Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

153 και 1 ποιήματα Ο εκδοτικός μας οίκος εξέδωσε πρόσφατα τη σύνθετη και πρωτότυπη εργασία "153 και 1 ποιήματα - Καβάφης, καβαφική ποίηση και Απουάνοι" με εισαγωγή και επιμέλεια του αλεξανδρινού Παναγιώτη Καρματζού, φιλόλογου-συγγραφέα, όπου ο αναγνώστης ενημερώνεται, εκτός του ποιητικού έργου του Καβάφη, και για την κίνηση των Απουάνων. Η "λανθάνουσα" και αντικομφορμιστική αυτή κίνηση, έχοντας ως πρότυπο την αντίστοιχη ιταλική "οι φίλοι της Άπουας", αποτέλεσε με την εκτύπωση του σπανιότατου εντύπου "Τέχνη και Ρουτίνα, φυλλάδα πρώτη", όπως την χαρακτηρίζουν οι ίδιοι, το πρώτο ουσιαστικά μανιφέστο υπέρ της καβαφικής ποίησης. Η ανατύπωση του έντυπου αυτού καθώς και του επίσης σπάνιου κείμενου του Γεωργίου Βρισιμιτζάκη για τους Απουάνους έρχονται να αποκαλύψουν κάποια ακόμη στοιχεία της εποχής εκείνης και να εμπλουτίσουν περισσότερο την ήδη πλούσια βιβλιογραφία του μοναχικού της Αλεξάνδρειας. Οι 153 ποιητικές μονάδες, που αναγνώρισε ο Καβάφης, καθώς και το ποίημά του "Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας", που είχε επίσης αναγνωρίσει (δημοσιεύτηκε όμως μετά το θάνατο του ποιητή), αποτελούν το κυρίως σώμα της καβαφικής ποίησης και προσφέρουν στους ολιγαρκείς αναγνώστες ικανοποίηση και στους απαιτητικούς έναυσμα για περαιτέρω ανάγνωση και έρευνα.

Δεν έχω σήμερα κεφάλι για δουλειά.- Πλην τούτο, Μέβη, κάλλιο να το πεις που ό, τι κι αν λεν οι άλλοι σοφισταί, εγώ τον παραδέχομαι τον Λάμονα για πρώτο της Συρίας ποιητή.

Cavafy travelled for the first time in Greece in the summer of 1901 during a period of leave from his job.The poet was 38 years old and was accompanied by his brother Alexandros. Travelling to Athens with Cavafy is a fascinating experience. We above all discover that despite the fact that a hundred and ten years have gone by and even dramatic changes have occurred in the capital, especially after the arrival of the million and a half refugees of Asia Minor, the city centre has preserved the broad outline of its physiognomy. The urban grid, shaped like a large isosceles triangle and dating from the time of King Otto is still the most obvious trait of Athens, while the large public buildings that are visited today would have been seen by Cavafy in the same way. The majority of changes have occurred in the archaeological zone which at the time of Cavafy was still partially inhabited, and in human geography. Many theatres, cafes and buildings mentioned by Cavafy no longer exist, being unable to survive the historical watershed between 1922 and 1949, which effectively marks the start of a new chapter in the history of “Athens the Capital” but above all marks the demographic and urban boom of the city.

Στην παρούσα έκδοση έχει συγκεντρωθεί σε έναν τόμο το σύνολο της ποιητικής παραγωγής του Κωνσταντίνου Καβάφη (1863-1933).
Την έκδοση συγκροτούν το σώμα των 154 Ποιημάτων, τα οποία ο ποιητής δημοσίευσε και αναγνώριζε, τα 75 Ανέκδοτα, έως το 1968, ποιήματα, τα οποία βρέθηκαν στο Αρχείο του Αλεξανδρινού ή στην κατοχή φίλων του, και τα 27 Αποκηρυγμένα ποιήματά του, τα οποία δημοσίευσε μεν ο ίδιος από το 1886 ως το 1898, αλλά, ύστερα, αποκήρυξε.
Η έκδοση συνοδεύεται από αναλυτικό Χρονολόγιο για τη ζωή του ποιητή, όπου καταγράφεται το σύνολο του ποιητικού και πεζογραφικού έργου του με απόλυτη χρονολογική σειρά σύνθεσης και πρώτης δημοσίευσης.

Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε για πρώτη φορά στον Ίκαρο το 1983 και σήμερα επανεκδίδεται μετά από αρκετά χρόνια απουσίας. Από τον Μάρτιο του 1886 (όταν πρωτοεμφανίστηκε στην δημοσιότητα, σε ηλικία 23 ετών) ως τον Ιούλιο 1901 (οπότε άρχισε την συστηματική αναθεώρηση της Ποιητικής του), ο Καβάφης δημοσίευσε συνολικά 34 ποιήματα. Από αυτά, μόνο 11 περιλαμβάνονται στο επίσημο σώμα του έργου του. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται τα 23 αυτά αποκηρυγμένα ποιήματα, μαζί με τις αρχικά δημοσιευμένες μορφές 4 ξαναγραμμένων ποιημάτων, καθώς και 5 έμμετρες μεταφράσεις από τα αγγλικά (τις οποίες ο Καβάφης δημοσίευσε από το 1886 ως το 1895). Η έκδοση χωρίζεται σε δύο μέρη, τα Ποιήματα και τις Μεταφράσεις, και η κατάταξη των κειμένων στο κάθε μέρος ακολουθεί την χρονολογική σειρά της πρώτης δημοσίευσης. Η μορφή κάθε κειμένου είναι εκείνη της πρώτης του δημοσίευσης. Ακολουθεί το Επίμετρο που περιλαμβάνει τις εκτενείς Σημειώσεις του Γ.Π.Σαββίδη και «ανέκδοτες» μεταφράσεις του Καβάφη, πρωτοδημοσιευμένες από το 1966 ώς το 1974. Η έκδοση συμπληρώνεται από γλωσσάριο και ευρετήριο κυρίων ονομάτων που συντάχτηκαν από την φιλόλογο κ. Δώρα Μυλωνά-Πιερή, και θεωρήθηκαν από τον Γ.Π.Σαββίδη.

Οι Εκδόσεις "Νεφέλη" εγκαινιάζουν μια σειρά μονόφυλλων με ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη. Με αφετηρία τη συνήθεια του ίδιου του ποιητή να τυπώνει τα ποιήματά του σε μονόφυλλα και στη συνέχεια να συνθέτει με αυτά συλλογές, τα δώδεκα μονόφυλλα, ένα για κάθε μήνα του 2013, θα διευρύνουν το διάλογο ανάμεσα στην ποίηση του Καβάφη και σε εικαστικούς καλλιτέχνες. Με τη συνεργασία δώδεκα εικαστικών καλλιτεχνών, επιλεγμένα ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή ξαναδιαβάζονται και γίνονται η αφετηρία νέων εικαστικών έργων, κυρίως σχεδίων. Υπερβαίνοντας τη συμβατική εικονογράφηση, οι καλλιτέχνες διεισδύουν στην ατμόσφαιρα των ποιημάτων και αποτυπώνουν μια δική τους ανάγνωση. Ο διάλογος ανάμεσα στο ποίημα και το σχέδιο, στο κείμενο και την εικόνα, ανανεώνει τη σχέση ποίησης και εικαστικών τεχνών, αλλά και την πρόσληψη του καβαφικού σύμπαντος. Ο σχεδιασμός κάθε μονόφυλλου επιτρέπει την αποκοπή του εικαστικού έργου χωρίς να επηρεάζει τη ροή των σελίδων τίτλου και ποιημάτων, ενώ αργότερα θα υπάρξει η δυνατότητα για παραγγελία μιας χειροποίητης θήκης για τη φύλαξη της ολοκληρωμένης συλλογής. Ο κατάλογος των εικαστικών καλλιτεχνών που συμμετέχουν στην έκδοση βρίσκεται σε εξέλιξη και περιλαμβάνει ήδη (με αλφαβητική σειρά): τη λένα Αθανασοπούλου, τον Νικόλα Αρβανίτη, τη Μαίρη Ζυγούρη, τον Γιώργο Κομνηνάκη και τον Γιώργο Σαπουντζή.

Οι Εκδόσεις "Νεφέλη" εγκαινιάζουν μια σειρά μονόφυλλων με ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη. Με αφετηρία τη συνήθεια του ίδιου του ποιητή να τυπώνει τα ποιήματά του σε μονόφυλλα και στη συνέχεια να συνθέτει με αυτά συλλογές, τα δώδεκα μονόφυλλα, ένα για κάθε μήνα του 2013, θα διευρύνουν το διάλογο ανάμεσα στην ποίηση του Καβάφη και σε εικαστικούς καλλιτέχνες. Με τη συνεργασία δώδεκα εικαστικών καλλιτεχνών, επιλεγμένα ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή ξαναδιαβάζονται και γίνονται η αφετηρία νέων εικαστικών έργων, κυρίως σχεδίων. Υπερβαίνοντας τη συμβατική εικονογράφηση, οι καλλιτέχνες διεισδύουν στην ατμόσφαιρα των ποιημάτων και αποτυπώνουν μια δική τους ανάγνωση. Ο διάλογος ανάμεσα στο ποίημα και το σχέδιο, στο κείμενο και την εικόνα, ανανεώνει τη σχέση ποίησης και εικαστικών τεχνών, αλλά και την πρόσληψη του καβαφικού σύμπαντος. Ο σχεδιασμός κάθε μονόφυλλου επιτρέπει την αποκοπή του εικαστικού έργου χωρίς να επηρεάζει τη ροή των σελίδων τίτλου και ποιημάτων, ενώ αργότερα θα υπάρξει η δυνατότητα για παραγγελία μιας χειροποίητης θήκης για τη φύλαξη της ολοκληρωμένης συλλογής. Ο κατάλογος των εικαστικών καλλιτεχνών που συμμετέχουν στην έκδοση βρίσκεται σε εξέλιξη και περιλαμβάνει ήδη (με αλφαβητική σειρά): τη λένα Αθανασοπούλου, τον Νικόλα Αρβανίτη, τη Μαίρη Ζυγούρη, τον Γιώργο Κομνηνάκη και τον Γιώργο Σαπουντζή.

Το λεξικό που συνέταξε ο Κ.Π.Καβάφης περιλαμβάνει 561 λήμματα. Η έκδοση συμπληρώνεται από εισαγωγή, κατάλογο βραχυγραφιών, εκτενή βιβλιογραφία, κατάλογο πηγών του Καβαφικού λεξικού, και παραρτήματα, του επιμελητή Μιχάλη Πιερή. Tο Λεξικό Καβάφη αποτελεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τη μελέτη της καβαφικής ποίησης και γενικότερα για την προώθηση των καβαφικών σπουδών σε ποικίλους τομείς. Όπως το θέμα της γλωσσικής ευαισθησίας του ποιητή και της προσπάθειάς του να εμπλουτίσει και να τελειοποιήσει το γλωσσικό του όργανο στα ελληνικά, αλλά και το θέμα της μελέτης των πηγών αρκετών ποιημάτων του. Ο αναγνώστης του Λεξικού μπορεί ακόμη να εξαγάγει χρήσιμα συμπεράσματα για ορισμένες αναγνωστικές προτιμήσεις του ποιητή, τόσο από τον κανόνα της ελληνικής λογοτεχνίας, όσο και από εφήμερα κείμενα, δημοσιογραφικά και άλλα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα αφήγημα λέξεων και παραθέσεων, ένα υπομονετικό ταξίδι στη γλώσσα και στις διαλέκτους των Eλλήνων κατά το οποίο αλιεύονται λέξεις και χρήσεις λέξεων. Η προωθημένη λεξικογραφική εμπειρία του Καβάφη (γνωρίζουμε ότι χρησιμοποιούσε όλα τα σημαντικά λεξικά της ελληνικής γλώσσας της εποχής του), αλλά και η γλωσσική του θεωρία στην οποία είχε εν τω μεταξύ κατασταλάξει, είναι πιθανότατα ένας από τους λόγους που τον οδήγησαν να σχεδιάσει το δικό του λεξικό με τον τρόπο που το σχεδίασε. Αφενός, ως λεξικό παραθεμάτων και, αφετέρου, ως ένα εργαλείο που θα πρόσφερε στον χρήστη όσο το δυνατό περισσότερες σημασίες, ή και λεπτές εννοιολογικές αποχρώσεις, της κάθε λέξης. Η έκδοση φέρνει στο φως πλούσιο υλικό για τη μελέτη της πολυσήμαντης σχέσης του ποιητή με την ελληνική γλώσσα φωτίζει με καίριο τρόπο βασικές πλευρές της πνευματικής του συγκρότησης και της ανέλιξης της ποιητικής του τέχνης. Σχόλια (0)

Τα δημοσιευμένα και αδημοσίευτα ποιήματα του Καβάφη στην πρωτογενή τους μορφή σε μια έκδοση που περιέχει, επιπλέον τα ακόλουθα: - Εισαγωγή: εκτενής και περιεκτική διαπραγμάτευση με κέντρο τον βίο και το έργο του ποιητή. - Χρονολόγιο: λεπτομερής αφήγηση ανά έτος που καλύπτει με αφθονία πληροφοριών το καβαφικό "έργα και ημέραι". - Σχόλια: κάθε ποίημα συνοδεύεται από σχολιασμό πραγματολογικό και λεξικολογικό στην ίδια σελίδα ώστε να διευκολύνεται η ανάγνωση. - Παράρτημα: μεταφράσεις, λογοτεχνικά πεζά και σημειώματα για την τέχνη που συνοδεύουν το ποιητικό έργο, έτσι ώστε ο αναγνώστης να σχηματίσει πληρέστερη εικόνα για τον Καβάφη. - Βιβλιογραφία: συστηματική εκλογή βιβλιογραφίας που περιλαμβάνει βιβλία, μελέτες, άρθρα, αφιερώματα περιοδικών, μελοποιήσεις και απαγγελίες. - Περιεχόμενα - Ευρετήρια: α) εκτενή περιεχόμενα με ένδειξη του έτους δημοσίευσης ή συγγραφής εκάστου έργου, β) αλφαβητικό ευρετήριο όλων των ποιημάτων, γ) ευρετήριο όλων των κυρίων ονομάτων που απαντώνται στα ποιήματα και στα υπόλοιπα καβαφικά κείμενα, δ) ευρετήριο κυρίων ονομάτων που απαντώνται στην "Εισαγωγή", στο "Χρονολόγιο", στην "Ερμηνευτική Δοκιμή" και στα εισαγωγικά σημειώματα του επιμελητή.

Έκδοση στην οποία περιλαμβάνονται τα 154 ποιήματατου καβαφικού "κανόνα".