεις αναπαραστάσεις της δικαιοσύνης, οι οποίες διαπερνούν όλη την ιστορία του νεότερου δικαίου. Αντίστοιχα, η επίκληση του ονόματος του νόμου, με το βάρος και την ιερότητα της προσωποποίησής του, αποτελεί ένα από τα πιο παλιά γλωσσικά εργαλεία της κυριαρχίας. Ο Στολλάις διερευνά τις πηγές και την πορεία των δύο μεταφορών μέχρι σήμερα, φωτίζοντας τις μεταβολές στην έννοια και τη λειτουργία του νόμου και του δικαίου.

«Ένα νεόκοπο σύστημα γενικευμένης επιτήρησης τείνει να εδραιωθεί. Και σε αυτό ακριβώς το σύστημα θα υπαχθεί το πανεπιστήμιο με το πέρασμα στην “εξ αποστάσεως” διδασκαλία». Το πανεπιστήμιο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του ψηφιακού μετώπου. Ανοίγοντας τον δρόμο προς την ευρύτερη υιοθέτηση της «εξ αποστάσεως» διδασκαλίας στην ανώτατη εκπαίδευση, η πανδημική κρίση επιτείνει τις βαθύτερες εξελίξεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση και στην αξιολόγησή της. Φέρνει στο φως την ευπάθεια του πανεπιστημίου, η οποία επιβαρύνεται από την όλο και πιο ασφυκτική κυριαρχία της διαχειριστικής λογικής σε έναν χώρο που, ωστόσο, η ίδια του η αποστολή, στην υπηρεσία της κριτικής σκέψης, τείνει να κρατά ικανή απόσταση από τέτοιες λογικές. Διότι το ψηφιακό δεν είναι μια μορφή χωρίς περιεχόμενο· εμπεριέχει συγκεκριμένους τρόπους πράξης και λόγου, στους οποίους, ακριβώς, το πανεπιστήμιο δεν πρέπει να παραδοθεί αμαχητί, εν ονόματι μιας εκπαίδευσης ελεύθερης, ενσώματης και ποικιλόμορφης – και ως εκ τούτου συντονισμένης με την εποχή της. Είναι επείγον να αναλάβουμε δράση. Τα επιχειρήματα που αναπτύσσει ο Φορέστ δεν είναι τεχνοφοβικά. Δεν απορρίπτει ούτε τον εκδημοκρατισμό ούτε την ανάγκη κατάλληλης προετοιμασίας των φοιτητών για την αναζήτηση εργασίας. Ωστόσο, ο συγγραφέας δεν θέλει όλα αυτά να θέσουν σε κίνδυνο την αποστολή του πανεπιστημίου, το οποίο έχει ήδη πληγεί από την επικράτηση ενός διαχειριστικού μοντέλου που προωθεί την επιτυχία καιτην αποδοτικότητα.

Το ΠΑΣΟΚ – Πριν, από όποια σκοπιά κι αν το αντικρίσεις υπήρξε ένα κόμμα, ή καλύτερα ένα Κίνημα, που ερχόταν κυριολεκτικά από το Mέλλον. Πατούσε στα χνάρια που άφησε στη χώρα η παλιότερη εποχή, αλλά άνοιξε έναν εντελώς καινούργιο δρόμο για τα δεδομένα της. Έφερε στην πρώτη γραμμή της μάχης τη γενιά του μέλλοντος και έδωσε υπόσταση στο όνειρο μιας πραγματικής απελευθέρωσης από τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά δεσμά που κρατούσαν αιχμάλωτη την προδικτατορική Ελλάδα. Το ΠΑΣΟΚ – Μετά, αν πραγματικά θέλει να αναγεννηθεί, πρέπει να έρθει ξανά από το Mέλλον. Δεν έχει άλλο δρόμο. Ιδιαίτερα τώρα όπου οι ασύλληπτες ανατροπές που βιώνουμε προοιωνίζονται έναν κόσμο αχαρτογράφητο και μια χώρα παγιδευμένη στις κρίσεις. Και αυτή τη φορά, περισσότερο από ποτέ, είναι επείγουσα ανάγκη να φέρει στην πρωτοπορία τις γενιές που θα ζήσουν στον κόσμο του μέλλοντος. Τις γενιές που σχεδόν εκ γενετής χειρίζονται τα τεχνολογικά αγαθά και μέσα, που μεγαλώνουν μαζί τους και κυριαρχούν στη ζωή τους. Τις γενιές που δεν μεγάλωσαν στη θαλπωρή μιας στέρεης εξουσίας, αλλά αβέβαιες και ανασφαλείς εισέρχονται στον δυσεπίλυτο κόσμο των προβλημάτων που κουβαλά και στοιβάζει μια εντελώς νέα εποχή. Κι όπως κάθε φορά συμβαίνει στην αλληλουχία των εποχών, στο μεταίχμιο των ιστορικών κύκλων κάτι παλιό πεθαίνει και πεθαίνοντας κυοφορεί το καινούργιο. Θάνατος και Γέννηση μαζί. Στόχος δεν μπορεί να είναι παρά η Αναγέννηση της παράταξης που βρίσκει δύναμη να υποδείξει άλλη μια φορά το δρόμο για την αναγέννηση του τόπου και την ευημερία του λαού.

Στη Δύση, η µελέτη της δικτατορίας έχει αποκτήσει µια σχεδόν εξωτική διάσταση. Όµως τα απολυταρχικά καθεστώτα παραµένουν οδυνηρή πραγµατικότητα για δισεκατοµµύρια ανθρώπους παγκοσµίως, µε τις ελευθερίες τους να παραβιάζονται και τα δικαιώµατά τους να καταστρατηγούνται µε όλους τους τρόπους.
Ποια είναι η φύση της δικτατορίας; Πώς επικρατεί; Ποιες συνθήκες και περιστάσεις τής επιτρέπουν να ευδοκιµήσει; Και µε ποιους τρόπους οι δικτάτορες καταφέρνουν να διατηρούν την εξουσία ακόµα και όταν τους λοιδορούν και τους χλευάζουν οι κυβερνώµενοι;

«Ένα σπουδαίο βιβλίο που συλλαµβάνει µια καθοριστική πολιτική στιγµή στην ιστορία όλης της περιοχής». Eugene Rogan
«Ο Αλ-Ασουάνι πρώτα και κύρια θυµίζει σε όλους τους µυθιστοριογράφους του κόσµου ότι στο σηµείο αυτό έχουν ηθική υποχρέωση να κοιτάξουν την πραγµατικότητα κατάµατα και να αφηγηθούν την ιστορία της αλήθειας». Ece Temelkuran
«Το Σύνδροµο της δικτατορίας είναι η, από πρώτο χέρι, συγκλονιστική ιστορία του πώς η απολυταρχική διακυβέρνηση µετέτρεψε τις αραβικές χώρες σε άγονη γη». Fawaz A. Gerges
«Ο Αλ-Ασουάνι είναι οικουµενικός συγγραφέας, που µετουσιώνει τις δικές του αγωνίες σε πανανθρώπινες και φωτίζει µοναδικά τον πάντοτε εκπληκτικό και κατά καιρούς σκοτεινό και πνιγηρό κόσµο µας». The Times

Το Σύνταγµα της Ελεύθερης Ελλάδας είναι ένα σχέδιο ριζοσπαστικής αναθεώρησης. Αποτελεί το ελάχιστο αναγκαίο για να ανοίξει ο δρόµος για µια άλλου τύπου δηµοκρατία και µια άλλου τύπου κοινωνικο-οικονοµική ανάπτυξη που έχει ανάγκη ο ελληνικός λαός. Η συνολική κατεύθυνσή του µπορεί να διευκολύνει τη µετάβαση σε µια δηµοκρατία γνήσια λαϊκή, σε αντίθεση µε τη σηµερινή φθίνουσα δηµοκρατία των αρχόντων και της οικονοµικής ολιγαρχίας. Μπορεί να οδηγήσει στην πραγµατική εθνική ανεξαρτησία της χώρας και στην άνθιση των παραγωγικών της δυνατοτήτων σε όφελος των εργαζοµένων. Μπορεί δηλαδή να ανοίξει το δρόµο για έναν ελεύθερο λαό σε µια ελεύθερη Ελλάδα. Εµπνέεται από συνταγµατικά κείµενα όπως αυτά της Πορτογαλίας του 1976, της Βενεζουέλας, της Βολιβίας, το προοίµιο του Γαλλικού Συντάγµατος του 1946, το Ιταλικό Σύνταγµα του 1948, το σχέδιο αναθεώρησης του Συντάγµατος της κυβέρνησης Αλλιέντε στη Χιλή, το σχέδιο Συντάγµατος του Ρήγα Φεραίου, τις νοµοθετικές εµπειρίες της εθνικής µας Αντίστασης, τις προτάσεις της αντιπολίτευσης κατά την αναθεωρητική διαδικασία του 1975. Απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό και όχι µόνο σε νοµικούς ή πολιτικούς επιστήµονες. Συντελεστές της έκδοσης: Γρηγόρης Αυδίκος (Δρ. Συνταγματικού Δικαίου Νομικής Αθήνας), ∆ηµήτρης Καλτσώνης (Καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο), Γιάννης Κουζής (Καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο), ∆ηµήτρης Μασούρας (Δικηγόρος, ΔΜΣ Αστικού και Εργατικού Δικαίου, ΑΠΘ), Βρασίδας Πολυµενάκος (Δικηγόρος, Δρ. Νομικής Αθήνας), ∆ήµητρα Σταυροµήτρου (Δικηγόρος, Υπ. Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου).

Σήμερα, τον 21ο αιώνα, η τρομοκρατία σχεδόν αποτελεί μια σταθερά του κόσμου μας: δεν υπάρχει μέρα που στο ένα ή το άλλο σημείο του πλανήτη να μη γίνεται μια μικρή ή μεγάλη τρομοκρατική επίθεση, της οποίας ο αντίκτυπος να μην είναι δυνητικά αισθητός ακόμα και στο σύνολο της διεθνούς κοινότητας. Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στη Νέα Υόρκη σηματοδότησαν για πολλούς την αφετηρία μιας νέας εποχής στο ιστορικό γίγνεσθαι, και στις μέρες μας χιλιάδες άνθρωποι στη Μέση Ανατολή, την Αφρική αλλά και στην Ευρώπη χάνουν τη ζωή τους ή πλήττονται από ενέργειες που χαρακτηρίζονται τρομοκρατικές. Όμως η τρομοκρατία δεν είναι φαινόμενο του καιρού μας. Είναι παλιά όσο κι η ανθρώπινη ιστορία. Τον 1ο αιώνα π.Χ. ο ρωμαίος πατρίκιος Κλώδιος Πούλχερ χρησιμοποιούσε συμμορίες φονιάδων για να εκφοβίζει τους αντιπάλους του. Οι μουσουλμάνοι Ασσασίνοι του 12ουαιώνα σκότωναν και τρομοκρατούσαν τους εχθρούς τους. Κατά τη Γαλλική Επανάσταση, οπότε εμφανίζεται και ο όρος τρομοκρατία, επιβάλλεται ένα καθεστώς τρόμου. Τον 19ο αιώνα στην τρομοκρατία κατέφυγαν ρώσοι επαναστάτες που αγωνίζονταν για το όραμα του σοσιαλισμού, αλλά και ευρωπαίοι αναρχικοί ταγμένοι στην κατάργηση κάθε εξουσίας. Οι αμερικανοί εργάτες τη χρησιμοποίησαν ως φόβητρο προς τους βιομηχάνους, ενώ οι γερμανοί φασίστες προλείαναν με αυτήν το έδαφος για να καταλάβουν την εξουσία. Τόσο οι σιωνιστές όσο και οι Άραβες χρησιμοποίησαν τρομοκρατικές μεθόδους στην προσπάθειά τους να ιδρύσουν κράτη στην Παλαιστίνη. Κι ακόμη, διάφορες παραθρησκευτικές κινήσεις τρέφουν την ελπίδα ότι με πράξεις τρομοκρατίας θα επισπεύσουν την Αποκάλυψη. Η ανάλυση του Ράνταλ Λω βασίζεται σε τρεις βασικές προσεγγίσεις της τρομοκρατίας: ως τακτικής, ως στρατηγικής και ως γλωσσικής ή κοινωνικής κατασκευής, εντάσσοντας το τρομοκρατικό συμβάν στα κοινωνικοπολιτικά συμφραζόμενά του. Αποσκοπεί στο να προσφέρει στον αναγνώστη μια κατανοητή και περιεκτική ιστορία της τρομοκρατίας, στην οποία παρουσιάζονται τόσο οι κεντρικοί δρώντες και οι μείζονες οργανώσεις όσο και οι σημαντικότερες πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, θρησκευτικές και οικονομικές παράμετροι που έδωσαν νόημα στις πράξεις τους. Με άλλα λόγια, το βιβλίο συνυφαίνει την ιστορία της τρομοκρατίας με την ιστορία των κοινωνιών που τη γέννησαν.