Το σημείωμα έφτασε στο γραφείο του Κιμ Φίλμπυ στην Ουάσιγκτον, τον Ιούλιο του 1950. Τρεις μήνες αργότερα, ο Μπρούνο Ποντεκόρβο, ένας φυσικός στο Harwell, ένα εργαστήριο ατομικής ενέργειας της Βρετανίας, εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος. Θα εμφανιστεί μετά από έξι χρόνια από την άλλη πλευρά του Σιδηρού Παραπετάσματος. Ένα από τα πιο λαμπρά επιστημονικά μυαλά της γενιάς του, ο Ποντεκόρβο ήταν μυημένος σε πολλά μυστικά: είχε εργαστεί για το αγγλο-καναδικό σκέλος του Σχεδίου Μανχάταν, και ανακάλυψε έναν τρόπο για για τον εντοπισμό του ουρανίου που ήταν τόσο περιζήτητο από τις ανερχόμενες πυρηνικές δυνάμεις. Ωστόσο, όταν εξαφανίστηκε, η MI5 επέμεινε ότι δεν ήταν απειλή.
Με βάση την πρόσβαση σε αρχεία και επιστολές, συνεντεύξεις με μέλη της οικογένειά του αλλά και τους επιστήμονες που συνεργάστηκαν μαζί του, ο βραβευμένος συγγραφέας και καθηγητής φυσικής Φράνκ Κλόουζ εκθέτει την αλήθεια για έναν άνθρωπο που συνδέθηκε στενά με την έλευση της ατομικής εποχής και του Ψυχρού Πολέμου.
Ο Εβραίος Θεσσαλονικιός Μαρσέλ Νατζαρή υπήρξε ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του Ζόντερκομάντο, της «ειδικής ομάδας» των θαλάμων αερίων και των κρεματορίων του Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Έγραψε ένα από τα 9 χειρόγραφα που βρέθηκαν θαμμένα στον περίβολο των κρεματορίων του στρατοπέδου, γνωστά ως «κύλινδροι του Άουσβιτς». Με τη μορφή επιστολής και με σπαρακτική αμεσότητα, ο Νατζαρή καταγγέλλει, υπό την απειλή του θανάτου, το έγκλημα των ναζί, προσπαθώντας να εκφράσει με λέξεις το «αδιανόητο». Το κείμενο αυτό που βρέθηκε εξαιρετικά δυσανάγνωστο, δημοσιεύεται εδώ σχεδόν πλήρες και αποκατεστημένο.
Ο Νατζαρή έγραψε ένα δεύτερο χειρόγραφο όταν επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη έχοντας γλιτώσει την εξόντωση. Σ’ αυτό διαβάζουμε για την αντιστασιακή δράση του την περίοδο της κατοχής στα βουνά της Ρούμελης, τη σύλληψη και τις εμπειρίες του στο Άουσβιτς, καθώς και για τη συμμετοχή του μαζί με άλλους Έλληνες Εβραίους στην εξέγερση του Ζόντερκομάντο τον Οκτώβριο του 1944, όπου «έστω δια ολίγα λεπτά ευρέθησαν ελεύθεροι». Τα δύο κείμενα που δημοσιεύονται σ’ αυτό το βιβλίο αποτελούν μια σπάνιας αξίας μαρτυρία της ανθρώπινης βαρβαρότητας.
Πρώτα απ’ όλα η βιογραφία στοχεύει να αποτελέσει μια μελέτη της εξουσίας του Χίτλερ. Προσπάθησα να απαντήσω σε δύο ερωτήματα. Το πρώτο ήταν το πώς το φαινόμενο Χίτλερ ήταν δυνατό. Πώς μπόρεσε αυτός ο αλλόκοτος απροσάρμοστος να καταλάβει την εξουσία στη Γερμανία, ένα μοντέρνο, περίπλοκο, οικονομικά και πολιτιστικά εξελιγμένο κράτος; Το δεύτερο ήταν πώς ασκούσε την εξουσία ο Χίτλερ. Είχε αναμφισβήτητα εξαιρετικές δημαγωγικές ικανότητες σε συνδυασμό με μια ικανότητα να αναγνωρίζει με βεβαιότητα και να εκμεταλλεύεται αδίστακτα τις αδυναμίες του αντιπάλου του. Ωστόσο ήταν ένας άξεστος αυτοδίδακτος χωρίς καμία εμπειρία στη διακυβέρνηση. […] Ο Χίτλερ δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο. Ο ξεχωριστός τύπος του Χίτλερ αναμφισβήτητα επέδρασε σε κρίσιμες εξελίξεις με αναμφισβήτητο τρόπο. Αν στη θέση του ως καγκελαρίου του Ράιχ βρισκόταν ο Γκέρινγκ, για παράδειγμα, δεν θα ενεργούσε με παρόμοιο τρόπο. Μπορούμε αναμφίβολα να δηλώσουμε ότι χωρίς τον Χίτλερ η ιστορία δεν θα ήταν η ίδια.
Απόσπασμα από τον πρόλογο του συγγραφέα
Εμβληματικό... καθένας που θέλει να κατανοήσει το Τρίτο Ράιχ πρέπει να διαβάσει τον Kershaw, διότι κανείς δεν έχει αποκαλύψει σε τέτοιο βαθμό τον νοσηρό ψυχισμό του Χίτλερ.
Niall Ferguson, Sunday Telegraph
φίλτρα αναζήτησης:
Καθαρισμός Όλων