Roman

"Κάθε εβδομάδα άλλαζαν βάρδιες: αυτοί που σφύριζαν, έγραφαν, κι αυτοί που έγραφαν, σφύριζαν, και μετά από ένα μήνα που άλλαζαν εκ περιτροπής, ανάγκαζαν τους ομήρους ν΄ακούνε ατέλειωτα ρεσιτάλ ποίησης ή αναγνώσεις βραβευμένων διηγημάτων χωρίς καμία τάξη και χωρίς κανένα συντονισμό. Μ' αυτόν τον τρόπο κατάφερναν να εκκαθαρίσουν πολλές περιοχές: οι Κροάτες έφευγαν στην Κροατία. Οι Ουαλλοί, στην Ουαλλία, οι Ιταλοί επέστρεφαν στην Αργεντινή και οι Γαλικιανοί, ένας Θεός ξέρει που. Πολλοί από τους επιζήσαντες έγιναν αργότερα κριτικοί λογοτεχνίας, κι ίσως αυτή είναι η μόνη απολύτως δικαιολογημένη εκδίκηση που γνωρίζει η Ιστορία".
Οι δίδυμοι αδελφοί Κάιν και Άβελ Γκριμ —πλανόδιοι λαϊκοί τροβαδούροι χειρίστης ποιότητος— διέτρεξαν τη χιλιανή Παταγονία και τις πεδιάδες της Ουρουγουάης, αφήνοντας το αμυδρό τους αποτύπωμα. Οι ζωές τους, οι έρωτες, οι περιπλανήσεις και οι φιλίες τους περιγράφονται σ’ αυτό το ειρωνικό και διασκεδαστικό βιβλίο από δύο μεγάλους λατινοαμερικανούς συγγραφείς υπό μορφήν ανταλλαγής επιστολών μεταξύ δύο εκκεντρικών τοπικών ειδημόνων: του καθηγητή Όρσον Κ. Καστεγιάνος από την Ουρουγουάη και του -επίσης καθηγητή- Σεγισμούντο Ραμίρο φον Κλατς από την Παταγονία.
Μέσα από μια σχολαστική καταγραφή ευτράπελων στιγμιοτύπων, οι δύο καθηγητές αναλαμβάνουν να απεικονίσουν: τη βιολογία και τη σεξουαλικότητα του λαϊκού τροβαδούρου διαμέσου των αιώνων στην αμερικανική ήπειρο, το μυστήριο της έλευσης των δύο αδελφών πάνω σε μια σχεδία στην Παταγονία, την αμφίβολη γενεαλογία τους και ό,τι άλλο βοήθησε στο να καταστούν συνώνυμοι της ελεεινής λαϊκής μουσικής.
Οι δύο συγγραφείς διασκεδάζουν, αναπτύσσουν γκροτέσκα επιχειρήματα, επιδίδονται σε μια σάτιρα της σοβαροφανούς λογοτεχνίας και γελοιογραφούν την αμερικανική ιστορία και πολιτική με αχαλίνωτα παιγνιώδη διάθεση.

Φανταστείτε μια αυτοκρατορία που επί ενάμιση αιώνα έχει κρατήσει τον κόσμο μακριά της. Απαγορεύεται η έξοδος σε όλους, οι ξένοι αποκλείονται, οι θρησκείες τους απαγορεύονται και οι ιδέες τους αντιμετωπίζονται με βαθιά καχυποψία. Ωστόσο, υπάρχει μια αλλόκοτη ρωγμή σ' αυτό το κράτος-φρούριο: ένα τεχνητό περιτειχισμένο νησί συνδεδεμένο με ένα λιμάνι της χώρας, και επανδρωμένο από μια χούφτα Ευρωπαίους εμπόρους. Και, παρότι η πύλη προς τη στεριά είναι κλειδωμένη, δεν μπορεί να εμποδίσει τα μυαλά -ή τις καρδιές- να σμίξουν. Το έθνος είναι η Ιαπωνία στη συμβολή δύο αιώνων (18ος-19ος), το λιμάνι το Ναγκασάκι, και το νησί η Ντετζίμα. Εδώ αναπτύσσεται αυτό το πανοραμικό, πυκνό μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Μίτσελ. Κι εδώ, ένας νεόφερτος Ολλανδός υπάλληλος, ο Γιάκομπ ντε Ζουτ, εμπλέκεται σε μια σκοτεινή περιπέτεια διπροσωπίας, αγάπης, ενοχής, πίστης και φόνου... Αλλά την ίδια ώρα, δίχως ο ίδιος ή οι συμπατριώτες του να το γνωρίζουν, ο άξονας της παγκόσμιας ισχύος γυρίζει... Σ' αυτή την ιστορία ακεραιότητας και διαφθοράς, πάθους και εξουσίας, το κλειδί είναι ο έλεγχος: του πλούτου, της σκέψης, ακόμα και του θανάτου

ΤΑ ΧΛΩΜΑ ΣΙΝΤΡΙΒΑΝΙΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΩΝΟΣ ΝΕΓΡΗ: «Εκεί στη Νέγρη, ρε κούκλε, είναι όπως μου τα περιγράφεις; Έγιναν τέτοια σκηνικά; Βγήκαν τέτοια γούστα ή τα παραείπες λίγο; Φρανκ Σινάτρα, Τζούντι Γκάρλαντ, Ρίτα Κάντιλακ, Διονύσης Σαββόπουλος, Ωνάσης, Ζωζάρα Σαπουντζάκη, Μπελμοντό, Ελύτης, εθνάρχης Καραμανλής, Ρίτσος, Ζωζώ Νταλμάς, Άγνωστος Πόλεμος και Λας Βέγκας σκέτο,
όπως μου ανθολόγησες τον τόπο;»

Πέντε χριστουγεννιάτικες ιστορίες χαρακτηριστικές του Ρωσικού πνεύματος των Χριστουγέννων και γραμμένες από τον μεγάλο Αντόν Τσέχωφ βρίσκονται στις σελίδες του βιβλίου αυτού. Ο Βάνκα Ζούκωφ, ένα εννιάχρονο αγόρι, ο Βαλόντια, η Ναταλία, ο ιδιόρυθμος Τσετσεβίτσιν, η Βασίλισα, ο Γιεγκόρ, ο μπεκρής Ιβάν Ιβάνιτς και ο δημόσιος υπάλληλος Γκεράσιμ Κουζμίτς Σινκλετέγιεφ είναι οι πρωταγωνιστές των ιστοριών αυτών, μέσα από τις σελίδες των οποίων με ένα εξαιρετικά λεπτό χιούμορ ξεπηδάει μια γλυκιά Χριστουγεννιάτικη μελαγχολία.

Αυτή η συλλογή διηγημάτων του Παπαδιαμάντη θα φέρει τον αναγνώστη στο κλίμα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων, αλλά και στον κόσμο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου. Για να μεταφερθεί ο αναγνώστης στα χρόνια του Παπαδιαμάντη, αποφασίστηκε να παρουσιαστούν τα κείμενα όπως πρωτοδημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες ή περιοδικά της εποχής (ή, στις περιπτώσεις που αυτό δεν κατορθώθηκε, σε μια από τις πιο παλιές εκδόσεις). Είναι χαρακτηριστική η ορθογραφία εκείνων των καιρών και δίνει την εικόνα μιας φάσης στην εξέλιξη της ιστορικής ορθογραφίας της γλώσσας μας.

Μια προσωπική αφήγηση της περιόδου από το 1941 έως το 2006, μέσα από τον φακό της μνήμης και των εντυπώσεων, περασμένων και τωρινών – ακόμα και προβολών στο μέλλον. Φωτογραφίες, βιβλία, τραγούδια, ραδιόφωνο, τηλεόραση, δεκαετίες διαφημίσεων και πρωτοσέλιδων, σε αντίστιξη με προσωπικές συγκρούσεις και σημειώσεις από έξι δεκαετίες ημερολογίων. Τοπική διάλεκτος, λέξεις των καιρών, σλόγκαν, μάρκες και ονόματα για τα αντικείμενα που διαρκώς πληθαίνουν, εδώ αποκτούν φωνή. Η φωνή που αναγνωρίζουμε ως φωνή της συγγραφέα διαρκώς διαλύεται και ξαναεμφανίζεται. Η Ernaux κάνει το πέρασμα του χρόνου χειροπιαστό. Ο χρόνος ο ίδιος, ανένδοτος, αφηγείται το πέρασμά του, εξορίζοντας τους άλλους αφηγητές στην ανωνυμία. Ένα νέο είδος αυτοβιογραφίας ξεπροβάλλει, υποκειμενικό κι απρόσωπο, ιδιωτικό και συλλογικό ταυτόχρονα.

Τη δεκαετία του '40, στα οικογενειακά γεύματα στο χωριό, τα παιδιά σιωπούσαν και οι μεγάλοι μιλούσαν για πεθαμένους συγγενείς και για τον πόλεμο που είχε μόλις τελειώσει. Στο τέλος, έλεγαν και κανένα τραγούδι, πατριωτικό κατά προτίμηση, ή από κείνα που φέρνουν δάκρυα στα μάτια. Τα επόμενα χρόνια, οι αναμνήσεις του πολέμου θα ξεχαστούν, όπως και οι οικογενειακές παραδόσεις· οι μεγάλοι, όταν τα παιδιά δεν θα μονοπωλούν τη συζήτηση, θα μιλάνε όλο και περισσότερο για ό,τι καινούργιο απέκτησαν, σημάδι οικονομικής και -κυρίως- πολιτιστικής προόδου.

Το τελετουργικό των οικογενειακών γευμάτων, όπως αλλάζει μέσα από τις δεκαετίες, είναι ένας από τους δείκτες που χρησιμοποιεί η Aννί Ερνώ για να διαβάσει τις αλλαγές στα ήθη, τα ιστορικά γεγονότα, τις κοινωνικές εξελίξεις, το πέρασμα του χρόνου δηλαδή, ιδιωτικού αλλά και δημόσιου. Πλάι σε αυτά, υπάρχουν φωτογραφίες και αναμνήσεις, λέξεις και πράγματα, τραγούδια και μόδες, προσωπικά ημερολόγια - ψηφίδες που η συγγραφέας συναρμόζει δημιουργώντας μιαν αχανή τοιχογραφία ενός κόσμου υπό συνεχή διαμόρφωση, από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια μέχρι σήμερα.

Με γλώσσα απλή και ειλικρίνεια που καθηλώνει, το τελευταίο και πιο ολοκληρωμένο έργο της Ερνώ είναι ίσως η συγγραφική της διαθήκη, η αρτιότερη έκφραση του λογοτεχνικού της εγχειρήματος, να "αποτυπώσει στην οθόνη της ατομικής μνήμης την αντανάκλαση της συλλογικής ιστορίας".

Πολυμεταφρασμένη στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αγαπητή στη χώρα της σε κοινό και κριτικούς, η Αννί Ερνώ παραδίδει με "Τα χρόνια" το καλύτερο, κατά γενική ομολογία, βιβλίο της. Μέσα από προσωπικά της βιώματα και ενθύμια κάθε είδους -φωτογραφίες, ημερολόγια, τραγούδια, μόδες, λέξεις και πράγματα που δεν χρησιμοποιούνται πια- δημιουργεί μια νοσταλγική και αποκαλυπτική βιογραφία της μεταπολεμικής γενιάς, της γενιάς της, από τη δεκαετία του '40 και τις νωπές, ακόμα τότε, αναμνήσεις του Πολέμου ως σήμερα.

Από την ακατέργαστη γλώσσα της γαλλικής υπαίθρου, η αφηγήτρια θα περάσει στο περίτεχνο λεξιλόγιο των φιλολογικών σπουδών και τις περιφράσεις της παρισινής διανόησης. Από τη λιτή διαβίωση μιας εργατικής οικογένειας στην πρώτη υπερκαταναλωτική μέθη και την εκζήτηση του μικροαστικού τρόπου ζωής.

Από την καταπίεση της καθολικής παιδείας στη σεξουαλική επανάσταση και το φεμινισμό. Τα πρώτα αυτοκίνητα, η τηλεόραση, ο Μάης του '68, οι "νέοι φιλόσοφοι" και η απελευθέρωση της σεξουαλικότητας, ο κυνισμός της ελεύθερης αγοράς, οι εικονικές πραγματικότητες και η εργασιακή ανασφάλεια: έξι δεκαετίες ξετυλίγονται εδώ σχολαστικά.

Από την πολυεθνική Σελανίκ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στη Σαλονίκη του Μεσοπολέμου και των πρώτων χρόνων της Κατοχής.Ένα μυθιστορηματικό πανόραμα της Θεσσαλονίκης από τον ερχομό των προσφύγων το 1922 ως τον διωγμό των εβραίων το 1943. Μια τοιχογραφία που ανακαλώντας τα μεγάλα γεγονότα της εποχής, όπως την ανταλλαγή πληθυσμών, την κρίση του ’29-’30, τον εμπρησμό του Κάμπελ, τον Μάη του ’36, την επιστράτευση και τα τρένα για το Άουσβιτς, μας ταξιδεύει ως το Βερολίνο του Μεσοπολέμου, τη Μόσχα των μετεπαναστατικών χρόνων και τη Βαρκελώνη του ισπανικού εμφυλίου. Η Δάφνη, η Σμαρώ, ο Στέφανος, ο Ελιάν και ο Αλέξανδρος δένονται, συνειδητά ή όχι, με την ιστορία του καιρού τους, υφίστανται τις συνέπειές της και προσπαθούν να επιδράσουν στην εξέλιξή της.Η γυναικεία χειραφέτηση συναντά το ρεμπέτικο του Μεσοπολέμου μέσα από προσδοκίες, συγκρούσεις και ανατροπές, σε εποχές σκληρές από τις οποίες περνούν διακριτικά οι φιγούρες του Γληνού και του Καζαντζάκη, του Πασαλίδη και του Ζαχαριάδη, αλλά και του Ναζίμ Χικμέτ και του Έρνεστ Χέμινγουεϊ.

Ο νεαρός δικηγόρος Νιούλαντ Άρτσερ, γόνος επιφανούς οικογένειας της Νέας Υόρκης, περιμένει με ανυπομονησία τη μέρα που θα παντρευτεί την όμορφη, αθώα Μέι Γουέλαντ. Ώσπου εμφανίζεται η κόμησσα Έλεν Ολένσκα, ξαδέλφη της μνηστής του, που ζούσε παντρεμένη στην Ευρώπη. Η Έλεν έχει αποφασίσει να χωρίσει, γεγονός πρωτοφανές για τα ήθη της καλής κοινωνίας. Γοητευτική και απελευθερωμένη, η Έλεν κάνει τον Νιούλαντ να δει τη ζωή με άλλα μάτια. Ανάμεσά τους γεννιέται ένας έρωτας χωρίς όρια, χωρίς ελπίδα.Μία μοναδική ιστορία για τον έρωτα και το αιώνιο δίλημμα ανάμεσα στο πάθος και το καθήκον, που διαβάστηκε από εκατομμύρια αναγνώστες και χάρισε στην Ίντιθ Γουόρτον το βραβείο Πούλιτζερ.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ο οχτάχρονος Τσίκι πηγαίνει να ζήσει µε τους θείους του στο Σαν Σεµπαστιάν. Μέσα από τα αθώα µάτια του παρακολουθούµε πώς κυλούν οι µέρες στην οικογένεια και στη γειτονιά: Ο θείος του ο Βιθέντε, άνθρωπος αδύναµου χαρακτήρα, µοιράζει τη ζωή του ανάµεσα στο εργοστάσιο και στο µπαρ, και στην πραγµατικότητα κουµάντο στην οικογένεια κάνει η θεία του η Μαριπούι, γυναίκα µε έντονη προσωπικότητα αλλά προσκολληµένη στις κοινωνικές και θρησκευτικές συµβάσεις της εποχής· η ξαδέρφη του η Μάρι Νιέβες ζει έχοντας συνεχώς το µυαλό της στα αγόρια, ενώ ο δύστροπος και λιγοµίλητος ξάδερφός του Χουλέν, επηρεασµένος από τη συστηµατική κατήχηση του ιερέα της ενορίας, προσχωρεί στην ΕΤΑ, που διανύει τα πρώτα στάδια της ζωής της. Η µοίρα όλων αυτών των ανθρώπων –κοινή µε τόσων άλλων κοµπάρσων της Ιστορίας, στριµωγµένων ανάµεσα στην ανάγκη και στην άγνοια– θα υποστεί, χρόνια αργότερα, µια δραµατική αλλαγή. Εναλλάσσοντας τις αναµνήσεις του πρωταγωνιστή µε τις σηµειώσεις του συγγραφέα, τα Χρόνια της βραδύτητας προσφέρουν επιπλέον µια έξοχη απεικόνιση για το πώς η ζωή διυλίζεται για να µετατραπεί σε µυθιστόρηµα, πώς η συναισθηµατική ανάµνηση µεταµορφώνεται σε συλλογική µνήµη, ενώ η διαυγής γραφή αφήνει να διαφανεί το ζοφερό υπόβαθρο ενοχής πίσω από την πρόσφατη ιστορία της Χώρας των Βάσκων.