Ralph Waldo Emerson

Livre-manifeste, source d'inspiration pour Henry David Thoreau, La Nature (1836) est au fondement du mouvement transcendantaliste qui éclôt dans l'Amérique du XIX ? siècle. S'y déploie une pensée poétique replaçant l'individu au sein d'une totalité enveloppante : la Nature. Une nature qu'Emerson appelle avec ferveur à reconnaître et à chérir". Etendu sur la terre, - ma tête baignant dans l'air pur, et le regard égaré dans l'espace, - je sens s'évanouir tout égoïsme. Mon oeil devient un globe transparent. Je ne suis rien. Je vois tout".

Γιατί πρέπει να είναι κανείς πλούσιος; Γιατί πρέπει να έχει άλογα, ωραία ρούχα, ακριβά διαμερίσματα και να συχνάζει σε εστιατόρια και τόπους διασκέδασης; Μόνο γιατί του λείπει η σκέψη. Δώστε στο μυαλό του μια καινούγια εικόνα και αμέσως θα πάει σ΄ ένα μοναχικό κήπο ή σε μια σοφίτα για να την απολαύσει· και θα είναι πλουσιότερος μ΄ αυτό το όνειρο παρά με τα εισοδήματα μιας ολόκληρης χώρας.

Η συλλογή απαρτίζεται από διαλέξεις που έδωσε ο σπουδαίος Αμερικανός κατά την περίοδο 1845-1846, κι επικεντρώνεται στην πνευματική συμβολή των μεμονωμένων ατόμων -o ίδιος, άλλωστε, υπήρξε ένθερμος εκφραστής του ατομικισμού- μέσα από το παράδειγμα έξι μεγάλων προσωπικοτήτων: Πλάτων, Σβέντενμποργκ, Μονταίν, Σαίξπηρ, Ναπολέων, Γκαίτε. Το νόημα των λόγων του, δοσμένο μέσα από μια γλώσσα θερμή και λογοτεχνική, δεν περιορίζεται απλώς στη σκιαγράφηση βιογραφικών πορτρέτων, μήτε σε μια στείρα εξιδανίκευση των προσώπων, αλλά συσπειρώνεται γύρω από τη βασική -και προσδιοριστική για τον ίδιο- ίδεα της ατομικής δημιουργίας κι εμπειρίας ως κινητήριας δύναμης μέσα στον κόσμο. Με τις εν λόγω διαλέξεις θέλει να εμπνεύσει τους ακροατές του, κι αφήνει παράλληλα μια τεράστια γραπτή παρακαταθήκη, συμβάλοντας στην πρώιμη πολιτισμική "αναγέννηση" της αμερικανικής ηπείρου. Οι "Αντιπροσωπευτικοί άνδρες" παραμένουν επίκαιροι - στις μέρες μας, δε, καθώς ολοένα αυξάνεται το χάσμα της επαφής μας με την παράδοση και τις ύψιστες πνευματικές αξίες, αλλά και η κοινωνία πιέζει σαν έμβολο τα άτομα που θέλουν να εκφραστούν, το μήνυμα του Έμερσον συνιστά μια διέξοδο από το κενό. Ο σύγχρονός του Θορώ έλεγε για εκείνον: "Κριτικός, ποιητής, φιλόσοφος. [...] Η ζωή του, ζωή καλλιτέχνη. [...] Δεν υπάρχει άλλος καλύτερος κριτής ανθρώπων και καταστάσεων, [...] και η επιρροή του στους νέους είναι βαθύτερη απ' οποιουδήποτε άλλου".

Η "Αυτοπεποίθηση", κείμενο του 1841, αποτελεί πιθανότατα την εμφατικότερη δήλωση γύρω απ' το θέμα που κυριαρχεί στην πλούσια δοκιμιογραφία του Αμερικανού υπερβατιστή φιλοσόφου Ραλφ Γουάλντο Έμερσον: την ανάγκη να απαλλαγεί κάθε άνθρωπος από τον κομφορμισμό και τη συμβατικότητα και να πορευτεί σύμφωνα
με τα δικά τον ένστικτα και τις δικές του ιδέες. «Όταν έχεις ζωή μέσα σου, αυτό δεν γίνεται μ' έναν
γνωστό ή συνηθισμένο τρόπο», γράφει. «Δεν θα διακρίνεις τις πατημασιές κανενός άλλου. Δεν θα δεις ανθρώπου πρόσωπο, δεν θ' ακούσεις κανένα όνομα. Ο δρόμος, η σκέψη, το καλό, θα είναι ολοκληρωτικά ανοίκειο και καινούργιο, θα αποκλείει το προηγούμενο παράδειγμα και την εμπειρία. Οδεύεις από τον άνθρωπο και όχι προς αυτόν. Ο φόβος και η ελπίδα είναι εξίσου κατώτεροί του».