Littérature

Λογοτεχνικό Βραβείο Νike 2015. Φιναλίστ για το Διεθνές Βραβείο Booker 2021. 1752. Η καστελάνα Καταζίνα Κοσακόφσκα και η συνοδός της, η ποιήτρια Ελζμπιέτα Ντρουζμπάτσκα, φτάνουν στο Ροχάτιν του Ποντόλ. Ένας από τους καλεσμένους στο δείπνο υποδοχής τους είναι ο ιερέας Μπενέντικτ Χμιελόφσκι. Αυτός και η ποιήτρια, άνθρωποι που αγαπούν τα βιβλία, βρίσκουν μια κοινή γλώσσα και ξεκινούν μια συζήτηση την οποία θα συνεχίσουν αργότερα στις επιστολές τους. Λίγο μετά εμφανίζεται εκεί ένας όμορφος και χαρισματικός Εβραίος, ο Ιακώβ Λεϊμπόβιτς Φρανκ. Ο μυστηριώδης νεοφερμένος από τη Σμύρνη αρχίζει να διαδίδει ιδέες που γρήγορα διχάζουν την εβραϊκή κοινότητα. Για τους μεν ένας αιρετικός, για τους δε ένας σωτήρας, που δεν αργεί να συγκεντρώσει έναν κύκλο αφοσιωμένων μαθητών. Το θέμα είναι ότι η αναταραχή που προκαλεί θα μπορούσε να αλλάξει τον ρου των πραγμάτων. Η Όλγκα Τοκάρτσουκ αντλεί από την παράδοση του ιστορικού μυθιστορήματος και συγχρόνως το διευρύνει. Προσηλωμένη στη λεπτομέρεια, παρουσιάζει τα δεδομένα της εποχής, από την αρχιτεκτονική ως τις μυρωδιές. Επισκεπτόμαστε μαζί της αρχοντικά αριστοκρατών, καθολικά πρεσβυτέρια και εβραϊκά σπιτικά που προσεύχονται βυθισμένα στη μελέτη των γραφών. Η ίδια υφαίνει την εικόνα της παλιάς Πολωνίας, πριν από τους διαμελισμούς της, όπου συνυπήρχαν διαφορετικές θρησκείες. Απλωμένα σε οχτακόσιες και πλέον σελίδες, τα Βιβλία του Ιακώβ σαγηνεύουν με την πολλαπλότητα των επιπέδων και των δυνητικών ερμηνειών τους. Ένα αναστοχαστικό και μυστικιστικό έργο για την ίδια την ιστορία, τις ανατροπές και τα γυρίσματά της που καθορίζουν τη μοίρα ολόκληρων λαών. Στα μέσα του 18ου αιώνα, στον αιώνα του Διαφωτισμού, η σπουδαία συγγραφέας αντικαθρεφτίζει τη σημερινή μορφή ενός μεγάλου τμήματος της Ευρώπης. «Η Όλγκα Τοκάρτσουκ εμπνέεται από χάρτες και μια πανοραμική οπτική, η οποία τείνει να μετουσιώνει τον μικρόκοσμό της σε έναν καθρέφτη του μακρόκοσμου. Κατασκευάζει τα βιβλία της μέσα σε μια ένταση που προκύπτει από πολιτισμικά δίπολα: φύση εναντίον κουλτούρας, λογική εναντίον τρέλας, αρσενικό εναντίον θηλυκού, οικειότητα εναντίον αποξένωσης. Το magnum opus της μέχρι στιγμής είναι το ιστορικό μυθιστόρημα Τα βιβλία του Ιακώβ, όπου εξεικονίζει ένα πραγματικό πρόσωπο, έναν μυστικιστή και σεχταριστή ηγέτη του 18ου αιώνα. Το έργο μάς προσφέρει επίσης μια ιδιαιτέρως πλούσια επισκόπηση σχεδόν για κάθε απολησμονημένο κεφάλαιο της ευρωπαϊκής ιστορίας».

Η έκδοση αυτή προσφέρει μια εκτενή δίγλωσση επιλογή από το σύνολο των συλλογών του πολυβραβευμένου ποιητή Νίκου Φωκά για πρώτη φορά σε αγγλόφωνους αναγνώστες. One of the most important figures in contemporary Greek letters, Nikos Fokas was born on the Greek island of Kefalonia in 1927 and educated in Athens. From 1960 to 1974 he lived in London and worked in the Greek division of the BBC World Service. Along with several volumes of fiction and critical essays, he has published 14 books of poetry - the most recent of which are Collected Poems: 1954-2000 (Ypsilon, 2002) and Free Theme: J Prose Poems (Estia, 2005) - and 11 volumes of translations, including, from English, the work of Thomas Hardy, Thomas de Quincy, Robert Frost and Philip Larkin. His own poems have been translated into English, French, Serbo-Croat, Bulgarian and Italian. An Honorary Fellow at the University of Iowa, and a former Stanley J. Seeger Writer-in-Residence in the Hellenic Studies Program, Princeton University, in 2005 he received the two highest honors in Greek letters-the Grand Prize in Literature from the Greek Ministry of Culture and the Medal of Distinction in Letters from the Athens Academy of Arts and Sciences-both of which were awarded for lifetime achievement. A resident of Greece for many years, Don-Schofieid has published poems, essays and translations in numerous American and international journals. A Creative Writing Fellow in the Hellenic Studies Program at Princeton University, he has two volumes of poetry to -Of Dust (March Street Press, 1991) and Approximately Paradise (University Press of Florida, 2002}- and is the editor of Kindled Terraces: American Poets in Greece (Truman State University Press, 2004). He lives inThessaioniki, where he is currently the Dean of Perrotis College, a branch of the American Farm School.

Ιδού, ζήσαμε κι εμείς! Εμείς οι άφαντοι, οι αδικημένοι, οι άγνωστοι, οι απόκρυφοι, οι διαρκώς κρυμμένοι, ζήσαμε κι εμείς εδώ μέσα κάτι που αξίζει. Την αγάπη την ανθρώπινη, την καταδιωγμένη, τη σταυρωμένη αγάπη ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα που στ’ αλήθεια και με πάθος ενώθηκαν. Έτσι νομίζω, έκανε τέλος με σπασμένη φωνή η Ταμάρα. Και ο πιο μεγάλος εγκληματίας, λένε, επιθυμεί μια στιγμή, κάπως, κάτι να φανερώσει από εκείνο που έπραξε. Κάτι από το αποτρόπαιο έγκλημά του να ξεγλιστρήσει και κάτι να αποκαλύψει στους τρίτους, στον κόσμο. Να του δοθεί μια κάποια ευκαιρία να αποκαλυφθεί. Τρομερή ροπή έσταξε μέσα στο πλάσμα του ο Θεός.

Δεκέμβριος 1999: Η κυρία Σαλταπήδα, γνωστή τηλεοπτική σταρ, αναγκάζεται από άγνωστους επιστολογράφους, να δωρίσει ως "αντίποινα" για το δημοφιλές πρόγραμμά της, μεγάλη ποσότητα από αναγκαία βιβλία σε δημοτικές βιβλιοθήκες· παρομοίως, ένας ασυνείδητος πανεπιστημιακός γιατρός που εισπράττει κανονικά τα "φακελάκια" του, απειλείται ότι, αν δεν επιστρέψει τα χρήματα στους ασθενείς του, όλο το αμφιθέατρο της Ιατρικής θ’ ακούσει μαγνητοφωνημένο ντοκουμέντο από τις παράνομες συναλλαγές του· στο μεταξύ, ένας χρηματισμένος εφοριακός βλέπει ανήμερα Χριστουγέννων ν’ αρπάζει φωτιά το σαλόνι της καινούργιας μεζονέτας του, ενώ ένας διεφθαρμένος βουλευτής του "Λοιπού Αττικής", κάτω από την πίεση σοβαρών απειλών, υποχρεώνεται να χρηματοδοτήσει ό,τι μισεί περισσότερο: οργανώσεις που προστατεύουν άγρια ζώα.Όλα αυτά συμβαίνουν στο "Δεδομένα της ζωής μας" επειδή κάποιοι συνταξιούχοι σε όλη την Ελλάδα, παίρνουν την περίπου τρελή απόφαση να εκφοβίζουν διεφθαρμένους πολιτικούς, πολεοδόμους, εφοριακούς, γιατρούς, σταρ των μίντια κ.ά., στέλνοντάς τους απειλητικές επιστολές με τις οποίες απαιτούν τα "δεδουλευμένα", όπως τα αποκαλούν, πολιτών που έχουν υποφέρει απ' αυτούς. Ένας από αυτούς τους συνταξιούχους γράφει χαρακτηριστικά σε μια επιστολή του, υποχρεώνοντας τον σύγχρονο αναγνώστη να κάνει αυτομάτως τον παραλληλισμό με το σήμερα:Δεν ξέρω, αλλά αυτοί οι σημερινοί νεόπλουτοι είναι πολύ προκλητικοί: τσαλαβουτάνε με την ίδια άνεση στην απατεωνιά και τη δημοκρατία. Oι δεξιοί εκείνα τα χρόνια ήταν καθαροί. Στυγνοί εγκληματίες σ’ εμάς, και ραγιάδες στους ξένους, πλην ξεκάθαροι· δεν τους μπέρδευες με κάτι άλλο. Eτούτοι εδώ δουλεύουν με τη νομιμότητα, είναι σαν την αμερικάνικη μάφια που ξεπλένει τα κέρδη της σε καθόλα νόμιμες επιχειρήσεις. Γι’ αυτό θαρρώ πως βρίζουμε σ' αυτά τα γράμματα, δεν αντέχεται αυτή η σχιζοφρένεια της νομιμότητας που σκοτώνει τη ψυχή...

"Οι πρώτες πέντε συλλογές διηγημάτων μου, που είχαν από χρόνια εξαντληθεί, επανεκδίδονται - περιέχονται μέσα στο καβούκι αυτού του τόμου.

Καταγράφεται έτσι η αρχική διαδρομή, οι διακυμάνσεις, οι σταθερές και οι μεταβλητές μιας πεζογραφικής πορείας - χελώνα που πασχίζει διαρκώς να επιταχύνει και να εκπτερωθεί".

Γιώργος Σκαμπαρδώνης

Γιε μου, Πονάει η ψυχή μου τώρα που σου γράφω ξεχασμένος σε ένα καταθλιπτικό δωμάτιο ενός γηροκομείου, αποκομμένος από όλους. Πιο πολύ όμως υποφέρω που δε σε βλέπω. Ξέρω, έχεις τις δουλειές σου και τα τρεχάματά σου, αλλά η μοναξιά πληγώνει πολύ, δεν αντέχεται. Και τι δε θα έδινα για να σε δω! Κι ο χρόνος μου δεν είναι πια πολύς. Μακάρι να είναι όλα καλά στη ζωή σου και να είσαι χαρούμενος και ευτυχισμένος. Σε σκέφτομαι και σ’ αγαπώ πολύ, ο πατέρας σου Ο συνταξιούχος πυροσβέστης Αργύρης Φαρμάκης, τσακισμένος από τη ζωή. Ο γιος του Άρης, με ροπή σε κάθε είδους μπλέξιμο. Τους χωρίζει άβυσσος. Τους ενώνει όμως μια συγκλονιστική εξέλιξη, μέσα από δεκαέξι σπαρακτικά γράμματα. Μια αληθινή ιστορία πατέρα και γιου που βουτάει ως τα τρίσβαθα της ψυχής και φέρνει δάκρυα στα μάτια…

Αριστοκρατικά μεγαλωμένος, άριστα μορφωμένος, μοναχοπαίδι υπουργού, ανανεωτής της παράδοσης, ανοιχτά ομοφυλόφιλος, συνοδοιπόρος των κομμουνιστών, τοξικομανής, αυτόχειρας, ο Λαπαθιώτης έχει αγαπηθεί πολύ ως ποιητής αλλά το πεζό λογοτεχνικό του έργο, αν και καθόλου ευκαταφρόνητο, έχει μείνει στη σκιά, σκορπισμένο σε δυσεύρετα παλιά περιοδικά και εφημερίδες. Σε αυτό τον τόμο διηγημάτων του Λαπαθιώτη, τον τρίτο της σειράς, ο Νίκος Σαραντάκος παρουσιάζει 38 διηγήματα γραμμένα από το 1930 ως το τέλος της ζωής του συγγραφέα, ολοκληρώνοντας τη έκδοση των ευρεθέντων διηγημάτων του. Παραθέτει επίσης εκτενές χρονολόγιο του ποιητή, βασισμένο σε προσωπική έρευνα, με στοιχεία που δεν έχουν ως τώρα δημοσιοποιηθεί, προσθέτοντας μια ακόμα ψηφίδα στη μελέτη της ζωής και του πολύμορφου έργου του αυτόχειρα της οδού Κουντουριώτου. Σχεδόν όλα τα διηγήματα του τόμου αυτού δημοσιεύτηκαν στο λαϊκό περιοδικό "Μπουκέτο", ένα περιοδικό ποικίλης αλλά και εκλεκτής ύλης, που το διάβασαν από μοδιστρούλες έως ακαδημαϊκοί. Στο "Μπουκέτο", ο εστέτ του σκιόφωτος συναντήθηκε με το μεγάλο κοινό, και αφηγήθηκε με την ποιητική, ρυθμική του πρόζα ιστορίες για τον αδικαίωτον έρωτα και τον πανταχού παρόντα θάνατο.

"Με τρομάζετε, μις Μαρπλ", είπε ο σερ Χένρι. "Ελπίζω να μην επιθυμήσετε ποτέ να με βγάλετε από τη μέση. Τα σχέδιά σας θα ήταν πάρα πολύ καλά". Μια Τρίτη βράδυ ο ανιψιός της μις Μαρπλ και οι φίλοι του οργανώνουν μια βραδιά μυστηρίου και την προκαλούν να δώσει λύσεις σε ανεξιχνίαστες μέχρι εκείνη τη στιγμή αστυνομικές υποθέσεις. Έτσι γεννιέται η Λέσχη της Τρίτης. Η υπόθεση με τις κηλίδες αίματος που εξαφανίζονταν· ο κλέφτης που διέπραξε το ίδιο έγκλημα δύο φορές· το επιθανάτιο μήνυμα ενός δηλητηριασμένου που ακουγόταν σαν "ένας σωρός ψάρια"· η παράξενη υπόθεση της αόρατης διαθήκης· ένα μέντιουμ που είχε προειδοποιήσει πως το Γαλάζιο Γεράνι σημαίνει θάνατο. Τολμάτε να συναγωνιστείτε τη Λέσχη της Τρίτης στην επίλυση μυστηρίων;