Ποίηση

Γεννήθηκα την ίδια χρονιά με τον Τσάρλι Τσάπλιν, τη «Σονάτα Κρόιτσερ» του Τολστόι, τον πύργο του Άιφελ και, μου φαίνεται, τον Τ. Σ. Έλιοτ. Εκείνο το καλοκαίρι το Παρίσι γιόρταζε την εκατοστή επέτειο από την πτώση της Βαστίλης – ήταν το 1889. Τη νύχτα της γέννησής μου, 23 Ιουνίου, γιορταζόταν –και γιορτάζεται -η πανάρχαιη γιορτή της παραμονής του Αϊ-Γιάννη (Midsummer Night). Με ονόμασαν Άννα προς τιμήν της γιαγιάς μου, της Άννας Γιεγκόροβνα Μοτοβίλοβα. Η μητέρα της, απόγονος του Τζένγκις Χαν, ήταν η Τατάρα πριγκίπισσα Αχμάτοβα, που το όνομά της πήρα για λογοτεχνικό ψευδώνυμο -χωρίς να έχω συνειδητοποιήσει ότι ετοιμάζομαι να γίνω μια Ρωσίδα ποιήτρια. Γεννήθηκα στη ντάτσα της Σαρακίνα (Μπολσόι Φοντάν, ο 11ος σταθμός του τρένου), κοντά στην Οδησσό. Αυτή η μικρή ντάτσα (πιο σωστά καλύβα) βρισκόταν στο βάθος μιας στενής και κατηφορικής έκτασης γης δίπλα στο ταχυδρομείο. Η ακτή εκεί ήταν απόκρημνη κι οι ράγες του τρένου ακολουθούσαν το χείλος του γκρεμού. Όταν ήμουν δεκαπέντε ετών και ζούσαμε στη ντάτσα στο Λούστντορφ, περνούσαμε κάποτε απ’αυτή την περιοχή, και η μητέρα μου πρότεινε να πάμε να δούμε τη ντάτσα της Σαρακίνα, που δεν την είχα δει ποτέ ως τότε. Στην είσοδο της καλύβας είπα: «Κάποτε θα βάλουν εδώ μια αναμνηστική πλάκα». Δεν ήμουν ματαιόδοξη. Ήταν απλώς ένα ανόητο αστείο. Η μητέρα μου στενοχωρήθηκε. «Θεέ μου», είπε, «πόσο άσχημα σε έχω μεγαλώσει».

H TOIXOΓPAΦIA Έχοντας ερωτευθεί και κατοικήσει αιώνες μέσ στη θάλασσα έμαθα γραφή και ανάγνωση Ώστε τώρα να μπορώ σε μεγάλο βάθος πίσω τις γενιές απανωτές όπως αρχίζει ένα βουνό προτού τε- λειώσει το άλλο Nα κοιτάζω Kαι μπροστά πάλι το ίδιο: Tο βαθύ σκούρο μπουκάλι και η νέα στο μπράτσο Eλένη με το πλάι επάνω στον ασβέστη Nα γεμίζει κρασί της Παναγίας το μισό το σώμα της φευγάτο κιόλας στην Aσία την αντικρυνή Kαι το κέντημα όλο μετατοπισμένο μέσ στον ου- ρανό με τα διχαλωτά πουλιά τα κιτρινάκια και τους ήλιους.

«Είναι κάτω στη σκάλα το σαγηνευτικό γέλιο της ζωής Με κοιτάζει σαν παιδί που του έχουν πει το μυστικό Μισή στον τρόμο μισή στην περιέργεια ξαναζώ αυτή την ανήσυχη χαρά Καθώς με χτυπάει κατά πρόσωπο το μ η π ε ρ α ι τ έ ρ ω».

Ποιητική συλλογή ενός εννιάχρονου αγοριού

Η ποίηση του Ορφέα Παπακωνσταντίνου είναι μια αληθινή επανάσταση στην ποίηση. Και δεν είναι μόνο η ποιητική αξία των στίχων. Είναι που έχει κανείς την αίσθηση ότι ο ποιητής χρησιμοποιεί τα πλεονεκτήματα της ποίησής του για να εισχωρήσει όσο πιο βαθιά γίνεται στα μυστήρια της ζωής· κι όταν λέμε ζωή εννοούμε το σύμπαν, από την κίνηση των αστεριών, ως το τι βασανίζει τους ανθρώπους.
Η μεγάλη, βέβαια, μοναδική έκπληξη εδώ είναι ότι ο ποιητής είναι μόνο οκτώ χρονών! Αν κάπως εξοικειωθεί κανείς μ' αυτό -προσπαθήσει- θα δει το δεύτερο στάδιο της επανάστασης. Ότι ίσως υπάρχουν μέσα στον άνθρωπο ιδέες, αξίες, γνώσεις, που δεν εξαρτώνται από τη διανοητική του εξέλιξη, αλλά από έναν άλλο μηχανισμό που είναι βέβαια άγνωστος. Ένστικτο το λέμε, διαίσθηση το λέμε; Όπως και να το λέμε, σημασία έχει να συνειδητοποιήσουμε την ύπαρξή του και την υπόγεια επίδρασή του στη ζωή μας....

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ

«Αφήστε κάθε εντύπωση, κάθε σπόρο συναισθήματος να ωριμάζει μέσα σας στο σκοτάδι, στο χώρο του ανείπωτου, του υποσυνείδητου, όπου δε φτάνει η νόησή σας· και, με βαθιά ταπείνωση κι υπομονή, προσμείνετε την ώρα που θα γεννηθεί ένα καινούργιο φεγγοβόλημα: αυτό, και μόνο, θα πει “ζω την τέχνη”: είτε απλός πιστός της είσαι, είτε δημιουργός».
Τις γραμμές αυτές από το βιβλίο του Ρίλκε «Επιστολές σ’ ένα νεαρό ποιητή» ο επαρκής “αναγνώστης” θα τις δει να αναδύονται μπροστά του μελετώντας τα διηγήματα του βιβλίου που κρατάει στα χέρια του. Καθώς θα σταματά στις φράσεις του και στις εικόνες του, θα βλέπει να ξεδιπλώνεται το νόημα του αποσπάσματος ή μάλλον η υλοποίησή του: ο λόγος καμωμένος πράξη, η τέχνη καμωμένη λόγος.

Γράφω σε μια γλώσσα που δε θέλω να μιλώ - άγνωστη, παραπεταμένη, πικρή, ποδοπατημένη όπως οι λίγες ευγενικές προσπάθειες σε μακρούς αιώνες δουλείας, άκυρης δημοκρατίας και κυρίως σκοταδιού γράφω σε μια γλώσσα που απέτυχα να μιλήσω, να πείσω οποιονδήποτε, να δω κάτι να μένει στα πρακτικά της συνέλευσης πριν τα ροκανίσουν τα ποντίκια κι η ιστορία - δε συμβιβάστηκα, έπεσα όρθιος, δε μετάνιωσα δέκα προς ένα, είκοσι προς ένα, τριάντα προς ένα απέτυχα οικτρά απέναντι στους κομμωτές και στους μακιγιέρ είδα την επιστήμη να γράφεται από τους λαθρέμπορους είδα την τέχνη να καταξιώνεται από τους συμβολαιογράφους είδα τη δικαιοσύνη να απονέμεται από τους απατεώνες φώναξα, παραπονέθηκα, απέτυχα στη γλώσσα μου και σε όλες τις γλώσσες του κόσμου σήκωσα τα μάτια μου ως το βάθος της αίθουσας μέτρησα όσους κάθισαν στο μεγάλο τραπέζι της μοιρασιάς χωρίς να μιλούν καμία γλώσσα.

Ο συγγραφέας αποτυπώνει με πρωτότυπο τρόπο τις περιηγήσεις του από την Ελλάδα και το εξωτερικό ως: "Την αίσθηση που του άφησαν με το πέρασμα του χρόνου, οι τόποι τους οποίους έζησε, έστω και πρόσκαιρα, από τους οποίους πέρασε, τους οποίους αγάπησε. Η ανάμνηση που του έμεινε απ' αυτούς, όταν κλείνει για λίγο τα μάτια του και τους αναπολεί".

Του γιοφυριού της ΆρταςΤο νέο έργο του εικαστικού και εικονογράφου Κώστα Μαρκόπουλου περιλαμβάνει 10 πίνακες και είναι βασισμένο στο δημοτικό τραγούδι «Του γιοφυριού της Άρτας».Σχεδιάστηκε ως πολύπτυχο 10 σελίδων, με εσωτερική επιφάνεια (αφίσα) μεγέθους 46x67,7 εκ. και τυπώθηκε σε ειδικό χαρτί 170 γραμμαρίων.