Δοκίμιο & Πολιτισμός

Το 1935 η Λουίζα Ντάρρελ και τα τέσσερα παιδιά της -ο Λόρενς (Λάρρυ), ο Λέζλι, η Μάργκαρετ (Μάργκο) και ο Τζέραλντ (Τζέρρυ)- πήγαν να ζήσουν στην Κέρκυρα. Η οικογένεια Ντάρρελ απαθανατίστηκε στο εµβληµατικό βιβλίο του Τζέραλντ Ντάρρελ "Η οικογένειά µου και άλλα ζώα", καθώς και πρόσφατα στην τηλεοπτική µεταφορά του βιβλίου "Η οικογένεια Ντάρρελ". Ποια ήταν όµως η αληθινή ζωή των µελών της µοναδικής αυτής οικογένειας; Ποιος ήταν ο λόγος που εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα - και τι απόγιναν αφού έφυγαν από το νησί; Η πραγµατική ιστορία των Ντάρρελ είναι αντάξια της µεγάλης λογοτεχνίας που την αποτύπωσε, και ο Μάικλ Χάαγκ, ο συγγραφέας του "Αλεξάνδρεια, η πόλη της µνήµης", ο ιδανικός αφηγητής της. Γνωρίζοντας την οικογένεια από πρώτο χέρι, αντλεί επιπλέον υλικό από ηµερολόγια, επιστολές και ανέκδοτα αυτο-βιογραφικά σπαράγµατα. Το βιβλίο παρακολουθεί την ιστορία της οικογένειας από τα πρώτα χρόνια των παιδιών στην Ινδία και την κρίση που τα οδήγησε στην Αγγλία ως τα χρόνια στην Ελλάδα και στην Κέρκυρα. Ανακαλεί τους µοναδικούς ανθρώπους που συνάντησαν στην Κέρκυρα -τον Θεόδωρο τον βιολόγο, τον ταξιτζή Σπύρο Χαλικιόπουλο και τον Κωστή τον κατάδικο- αλλά και την επίσκεψη του Αµερικανού συγγραφέα Χένρυ Μίλλερ. Ο Χάαγκ φέρνει στο φως την ιστορία της φυγής των Ντάρρελ από την Κέρκυρα, όπως και τη διαφυγή του Λάρρυ και της Μάργκο την τελευταία στιγµή πριν τον πόλεµο, ενώ παρακολουθεί την πορεία της ανάδειξης του Λάρρυ ως παγκοσµίως αναγνωρισµένου συγγραφέα µε το "Αλεξανδρινό κουαρτέτο" και του Τζέραλντ ως φυσιοδίφη και προστάτη των απειλούµενων µε εξαφάνιση ειδών, ενώ περιγράφει και τις ζωές των υπόλοιπων µελών της οικογένειας, των φίλων τους και άλλων ζώων. Η έκδοση περιλαµβάνει οικογενειακές φωτογραφίες από το αρχείο του Τζέραλντ Ντάρρελ, πολλές από τις οποίες δηµοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά.

Τα κείμενα που περιέχονται σ΄ αυτό το βιβλίο είναι οι διαλέξεις που έδωσε ο Κ. Καστοριάδης στην Ελλάδα το Φεβρουάριο του 1989. Το ευρύ φάσμα των ενδιαφερόντων θεμάτων που θίγει ο μεγάλος σύγχρονος διανοητής διαφαίνεται και από τους τίτλους των ομιλιών που είναι: "Το "τέλος της φιλοσοφίας΄;", "Εξουσία, πολιτική, αυτονομία", "Η ψυχανάλυση και το πρόταγμα της αυτονομίας", "Τι σημαίνει επανάσταση;", "Το πρόβλημα της δημοκρατίας σήμερα" και "Η τεχνο-επιστήμη".

Ο Θεός είναι μια επικαιρότητα εξαιρετικά. . . ηλικιωμένη· ένας συνταξιδιώτης της φύσης και του ανθρώπου. Οι Ιουδαίοι δεν είδαν ποτέ το πρόσωπό του. Οι αρχαίοι Έλληνες τον είδαν στο πρόσωπο του Δία ή του Ποσειδώνα. Ο Πλάτωνας του χάρισε το πιο αφηρημένο σχέδιο. Οι Μουσουλμάνοι τον είδαν περίπου ως τον επουράνιο αρχιστράτηγό τους. Μόνον οι Χριστιανοί κατάφεραν να τον ενανθρωπίσουν. Είναι σίγουρο πως ο άνθρωπος ταλαιπώρησε και ταλαιπωρεί αφάνταστα τον Δημιουργό του. Στο βιβλίο αυτό, επιχειρείται μία περιήγηση στα πρόσωπα του Θεού ανά τους αιώνες, ανά τους πολιτισμούς και ανά τους λαούς. Ένα απρόσμενο οδοιπορικό, 3.700 χρόνια μετά τον Αδάμ!

Εδώ και δεκαετίες, το Ιράν βρίσκεται σταθερά στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας. Όμως πόσο καλά γνωρίζουμε τούτη τη χώρα και τους κατοίκους της; Είναι ένα κράτος-ταραξίας που μοιραία οδηγείται στη διεθνή απομόνωση; Είναι η κοιτίδα ενός ακραίου ισλαμιστικού φονταμενταλισμού που μας απειλεί; Άραγε η ιρανική κοινωνία βουλιάζει, πράγματι, στην καθυστέρηση και την οπισθοδρομικότητα; Τελικά, πόσο μας έχουν επηρεάσει τα στερεότυπα που επανεμφανίζονται συνεχώς;

Το βιβλίο εξιστορεί την κάθοδο των Αρίων στα εδάφη νότια της Κασπίας, τη δημιουργία μιας τεράστιας αυτοκρατορίας από τα παράλια του Αιγαίου μέχρι την Ινδία και την άνθηση ενός πολιτισμού που επηρέασε βαθιά λαούς από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τη Βεγγάλη και τις στέπες της Κεντρικής Ασίας. Οι συγγραφείς καταγράφουν με οξύνοια τις παραδόσεις και την ιστορία της αρχαίας και της νεότερης Περσίας, τον ισχυρό δεσμό που εξακολουθεί να τις συνδέει, αλλά και τις επιδράσεις που αυτές άσκησαν στην ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον, εξετάζουν τους τρόπους με τους οποίους το πολυτάραχο παρελθόν και η περσική εκδοχή του ισλάμ επηρεάζουν όχι μονάχα το σύγχρονο Ιράν, μα και ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο.

Είκοσι δύο (22) μυστηριώδεις εξαφανίσεις ανθρώπων, ανηλίκων και ενηλίκων, που σημειώθηκαν στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό συγγραφικό ντοκουμέντο που αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές εξαφανισμένων ανθρώπων. Σε αυτό το βιβλίο θα βρεις απόρρητες πληροφορίες και δεδομένα, νέα στοιχεία, έρευνα σε βάθος για τις πιο παράξενες και σκοτεινές υποθέσεις ανθρώπων των οποίων τα ίχνη χάθηκαν εντελώς ξαφνικά, μέσα από τη ματιά ενός ιδιωτικού ερευνητή, αλλά και με τη συνδρομή επιστημόνων, όπως εγκληματολόγων, κοινωνιολόγων, ψυχολόγων κ.ά. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα επιχειρείται μια λεπτομερής καταγραφή αυτών των εξαφανίσεων που πιθανόν λίγοι γνωρίζουν, λίγοι θυμούνται, ωστόσο κάποιοι δεν ξέχασαν ποτέ.

". . . οι πλειοψηφίες εισέρχονται στο στόχαστρο της καταστολής, ενώ η τιμωρία της βαριάς εγκληματικότητας προκύπτει ως παράπλευρη συνέπεια, αν όμως κάποτε οι συλλήψεις θα ονομάζονται "μη συλλήψεις", οι καταθέσεις "μη καταθέσεις" και το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης "Υπουργείο Αγάπης", ο οργουελλιανός κόσμος θα έχει ολοκληρωθεί. Αυτή είναι η αρνητική και καταθλιπτική πρόσληψη της υπόθεσης εργασίας. Υπάρχει όμως και η αντίστροφη, αβέβαιη αλλά θετική: καθώς η καταπίεση και η φτώχεια τείνουν παγκοσμίως να επεκτείνονται, το ριζοσπαστικό αίτημα γίνεται πλειοψηφικό και δημοκρατικό." Το βιβλίο διερευνά τις πτυχές ενός σκοτεινού μανδύα και εισφέρει μικρές ιδέες. Οι περισσότερες από τις αναλύσεις γράφτηκαν σε μια πρώτη μορφή ως άρθρα στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία. Ακολούθησαν την επικαιρότητα (2000 - 2002), εδώ όμως έχουν ενταχθεί στην πορεία μιας ενιαίας ανίχνευσης. Φαίνεται ότι σε πείσμα του μεταμοντερνισμού το ιστορικό αφήγημα της καταστολής έχει αρχή και συνέχεια, ενώ το αίτημα της δημοκρατίας δεν έχει τέλος. (. . .) "Με έναν τυχαίο συνειρμό από τον Πρωταγόρα (μέτρον πάντων χρημάτων άνθρωπος) μεταφερόμαστε στα πρωτεία της αγοράς (μέτρον πάντων ανθρώπων χρήμα). Ο ανθρωπισμός είναι όμως σαν τα κεριά των παιδικών γενεθλίων που τα φυσάς, σβήνουν και μετά ξανανάβουν"

Ο αντι-εβραϊσμός οδήγησε κατά το παρελθόν σε ανείπωτα εγκλήματα, όμως δεν έχει πάψει να στοιχειώνει τον σύγχρονο κόσμο. Ο συλλογικός τόμος των Πολλαπλών εκφάνσεων του αντι-εβραϊσμού αποσκοπεί στο να λειτουργήσει ως ένας, πιθανόν άβολος, καθρέφτης των πολύμορφων όψεων του ελληνικού αντι-εβραϊσμού, αναδεικνύοντας τις διασυνδέσεις του με τις συναφείς εξελίξεις στο ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι· ανατέμνει τη γέννηση και την εξέλιξη των ιδεολογημάτων που χρησιμοποιούσε και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί η αντισημιτική ρητορική προκειμένου να βρει απήχηση στην ελληνική και την ευρωπαϊκή κοινωνία. Ο εξαιρετικά πολυδιάστατος χαρακτήρας του φαινομένου του αντι-εβραϊσμού επιβάλλει διαθεματικές προσεγγίσεις. Σε πείσμα των δυσκολιών αυτού του χαοτικού ερευνητικού πεδίου, οι συγγραφείς αποπειρώνται να φωτίσουν διαφορετικές και πιθανόν άγνωστες πτυχές μιας ρατσιστικής αντίληψης που κυριάρχησε στον 20ό αιώνα και συνεχίζει να δηλητηριάζει τη δημόσια σφαίρα. Εξετάζονται, συνδυάζοντας τη διαχρονική και τη συγχρονική οπτική, οι ιστορικές διαδρομές του αντισημιτισμού και η αναβίωσή του στη σύγχρονη πολιτική ρητορική, ο αντι-εβραϊσμός στα γράμματα και στις τέχνες, ο αντίκτυπός του στο πεδίο των ιδεών, ενώ επιχειρείται και η προσέγγιση του Ολοκαυτώματος υπό το πρίσμα της βιοηθικής. Σε κάθε περίπτωση, τους συγγραφείς τούς συνδέει η αγωνία να ανταποκριθούν στο επιτακτικό αίτημα της κατανόησης ενός φαινομένου που εξακολουθεί να ορθώνει το φάσμα της βαρβαρότητας μπροστά στον δυτικό πολιτισμό.

Οι Πρόοδοι της Μεταφυσικής εκδόθηκαν το 1804 με επιμέλεια του Friedrich Theodor Rink και αποτελούν τη σύνθεση των τριών χειρογράφων που συνέταξε ο Καντ για το διαγωνισμό δοκιμίου που είχε προκηρύξει η Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου με θέμα: Ποιες είναι οι πραγματικές πρόοδοι της Μεταφυσικής στη Γερμανία από την εποχή του Leibniz και του Wolff, επιδιώκοντας ουσιαστικά μια αποτίμηση της ιστορικής σπουδαιότητας της κριτικής φιλοσοφίας.

Ο Καντ είχε ήδη ολοκληρώσει την τριλογία του με την έκδοση της τρίτης Κριτικής, και είχε εμπλακεί σε μια δημόσια αντιπαράθεση με τους θιασώτες του δογματικού ορθολογισμού, με αφορμή την πολεμική τού Eberhard. Ο διαγωνισμός της Ακαδημίας τού προσέφερε λοιπόν την ευκαιρία να αποσαφηνίσει το μεταφυσικό του εγχείρημα αντιπαραβάλλοντάς το προς την παραδοσιακή οντολογία. Ορίζοντας τη Μεταφυσική ως την επιστήμη της μετάβασης από τη γνώση του αισθητού σ’ εκείνη του υπεραισθητού, η οποία δεν αποτελεί μια προοδευτική εξέλιξη αλλά μια υπέρβαση, που ολοκληρώνεται με την κριτική φιλοσοφία, θα επεξεργαστεί τρία διαφορετικά κείμενα, αλλά τελικά δεν θα συμμετάσχει.

Θα κληροδοτήσει ωστόσο ένα μείζον έργο για την κατανόηση του κριτικισμού, που αποτελεί τη σημαντικότερη απόπειρα επισκόπησης της υπερβατολογικής φιλοσοφίας στο σύνολό της, θεωρώντας την πλέον όχι ως απλή προπαιδευτική διδασκαλία, αλλά ως ολοκληρωμένο μεταφυσικό σύστημα.

Ένας απαραίτητος οδηγός για τους νέους γονείς που θέλουν να προσφέρουν το καλύτερο στο µωρό τους και να νιώσουν ασφαλείς στον πιο υπεύθυνο ρόλο της ζωής τους. Με απλές και κατανοητές απαντήσεις ο Καθηγητής Παιδιατρικής κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, σε αυτή τη νέα, εµπλουτισµένη έκδοση, λύνει όλες τις απορίες των γονιών σχετικά µε τη φροντίδα του παιδιού τους κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του.