Η Γαλλική Επανάσταση αρχίζει στις 28 Απριλίου του 1789, τη μέρα που ο ιδιοκτήτης μιας μεγάλης βιοτεχνίας χάρτινης ταπετσαρίας ανακοινώνει στο προσωπικό μειώσεις μισθών. Οι εργάτες εξεγείρονται, βάζουν φωτιά στις εγκαταστάσεις, τις λεηλατούν. Η Γαλλία είναι σε κρίση· οι άνθρωποι υποφέρουν. Ώσπου έρχεται αυτή η ατέλειωτη πνιγηρή νύχτα της 13ης Ιουλίου του 1789, μια νύχτα που όλοι την πέρασαν ξάγρυπνοι, γεμάτοι αγωνία. Το πρωί της 14ης Ιουλίου, με την άλωση της Βαστίλλης, η Επανάσταση είναι πλέον σε εξέλιξη. Ο Ερίκ Βυϊγιάρ μάς μεταφέρει το κλίμα εκείνης της ημέρας, εμφυσώντας πνοή σε τούτη τη μεγάλη εξέγερση που, με τον καιρό, το μήνυμά της ξεθώριασε σε εορταστικό απολίθωμα. Με αφετηρία το ανώνυμο πλήθος, το 14η Ιουλίου εστιάζει στη συλλογική αφήγηση των ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν σε αυτά τα γεγονότα, αλλά ξεχάστηκαν από την επίσημη Ιστορία· μικρογραφίες όλο ζωή, που συνθέτουν από κοινού μια μεγαλειώδη τοιχογραφία.
Η άλωση της Βαστίλλης είναι ένα από τα πιο εμβληματικά συμβάντα όλων των εποχών. Μας αφηγήθηκαν, όμως, την ιστορία της όπως την έγραψαν οι επιφανείς, υπό την οπτική γωνία όσων δεν ήταν παρόντες εκείνη την ημέρα. Το βιβλίο του Ερίκ Βυϊγιάρ διηγείται, αντίθετα, την ιστορία των αφανών που πράγματι άλωσαν τη Βαστίλλη. Είναι ένα βιβλίο χάρη στο οποίο η ημέρα της επετείου της Γαλλικής Επανάστασης, η ημέρα της εθνικής εορτής της Γαλλίας, μοιάζει να ανακτά το ορμητικό και ανυπότακτο μεγαλείο της.
Ένα βιβλίο με παθιασμένη γραφή, το οποίο καθιστά πρόδηλο αυτό που συνήθως λησμονούμε: η ελευθερία απαιτεί και την ισότητα όλων ενώπιον της Ιστορίας.
Τι είναι γραφή; Γραφή είναι ένα παιγνίδι με λέξεις. Αρχικά, φαίνεται απλό. Τι πιο απλό, από το να βάλεις κάμποσες λέξεις στη σειρά!
Το ίδιο και στην ομιλία, λες... λες..., αυξομειώνεις τον τόνο της φωνής σου, χειρονομείς, απαντά ο άλλος, διακόπτεις και ξαναρχίζεις. Γυρίζεις πίσω και λίγα θυμάσαι απ' αυτά που είπες. Κι αυτοί που τα' άκουσαν, θυμούνται κάτι γενικό, φυσικά, αν σε πρόσεχαν... Άλλως, έπεα πτερόεντα!
Στη γραφή, ανά πάσα στιγμή ξέρεις ποια είναι η λέξη - η πριν και η πιο πριν.
Κι αν διατύπωσες σωστά την έννοια που ήθελες! Σβήνεις - γράφεις, σβήνεις - γράφεις, μέχρι να πεις αυτό που θες. Ακριβώς αυτό που θες, ακόμα κι αν κρύβεις και καμιά λέξη πού και πού.
Άσε που άμα είσαι καλός, χρησιμοποιείς και κάτι ...εργαλεία. Πώς τα λένε;... τόνοι, πνεύματα. Ναι, τόνοι, πνεύματα. Με την Κρίση -της γλώσσας εννοώ- λιγόστεψαν! Ψιλή, δασεία, βαρεία...
Προσωπικά με κέντριζε η υπογεγραμμένη, σαν έψαχνα χώρο να τη βάλω:
"Τω αγνώστω Θεώ..." αποσιωπητικά και εισαγωγικά.
εμπεριέχεται η αίσθηση της κατάρρευσης. Στη λογοτεχνία, την τέχνη και τη μουσική, ήδη το 1913, έχει γίνει συνείδηση πως η ανθρωπότητα έχει χάσει την αθωότητά της.
Ο Φρανς Κάφκα γράφει στην Φελίτσε Μπάουερ υπέροχα μακροσκελή γράμματα, τα οποία τελικά θα ματαιώσουν το γάμο τους. Ο Προυστ αναζητά τον χαμένο χρόνο. Ο Στραβίνσκι και ο Σένμπεργκ προκαλούν ανήκουστα σκάνδαλα, ο Ντυσάν στερεώνει μια ρόδα πάνω σ' ένα σκαμνί κουζίνας, στο Μόναχο ο Ζίγκμουντ Φρόιντ και ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε βγαίνουν μαζί για ποτό, ένας αυστριακός ζωγράφος ονόματι Αδόλφος Χίτλερ πουλάει τα τοπία του σαν καρτ ποστάλ, ένας δεκατριάχρονος ονόματι Μπέρτολτ Μπρεχτ γίνεται αρχισυντάκτης μιας σχολικής εφημερίδας στο Άουγκσμπουργκ και ο Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ ζωγραφίζει ξανά και ξανά την Πότσνταμερ Πλατς. Η νεαρή Κοκό Σανέλ ανοίγει την πρώτη της μπουτίκ.
1913: Αρχή και τέλος, θρίαμβος και μελαγχολία συγχωνεύονται, όλα γίνονται τέχνη. Μετά τίποτε δεν θα είναι πια ίδιο.
Ο Φλόριαν Ίλις κατάφερε να δημιουργήσει με το βιβλίο του το συναρπαστικό πορτρέτο μιας μοναδικής χρονιάς, όπου ο 19ος αιώνας πέφτει με πάταγο επάνω στον 20ό αιώνα των πολέμων και των ακροτήτων, και αναδεικνύει το έτος 1913 σε μια στιγμή ύψιστης άνθησης και συγχρόνως προάγγελου της καταστροφής, με ένα μεγαλόπρεπο πανόραμα που ξετυλίγεται ολοζώντανο μπροστά μας.
Έντεκα διηγήματα, έντεκα βαθιά ανθρώπινες ιστορίες με αφορμή την επέτειο των εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή, έμπλεες συναισθημάτων, απότοκες του Λογοτεχνικού Διαγωνισμού με θέμα «1922-2022: Ξεριζωμός και προσφυγιά, που προκήρυξε το PEN GREECE.
Στις ιστορίες κυριαρχεί ο προβληματισμός αλλά και η τρυφερότητα, η αγάπη και η νοσταλγία, η οδύνη, η πίκρα, η αθωότητα, ο απολογισμός και ενίοτε η εκδίκηση. Ιστορίες μοναδικές, τόσο σε γλωσσικό όσο και σε αισθητικό επίπεδο, που δημιουργούν στο σύνολό τους ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα αναδεικνύοντας τη μνήμη και τη λειτουργία της στο παρόν.
Οι συγγραφείς, πρωτοεμφανιζόμενοι αλλά και καταξιωμένοι, αντιμετωπίζουν το θέμα με ιστορικό, κοινωνικό, βιωματικό, υπερρεαλιστικό ή ρεαλιστικό τρόπο και αποδίδουν ένα χαρακτηριστικό λογοτεχνικό στίγμα για το πώς αντιλαμβάνεται ο σύγχρονος δημιουργός έννοιες όπως αυτές που οδηγούν τη σκέψη πέρα από το συλλογικό τραύμα του παρελθόντος σε γεγονότα που ομοίως εξελίσσονται στις μέρες μας.