Ζωρζ Μπατάιγ

Στὸ θεμελιῶδες αὐτὸ ἔργο του ὁ Georges Bataille ἀναζητᾶ τὴν λεγόμενη «ἐσωτερικὴ ἐμπειρία». Περιγράφει δέ, μὲ τρόπο ἐξόχως λογοτεχνικό, τὶς μεθόδους ποὺ ἀκολούθησε γιὰ τὴν ἐπίτευξη αὐτοῦ τοῦ «σκοποῦ». Τί εἶναι ὅμως αὐτὴ ἡ «ἐσωτερικὴ ἐμπειρία»; Θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ πεῖ ὅτι εἶναι «ἡ ἐμπειρία τοῦ βιώνειν», ἐνῶ κάποιος ἄλλος θὰ ἔλεγε ὅτι πρόκειται ἁπλῶς γιὰ τὴν ἴδια τὴ ζωή. Τὸ θέμα ποὺ ὁ Bataille ἀναλαμβάνει νὰ περιγράψει εἶναι βεβαίως κάτι ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπηρετηθεῖ εὔκολα ἀπὸ τὶς λέξεις. Αὐτὸ τὸν ὁδηγεῖ σὲ μιὰ δημιουργικὴ «σύγκρουση» μὲ τὴ γλώσσα. Θὰ λέγαμε ὅτι ἐπιστρατεύει μιὰ γλώσσα-κόντρα-στὴ-γλώσσα. Θραύσματα ἀπὸ διαφορετικὰ εἴδη γραφῆς βοηθοῦν τὸν ἀναγνώστη νὰ «ἀντικρίσει» ὁ ἴδιος τὴν «ἐσωτερικὴ ἐμπειρία» του. Ἡ σημασία τοῦ κειμένου αὐτοῦ στοὺς καιρούς μας ἔγκειται στὸ ὅτι ἀντιτίθεται στὴν ἰδεολογικὴ ἡγεμονία τῆς ἀστικῆς ἐποχῆς. Συνδέοντας δεξιοτεχνικὰ Χέγκελ, Νίτσε καὶ Μάρξ, ἀντιπροτείνει τὴν ἀναμέτρηση μὲ τὸν ἴδιο μας τὸν ἑαυτό, δηλαδὴ τὴν μυστικὴ ὁδὸ τῆς «ἐσωτερικῆς ἐμπειρίας», ὡς τὴν μόνη οὐσιαστικὴ ἐπιλογὴ γιὰ τὴν ἐπίτευξη τῆς «ἀτομικῆς κυριαρχίας».

Όσο ο άνθρωπος μετατρέπει τα πάντα, άψυχα και ζωντανά, σε εργαλεία της δικής του ζωής, τόσο φουντώνει μέσα του η λαχτάρα της ένωσης με το περιβάλλον του. Σύμφωνα με τον Μπατάιγ, η θρησκεία συνιστά μια εξισορροπητική αλλά απατηλή απάντηση σε αυτή την αποξένωση, προσφέροντας μια ένωση πρόσκαιρη και αντιφατική προς την «πραγματική τάξη». Ούτε, όμως, και η σημερινή «απουσία του Θεού» έχει λύσει το πρόβλημα, καθώς η λύση δεν μπορεί να έγκειται μόνο στη συνειδητοποίηση της αποξένωσης και του απατηλού χαρακτήρα των όποιων θρησκευτικών απαντήσεων, μα απαιτεί τη ριζική ανατροπή του σκοπού της παραγωγής, την καθημερινή, έμπραχτη αμφισβήτηση του «ωφελιμιστικού» χαρακτήρα της.