Ερμηνευτικά

Είναι ένα πολύτιμο βοήθημα συνταγμένο με υπομονή, αυτοθυσία και αγάπη". Μανόλης Τριανταφυλλίδης "Ένα έργο βαθύτατα εθνικό που ζητάει να γνωρίση στους Έλληνες τους θησαυρούς της γλώσσας των." Ι. Κακριδής

Σε ένα αντίστροφο λεξικό οι λέξεις ταξινομούνται αλφαβητικά κατ΄αντίστροφη σειρά, δηλαδή από το τέλος προς την αρχή τους με βάση το τελευταίο γράμμα, μετά το προτελευταίο και ούτε καθεξής μέχρι το αρχικό γράμμα της λέξης, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της λεξικολογικής ύλης σύμφωνα με τα συστημάτα τερμάτων και ομοίων καταλήξεων. Η αντίστροφη κατάταξη του λημματολογίου βοηθά τον αναγνώστη να βρίσκει εύκολα τη ζητούμενη κατάληξη, συμβάλλει όμως και στη γραμματική και ετυμολογική θεώρηση της γλώσσας με την ευθεία αλφαβητική σειρά σύνταξης και την αντίστροφη ταξινόμησή του, παρέχοντας τη δυνατότητα θεώρησης των τερμάτων και καταλήξεων, αλλά και συγκέντρωσης των λέξεων στο τερματικό σύστημα στο οποίο η κάθε μία ανήκει. Με την αντίστροφη ταξινόμηση αυτή επιδιώκεται επίσης η πληρέστερη και καλύτερη κατανόση της ελληνικής γλώσσας, όπως εξελίχθηκε μέχρι το τέλος του εικοστού αιώνα. Η δημιουργία του νέου αντίστροφου λεξικού της κοινής νεοελληνικής γλώσσας θα βοηθήσει εκείνους που ασχολούνται με το στίχο και την ποίηση, και με τη γλώσσα γενικά. Το λεξικό αυτό θα αποτελέσει ένα άριστο χρηστικό βοήθημα, απαραίτητο για κάθε φύσης έρευνα και διδασκαλία της σύγχρονης γλώσσας.

Πρόκειται για ένα λεξικό που αλφαβητίζει τα λήμματα με αντίστροφη σειρά από τη συνηθισμένη, δηλαδή από τα δεξιά προς τα αριστερά. Στηρίζεται σε αρχές που εκπορεύονται από τη συγχρονική γλωσσολογία και, χωρίς να είναι εξαντλητικό, καλύπτει μεγάλο εύρος του νεοελληνικού λεξιλογίου, αφού προσφέρει το πιο πλούσιο λημματολόγιο (180.000 λήμματα) από όλα τα υπάρχοντα λεξικά. Aποτελεί ένα αναντικατάστατο εργαλείο για το γλωσσολόγο και ιδιαίτερα αυτόν που ασχολείται με τη μελέτη και διδασκαλία της νεοελληνικής μορφολογίας. Eπιπλέον, παρά την αντεστραμμένη του μορφή, αποτελεί χρήσιμο βοήθημα για τον έλεγχο της ορθογραφίας των λέξεων όχι μόνο γιατί περιέχει περισσότερες λέξεις από κάθε άλλο λεξικό αλλά και γιατί επιδιώχθηκε από τη συγγραφέα του η κατά το δυνατό συνεπέστερη εφαρμογή των ορθογραφικών κανόνων.

Το Αντίστροφον Λεξικόν της νέας Ελληνικής γλώσσης του Γ. Κουρμούλη είναι το πρώτο λεξικό αυτού του είδους στην Ελληνική βιβλιογραφία. Σ' αυτό οι λέξεις κατατάσσονται με βάση όχι το πρώτο γράμμα, δηλαδή κατά την ευθεία αλφαβητική τάξη τους, αλλά αντίθετα, με βάση το τελευταίο γράμμα τους και κατά την αντίστροφη φορά τους από δεξιά προς τα αριστερά. Έτσι π.χ. οι λέξεις αντιστρέφω, αντιστροφή, αντίστροφα κατατάσσονται η πρώτη στο ω, η δεύτερη στο η και η τρίτη στο α. Ο χρήστης του λεξικού αυτού θα αντιληφθεί ότι η κάθε λέξη της γλώσσας μας δεν είναι μεμονωμένη, αλλά, μαζί με άλλες που σχηματίζονται κατά τον ίδιο τρόπο, ανήκει σε ορισμένο γραμματικό σύστημα. Η κατά τον αντίστροφο αυτόν τρόπο εξέταση του λεκτικού θησαυρού της γλώσσας μας στηρίζεται στην πλήρη εποπτεία του σχηματισμού και της παραγωγής των διαφόρων ληκτικών συστημάτων, τα οποία είναι κυρίως δεύτερα συνθετικά λέξεων, τέρματα, επιθήματα, μορφώματα και παραγωγικές καταλήξεις. Η συγκέντρωση των λέξεων στο σύστημα που ανήκουν παρέχει διδακτική εποπτεία της ποικιλίας των διαφόρων συστημάτων αλλά και της ετυμολογίας και της σημασίας τους, δεδομένου ότι τέρματα, επιθήματα και καταλήξεις είναι και φορείς εννοιών. Στα παραρτήματα, στο τέλος του Λεξικού, παρατίθενται, εκτός των άλλων, αναλυτικοί πίνακες με τους αριθμούς των λέξεων τις οποίες εμφανίζει το κάθε σύστημα στην αρχαία γλώσσα και ο αντίστοιχος αριθμός λέξεων του συστήματος στη νέα γλώσσα, πού, είτε μας έχουν παραδοθεί απευθείας από την αρχαία (παραδοθείσαι), είτε είναι δημιουργήματα της νέας ελληνικής (νεόπλαστοι).

Στο βασικό αυτό λεξικό της Ελληνικής έχουν συγκεντρωθεί συνολικά 10.000 περίπου λέξεις της καθημερινής ζωής με την προφορά τους και τη σημασία τους στην ελληνική και αγγλική. Σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε τους ξενόγλωσσους αλλά και τους ελληνόγλωσσους στην καλύτερη γνώση και χρήση της ελληνικής και αγγλικής γλώσσας. Έτσι θα μπορούν: - να μαθαίνουν τη σημασία των ελληνικών λέξεων που ακούνε ή διαβάζουν (σε μια συζήτηση, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, στην εφημερίδα και αλλού) με το Α' μέρος του βιβλίου (Ελληνοαγγλικό λεξικό) - να βρίσκουν την κατάλληλη λέξη για να εκφράσουν σωστά τη σκέψη τους στον προφορικό ή γραπτό λόγο με το Β' μέρος του βιβλίου (Αγγλοελληνικό λεξικό) - να πλουτίσουν το λεξιλόγιό τους μελετώντας αυτές τις 10.000 επιλεγμένες λέξεις, που είναι υπεραρκετές για την άνετη χρήση του προφορικού ή γραπτού λόγου στα ελληνικά ή στα αγγλικά. Τέλος, στο τρίτο μέρος δίνονται 2.000 βασικές λέξεις ταξινομημένες σε 300 ετυμολογικές οικογένειες (ομόρριζα ή συγγενικά, σύνθετα, παράγωγα, αντίθετα κ.ά.), ώστε να μπορεί ο αναγνώστης να ανακαλύπτει τη σημασία αγνώστων σ' αυτόν λέξεων με τη βοήθεια της κοινής ρίζας των λέξεων κάθε ομάδας (π.χ. αγάπη, αγαπημένος. Αξιαγάπητος κ.ά) και να μαθαίνει εύκολα την ελληνική ορθογραφία (π.χ. απόλυση, απολυμένος, απολυτήριο, απολύω, διάλυση, ανάλυση, επίλυση κ.ά.). Επίσης, δίνονται και οι πιο συνηθισμένες στερεότυπες φράσεις και παροιμίες. Έτσι το Λεξικό μας αυτό γίνεται και πρωτότυπο και αποτελεσματικό.

Συναγωγή και ετυμολογία των ξένων λέξεων και αντιδανείων της νεοελληνικής

Ετυμολογία, σημασίες, χρόνοι και εγκλίσεις, συντάξεις, ομόρριζα, παράγωγα, συνώνυμα, αντίθετα, χρήση στη νεοελληνική Στο παρόν Λεξικό περιέχονται όλα τα βασικά ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, καθώς και τα ευχρηστότερα ανώμαλα ονόματα. Σε κάθε ρήμα δίνονται η ετυμολογία και οι κυριότερες σημασίες του, οι δόκιμες συντάξεις του, τα ομόρριζα και τα παράγωγά του, τα σύνθετα, τα συνώνυμα και τα αντίθετά του. Παρατίθενται επίσης οι λέξεις της Νεοελληνικής που προέρχονται από κάθε αρχαίο ρήμα ή όνομα, οπότε ο αναγνώστης αποκτά εποπτική εικόνα της στενής συγγένειας που υπάρχει μεταξύ της Αρχαίας Ελληνικής και της σύγχρονης μορφής της. Στο Λεξικό αυτό τέλος περιλαμβάνονται αναλυτικοί πίνακες χρόνων και εγκλίσεων των ρημάτων, κλίσεις των ονομάτων και άλλοι χρήσιμοι και χρηστικοί πίνακες. Οι ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου που παρεμβάλλονται στο λημματολόγιο μαζί με τις απαντήσεις τους βοηθούν τους χρήστες του λεξικού να εμπεδώσουν τις γνώσεις τους όχι μόνο στο σχηματισμό ποικίλων τύπων και στη λειτουργική χρήση τους, αλλά και στην κατανόηση των σημασιών τους.

Στην εισαγωγή του λεξικού περιέχεται συνοπτικό διάγραμμα της ιστορίας της αρχαίας ελληνικής γλώσσας από τις αρχές ως την εποχή της ελληνιστικής κοινής. Έτσι ο χρήστης του έργου έχει στη διάθεσή του μια χρήσιμη, σύντομη αλλά έγκυρη ενημέρωση για την εξέλιξη της γλώσσας μας κατά την περίοδο της αρχαιότητας. Στο λημματολόγιο έχουν περιληφθεί τα κυριότερα και ευχρηστότερα λήμματα με τις σημασίες, τις συντάξεις και σε πολλές περιπτώσεις τις ετυμολογίες τους. Στην περίπτωση μάλιστα των ρημάτων δίδονται επίσης και οι χρόνοι τους ακόμη και οι σπανιότεροι ή μεταγενέστερη τύποι τους. Στο επίμετρο του έργου περιέχονται χρήσιμοι πίνακες, όπως κυρίων ονομάτων, ανωμάλων ονομάτων με την κλίση τους, μέτρων, σταθμών, νομισμάτων, εορτών κ.λπ. Το λεξικό δικαιώνει το στόχο του, που είναι να βοηθήσει κυρίως το μαθητή, το φοιτητή φιλολογίας, τους καθηγητές της μέσης εκπαίδευσης και κάθε άλλον που ασχολείται με την αρχαία ελληνική γλώσσα για να προσεγγίζει όσο το δυνατόν ανετότερα και γονιμότερα τα κείμενα της προγονικής μας κληρονομιάς