Τεύκρος Μιχαηλίδης

Ένας πάπυρος θαμμένος σ' έναν τάφο στο Λούξορ, τις αρχαίες Θήβες. Ογδόντα τέσσερα λυμένα προβλήματα, ένα όνομα, μία ημερομηνία: το πρώτο ενυπόγραφο μαθηματικό κείμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ένας πάπυρος που συνοψίζει τις μαθηματικές γνώσεις των ανθρώπων που έχτισαν τις πυραμίδες και, κατά τον Ηρόδοτο, επινόησαν τη γεωμετρία. Συγγραφέας του ο Αχμές, που θα γίνει οδηγός μας σε μια περιήγηση στη χώρα των Φαραώ. Θα μας οδηγήσει στην Άβαρι, το κοσμοπολίτικο σταυροδρόμι ανάμεσα σε Ασία και Αφρική. Θα μας σεργιανίσει στη Μέμφιδα, ονομαστή για τους ναούς της αλλά και για τα κακόφημα καπηλειά της. Θα μας ξεναγήσει στο κατάφυτο από παπύρους Δέλτα του Νείλου, θα μας κεράσει μαύρη μπίρα από τη χώρα του Κους και γλυκόπιοτο σεντέχ, κρασί από ρόδι. Παρέα του, μασουλώντας μελωμένα σύκα και χουρμάδες, θ' ακούσουμε τους μύθους και τα παραμύθια της Αιγύπτου, όπως τα αφηγούνταν οι κατασκευαστές των πυραμίδων τις ώρες της ανάπαυσης. Μέσα απ' τη ζωή του θα βιώσουμε κι εμείς την πολυτάραχη Δεύτερη Ενδιάμεση Περίοδο, τις διαμάχες, τις ίντριγκες και τους πολέμους ανάμεσα στους ηγεμόνες των δύο βασιλείων, της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου. Μα πάνω απ' όλα θα συμμεριστούμε την απορία του, θα νιώσουμε τον παλμό της αγωνίας του να γνωρίσει το άπιαστο, το απρόσιτο, αυτό που οι μετέπειτα γενιές αποκάλεσαν άπειρο...

Η υπαστυνόμος Όλγα Πετροπούλου λατρεύει τον Μπόρχες και τα μαθηματικά. Άριστη μαθήτρια, θα μπορούσε να έχει εισαχθεί σε οποιαδήποτε ανώτατη σχολή και να έχει ακολουθήσει οποιαδήποτε σταδιοδρομία. Η επιθυμία της για γρήγορη επαγγελματική αποκατάσταση, σε συνδυασμό με μια ρομαντική ψευδαίσθηση για τη δουλειά του αστυνομικού, βγαλμένη περισσότερο μέσα από τα βιβλία παρά από τη μελέτη της πραγματικότητας, την οδήγησαν, τελικά, να προτιμήσει τη Σχολή Αξιωματικών της αστυνομίας. Φυσικά, οι αυταπάτες για τη δουλειά που επέλεξε δεν άργησαν να διαλυθούν. Για τους άνδρες συναδέλφους της, "γυναίκα αστυνομικός" σήμαινε απλώς γραμματέας χωρίς ωράριο. Ωραία, επιθυμητή, απρόσιτη, και ταυτόχρονα εργατική και αποτελεσματική, δεν άργησε να γίνει το μαύρο πρόβατο των προϊσταμένων της, που δεν έχαναν ευκαιρία να της φορτώνουν άβολες βάρδιες και άχαρες, ανούσιες αποστολές. Ωστόσο, η τύχη και η ευφυΐα της θέλησαν να εξελιχθούν τα πράγματα αλλιώς. Στην καρδιά της κρίσης, η Όλγα θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια σειρά από δύσκολες υποθέσεις, όπου το κοινό έγκλημα, η πολιτική αυθαιρεσία και η λεγόμενη τρομοκρατία διαπλέκονται, με ασαφή, δυσδιάκριτα όρια. Στις επτά αυτοτελείς ιστορίες αυτού του τόμου, η νεαρή υπαστυνόμος δεν θα βρεθεί αντιμέτωπη μόνο με δολοφόνους, εκβιαστές και τοκογλύφους, αλλά -κυρίως- μ΄ έναν βαθιά διαβρωμένο κρατικό μηχανισμό που, σε αγαστή συνεργασία με το παρακράτος, βάζει πλάτη στο οργανωμένο έγκλημα, όποτε αυτό του είναι χρήσιμο για να σκεπάσει τη δική του κόπρο. Η Όλγα δεν είναι ένα νέο είδος μασκοφόρου εκδικητή που κυνηγά και τιμωρεί το κακό, απ΄ όπου κι αν προέρχεται. Συμβιβασμένη με το ρόλο της, θέλει απλώς να λύνει τα προβλήματα, για την ίδια τη χαρά της λύσης -για το ωραίο ταξίδι-, έστω και αν οι εξιχνιάσεις της σπάνια οδηγούν στη νέμεση. Συχνά, όμως, ακόμα και αυτή η θυμοσοφική στάση προκαλεί την οργισμένη αντίδραση του αδηφάγου πλέγματος εξουσίας. Τ.Μ.

Τον φώναζαν Κριστιάνο. Πίστευαν ότι μια μέρα θα γινόταν μεγάλος ποδοσφαιριστής. Προπονητές, παράγοντες, αθλητικογράφοι ήταν όλοι σύμφωνοι. Τους διέψευσε. Αντί για το Μπερναμπέου και το Μαρακανά έμπλεξε στα κυκλώματα της νύχτας. Κι ένα βράδυ, έξω από ένα φτωχικό διαμέρισμα της Κυψέλης, βρέθηκε να κολυμπά μέσα στο ίδιο του το αίμα. Η υπόθεση έδειχνε απλή, σχεδόν προφανής. Όμως η Όλγα Πετροπούλου, του τμήματος εγκλημάτων κατά ζωής, δεν εμπιστευόταν τα προφανή. Στα μάτια της οι εμπλεκόμενοι, μια στρίπερ-μαθηματικός, ένας ναρκομανής, πρώην Γκόλντεν Μπόι, κι ένας γραφικός άστεγος με πλατιά μόρφωση, συνέθεταν έναν γρίφο πολύ πιο περίπλοκο απ' όσο φαίνονταν να πιστεύουν όλοι οι άλλοι· έναν γρίφο που από την πρώτη στιγμή φάνταζε να διαπερνά τα ευάλωτα, διαβρωμένα στεγανά της λαμπερής καθωσπρέπει κοινωνίας και του σκοτεινού υποκόσμου· έναν γρίφο που άκουγε στο κωδικό όνομα "εικασία 3ν + 1". Ή μήπως σήμαινε απλώς τρεις νεκροί κι ύστερα άλλος ένας...

Αθήνα, 1850. Η Αγγελική Δελβενιώτη, δεσποινίς επί των τιμών της βασίλισσας Αμαλίας, βρίσκεται νεκρή στο λιθόστρωτο, κάτω από το παράθυρο του διαμερίσματός της στα Ανάκτορα. Όλοι πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα μοιραίο ατύχημα. Η Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ, που εκείνο τον καιρό βρίσκεται στην Αθήνα περνώντας τις μέρες της με την επιστήθια φίλη της, Φράνσις Χιλλ, διευθύντρια του πρώτου ελληνικού παρθεναγωγείου, έχει αντίθετη άποψη…
Παιχνίδια εξουσίας, διπλωματικές ίντριγκες, εκβιασμοί κλονίζουν τα έτσι κι αλλιώς αδύναμα θεμέλια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, που αποτελεί παρ’ όλα αυτά πόλο έλξης για την αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής διανόησης. Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ο Γκυστάβ Φλωμπέρ, η Αυστριακή υψίφωνος Καρολίν Ούνγκερ-Σαμπατιέ θα βρεθούν μπλεγμένοι με τους μυθοπλαστικούς ήρωες αυτής της ιστορίας σε μια πρωτότυπη ιστορική-αστυνομική περιπέτεια.

Οκτώ συγγραφείς αφηγούνται εγκλήµατα πάθους, εξιχνιάζουν ιστορίες ερωτικής απόγνωσης. Ο Γιάννης Ατζακάς, η Ελένη Γιαννακάκη, ο Κώστας Καβανόζης, ο Χρίστος Κυθρεώτης, η Μαρία Μήτσορα, ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, ο Χρήστος Οικονόµου και η ΣώτηΤριανταφύλλου γράφουν από ένα διήγηµα όπου η ερωτογραφία διασταυρώνεται µε τη noir γραφή, κλίνοντας άλλοτε προς τον σκληρό ρεαλισµό ή την παραµυθητική αφήγηση, άλλοτε προς τη σκο­τεινή παρωδία ή την αλλόκοτη περιπέτεια κι άλλοτε προς την υπερβατική πρόζα ή την κοινωνική σάτιρα. Όταν η ερωτική παραφορά οδηγεί τους ήρωες στη ρίζα του κακού, στη ρίζα της ύπαρξης...

Μια ξαφνική, απροσδόκητη βροχή µαταιώνει τα εκδροµικά σχέδια της Αθηνάς, κλονίζοντας την εµπιστοσύνη της προς τα µετεωρολογικά δελτία. Ο κύριος Αρχιµήδης, γείτονάς της, καθηγητής µαθηµατικών στο πανεπιστήµιο, αναλαµβάνει να της εξηγήσει τις δυσκολίες στην πρόγνωση του καιρού εντάσσοντας το κλίµα σε µια γενικότερη κατηγορία φαινοµένων που χαρακτηρίζονται ως χαοτικά. Εγκαινιάζεται έτσι µια σειρά συναντήσεων στη διάρκεια των οποίων η νεαρή µαθήτρια µυείται στα µυστικά της πολυπλοκότητας, ενός σχετικά νέου γνωστικού αντικειµένου που συνδυάζει τα µαθηµατικά µε τις φυσικές και κοινωνικές επιστήµες σε µια προσπάθεια να ερµηνεύσειφαινόµενα που η παραδοσιακή σοφία δυσκολεύεται να διερευνήσει. Κουβεντιάζοντας µε τον ηλικιωµένο καθηγητή, η Αθηνά και οι φίλες της θα έρθουν σε επαφή µε έννοιες όπως η αυτοοµοιότητα, τα φράκταλ, οι κλασµατικές διαστάσεις, οι παράξενοι ελκυστές και θα καταλάβουν πώς όλα αυτά εµπλέκονται στη λειτουργία του σώµατός µας, στην ανάπτυξη των φυτών, στον σχηµατισµό των ακτογραµµών, στη µορφή των νεφών. Θα διαπιστώσουν πώς εξωτικά ονόµατα όπως το σύνολο Mandelbrot, η χιονονιφάδα vonKoch, η καµπύλη του Hilbert και η σκόνη του Cantor δεν αντιπροσωπεύουν µόνο σχήµατααπαράµιλλης αισθητικής αλλά σχετίζονται µε τη συµπίεση, τη διάδοση και τη βελτίωση των εικόνων, µε τη δηµιουργίακινηµατογραφικών εφέ, µέχρι και µε την πρόληψη σοβαρών ασθενειών.

Όλα ξεκίνησαν όταν η οικογένεια της Άννας εγκαταστάθηκε για το καλοκαίρι δίπλα στο εξοχικό ενός παλαίµαχου µαθηµατικού. Η Άννα ήταν από εκείνα τα παιδιά που η αγαπηµένη τους λέξη είναι το «γιατί;» κι ο νέος της γείτονας αρεσκόταν όχι µόνο να απαντά στις ερωτήσεις, αλλά και να γεννά µε κάθε του απάντηση µια νέα ερώτηση. Ξεκίνησαν µετρώντας τους στήµονες στο άνθος του ηλιοτροπίου και προσπαθώντας να εξηγήσουν τις χαρακιές σε κάποια προϊστορικά κόκαλα. Κουβέντα στην κουβέντα, το ένα καλοκαίρι ύστερα από τ' άλλο, οι δυο καινούριοι φίλοι διαβαίνουν ολόκληρη τη διαδροµή που ξεκινά από την πρωτόγονη αρίθµηση και την πρακτική γεωµετρία και φτάνει, περνώντας από τις διαδοχικές γενικεύσεις της έννοιας του αριθµού και τις απανωτές προκλήσεις όλο και πιο περίπλοκων σχηµάτων, στα σηµερινά ανοιχτά προβλήµατα των θεωρητικών και των εφαρµοσµένων µαθηµατικών. Μέσα από τους διαλόγους της ανήσυχης έφηβης και του περιστασιακού της µέντορα, ο αναγνώστης θα ταξιδέψει στον µαγικό και τόσο παρεξηγηµένοκόσµο των µαθηµατικών γνωρίζοντας τόσο τη γοητεία της θεωρητικής έρευνας όσο και τις εντυπωσιακές εφαρµογές των µαθηµατικών σε κάθε πτυχή της καθηµερινότητάς µας. Κι όταν, έχοντας τελειώσει τις σπουδές της, η Άννα θα βρίσκεται πια σε αναζήτηση ενός θέµατος για το διδακτορικό της, θ' αναλάβει η ίδια τον ρόλο του µέντορα, για να µας ξεναγήσει σε µερικές από τις περιοχές της σύγχρονης, ζωντανής µαθηµατικής έρευνας.

"Ο μέτοικος και η συμμετρία" θα μας ταξιδέψει από το Αντάπαζαρ της Μικρασίας στην Ιταλία του μεσοπολέμου, στην Ισπανία του Εμφυλίου και, τέλος, στη Γαλλία της Κατοχής και της Αντίστασης. Ο κεντρικός του ήρωας θα γνωριστεί με σημαντικές προσωπικότητες του εικοστού αιώνα, όπως ο χαράκτης Έσερ και ο μαθηματικός Αλεξάντρ Γκρόθεντικ, με τους οποίους μοιράζεται το πάθος για τη συμμετρία, την οποία ο καθένας τους αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο. Θα γνωρίσει από κοντά και θα διαβάσει με κριτική ματιά το κίνημα των Μπουρμπακί, το σημαντικότερο ίσως μαθηματικό ρεύμα του καιρού μας, και σίγουρα αυτό που άσκησε τη μεγαλύτερη επίδραση. Θα χρησιμοποιήσει τον μαθηματικό ορθολογισμό ως εργαλείο ανάλυσης ιστορικών γεγονότων, πολιτιστικών ρευμάτων, αλλά και φαινομένων της καθημερινότητας. Στο νέο μυθιστόρημα του Τεύκρου Μιχαηλίδη, οι μυθοπλαστικοί χαρακτήρες και τα ιστορικά πρόσωπα συναντιούνται και αλληλεπιδρούν, χτίζοντας μια ιστορία που θα μπορούσε να διαβαστεί και ως ένα χρονικό του εικοστού αιώνα.

Αθήνα, 1929. Ο μαθηματικός Στέφανος Κανταρτζής βρίσκεται νεκρός στο δωμάτιο του. Ο επιστήθιος φίλος του, επίσης μαθηματικός, Μιχαήλ Ιγερινός, καλείται για να αναγνωρίσει το πτώμα. Όρθιος μπροστά στον νεκρό φίλο του, ο Ιγερινός αναπολεί τα κάπου τριάντα χρόνια της γνωριμίας τους· την πρώτη τους συνάντηση, σ` ένα μαθηματικό συνέδριο το 1900, τις παρέες τους με την αβάν γκαρντ της παρισινής διανόησης, τις περιπλανήσεις τους στο Παρίσι της Μπελ Επόκ, τους Βαλκανικούς Πολέμους, το Διχασμό, τη Μικρασιατική Καταστροφή. Θυμάται τις θυελλώδεις μαθηματικές τους διαφωνίες, τους έρωτες τους, τις πολεμικές τους περιπέτειες. Ο ήχος μιας ρομβίας τον επαναφέρει στο παρόν. Το ερώτημα είναι επιτακτικό; Ποιος σκότωσε τον Στέφανο Κανταρτζή, και κυρίως γιατί τον σκότωσε;
Αστυνομική περιπέτεια με έντονο μαθηματικό άρωμα, campus novel ή μυθιστόρημα εποχής, τα "Πυθαγόρεια εγκλήματα" αφηγούνται ένα φανταστικό έγκλημα με φόντο ένα αληθινό, σήμαντρο και μαθηματικό πρόβλημα.

Δεν σκότωσα εγώ τη Λωρ ντε Γκρεναντίν Μπουατέζ κι ας είχα κάθε λόγο να επιθυμώ τον θάνατό της... Έτσι αρχίζει την αφήγησή της η αινιγματική Δόνα Εστεφάνα, προσωπική γιάτρισσα της Βερεγγάριας από τη Ναβάρα, της όμορφης συζύγου του Λεοντόκαρδου. Μέσα της δεκαετίας του 1950. Μία Εγγλέζα βυζαντινολόγος, ένας Γάλλος παλαιογράφος κι ένας νεαρός Έλληνας μαθηματικός καλούνται επειγόντως στην Κύπρο για να αξιολογήσουν ένα χειρόγραφο που χρονολογείται στην περίοδο της Τρίτης Σταυροφορίας. Στο κείμενο αναφέρεται ένα δύσκολο μαθηματικό πρόβλημα, που παρέμενε άλυτο από την εποχή του Πτολεμαίου, αλλά και ένας μυστηριώδης φόνος. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν οι τρεις εμπειρογνώμονες γίνονται μάρτυρες, οχτακόσια χρόνια αργότερα, ενός ακόμα φόνου... Ένα αδιάκοπο πήγαινε-έλα ανάμεσα σε δύο εποχές, διπλή ίντριγκα, διπλό μυστήριο. Κι όλα αυτά, κάτω από τους αιώνιους, οικουμενικούς νόμους των κατόπτρων.