Νικολάι Γκόγκολ

Παρότι η ιστορία αυτή του Νικολάι Γκόγκολ πρωτοδημοσιεύθηκε το 1835 -αφού η τσαρική λογοκρισία ανάγκασε τον Γκόγκολ να αλλάξει σε εννέα σημεία το αφήγημά του- ακόμη και σήμερα παραμένει μία τρομερή παραδοξολογία. Η ιστορία μας αρχίζει με την εύρεση μιας ανθρώπινης μύτης μέσα σε ένα καρβέλι ψωμί, και από εκεί αρχίζει ένας αγώνας, ώστε να βρεθεί ο αληθινός κάτοχός της, ο οποίος μετά από μια σειρά τραγελαφικά γεγονότα ξυπνάει με τη μύτη του στη θέση της και σε άψογη κατάσταση. Στην ουσία πρόκειται για μια ανηλεή κριτική του τσαρικού καθεστώτος και της κρατικής γραφειοκρατίας, κυρίαρχο στοιχείο της οποίας παραμένει η σάτιρα και το ανηλεές χιούμορ, γι’ αυτό και η "Μύτη" υπήρξε το πιο λογοκριμένο έργο του Γκόγκολ από την τσαρική λογοκρισία.

Όλα στο έργο του αιωρούνται, κινούνται, είναι πολυδιάστατα και παρ' όλα αυτά τόσο πραγματικά! Ο Γκόγκολ είναι ο πρώτος που έδειξε πως παίζοντας ανάμεσα στο φανταστικό και στο εξωπραγματικό μπορεί ωστόσο ένα έργο να είναι απόλυτα ρεαλιστικό, και αντίστροφα, ένα έργο με φαινομενική αντανάκλαση της πραγματικότητας να στερείται ρεαλιστικού πνεύματος. Από την άποψη αυτή ο Γκόγκολ ήταν ένας πρωτοπόρος του ρεαλιστικού μυθιστορήματος.

Μια μοναδική, τρυφερή Χριστουγεννιάτικη ιστορία όπου ο σιδεράς Βακούλα στην αγωνιώδη προσπάθειά του να κερδίσει την καρδιά της πανέμορφης Οξάνα, πολεμά με τον διάβολο, τους δαίμονες και την κακιά μάγισσα, φτάνει μέχρι την Αγία Πετρούπολη, στο μυθικό παλάτι της Μεγάλης Αικατερίνης, και γοητεύοντας την τρομερή τσαρίνα, δέχεται, από τα ίδια της τα χέρια, το δώρο που τη νύχτα των Χριστουγέννων θα χαρίσει στην αγαπημένη του. Ένα από τα πιο όμορφα παραμύθια που σύμφωνα με τον Βλαντιμίρ Ναμπόκωφ θα έπρεπε να διαβάζουν οι άνθρωποι τη νύχτα των Χριστουγέννων.

Όταν οι λέξεις έχουν τη δύναμη να αποκαλύπτουν πληγές και να ξεσκεπάζουν κρυμμένες αρρώστιες, εκεί που η αθωότητα λιθοβολείται και η κακία θριαμβεύει... Τότε ακριβώς ο Γκόγκολ νιώθει να πνίγεται και να φωνάζει στη γη που τόσο αγάπησε, τη Ρωσία: "Δεν είσαι τάχα προορισμένη να γεννήσεις ήρωες, εσύ που τους προσφέρεις τόση έκταση για να δράσουν;" Πρόκειται από τις ωραιότερες πινελιές του διάσημου Ρώσου συγγραφέα. Οι "Νεκρές Ψυχές" τρομάζουν τη χώρα στην οποία αναφέρονται, ακριβώς επειδή είναι ο καθρέφτης της. Κάτι που έκανε τον σπουδαίο τότε (και τώρα) Πούσκιν να το ομολογήσει - ελάχιστος φόρος τιμής στην αλήθεια που τόσο ενόχλησε τους πολλούς που είδαν καχύποπτα τον εαυτό τους να μην εξωραΐζεται σε τούτο το μεγαλειώδες αριστούργημα

"...το μυαλό είναι σπουδαία επένδυση! Να είσαι έξυπνος! Μόνο έτσι μπορώ να καταλάβω τη ζωή. Μπορείς να ζήσεις τη ζωή σου σαν Βλάκας... δεν είναι δύσκολο. Το θέμα είναι να ζήσεις με κομψότητα, με τέχνη, να εξαπατήσεις τους πάντες και να μην εξαπατηθείς! Αξίζει τον κόπο να ζεις έτσι τη ζωή σου!" Σ' ένα φτηνό ξενοδοχείο μιας μικρής επαρχιακής πόλης, εμφανίζεται ένας έμπειρος χαρτοπαίχτης, ο οποίος έχει αναγάγει τη χαρτοπαιξία σε υψηλή τέχνη απάτης. Η άφιξη και η συνάντησή του με τρεις επίσης σεσημασμένους χαρτοκλέφτες, σηματοδοτεί την έναρξη ενός παιχνιδιού, γεμάτου ανταγωνισμούς, συμμαχίες, εκπλήξεις και ανατροπές. Σε ένα περιβάλλον διαφθοράς, για τίποτα δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος.

Ένας όμορφος νεαρός κοζάκος ανακαλύπτει με τρόμο την κρυφή ζωή της γυναίκας του καθώς ταξιδεύει σ' ένα βουνό όπου γλεντούν μάγισσες, μάγοι, βρικόλακες, καλικάντζαροι, τελώνια του δάσους, νεράιδες, πνεύματα και παράξενα πλάσματα κάθε λογής. Ένας άντρας που έχει εγκαταλείψει για πάντα την ανθρωπότητα, έρχεται τώρα αντιμέτωπος με τις τρεις απολαύσεις της ζωής. Ένα δαχτυλίδι φέρνει την ευτυχία σ' έναν καλόκαρδο φτωχό χωρικό και στην οικογένειά του. Νεκροί επισκέπτονται τους ζωντανούς, ενώ μια μύτη εξαφανίζεται ξαφνικά από το πρόσωπο του κατόχου της… Δέκα ιστορίες μαγείας, μεταφυσικής και μαύρου χιούμορ, γραμμένες από δέκα μεγάλους ρώσους συγγραφείς. Βασισμένες σε λαϊκούς θρύλους της Ρωσίας και της Ουκρανίας με φαντάσματα, βρικόλακες και μάγισσες, οι ιστορίες αυτές είναι δείγματα της ρωσικής ρομαντικής πεζογραφίας. Ταυτόχρονα, είναι λαογραφικοί θησαυροί για τον τρόπο ζωής και σκέψης των λαών της μεγάλης ρωσικής αυτοκρατορίας που αντικατοπτρίζουν σύγχρονους και παγκόσμιους προβληματισμούς.

non-exchangeable & non-refundable

"Το Ημερολόγιο ενός τρελού" είναι το μόνο έργο του Γκόγκολ που είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, τονίζοντας έτσι την επιθυμία του συγγραφέα να έχει ο αναγνώστης την εμπειρία της ψυχικής αποδιοργάνωσης του ήρωα της ιστορίας από πρώτο χέρι, χωρίς την απάλυνση της σκληρής πραγματικότητας μέσω του λόγου ενός εξωτερικού αφηγητή. Η μορφή αυτή επιτρέπει στον αναγνώστη να δει την ψυχική κατάρρευση βήμα προς βήμα και όχι την προβολή του από το εξωτερικό. Το τοπίο της αφήγησης της ιστορίας είναι πλήρως ελεγχόμενο από τη σχιζοφρενική φωνή του ήρωα της ιστορίας, που βυθίζει έτσι πλήρως τον αναγνώστη σε όλες τις αντιφάσεις της ψυχικά διαστρεβλωμένης ματιάς του. Η ιστορία αυτή του Γκόγκολ βασίστηκε σε ένα μεγάλο βαθμό σε άρθρα εφημερίδων που δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες της εποχής του για τους τρόφιμους των ψυχιατρικών ασύλων, και αποτελεί μία από τις πρώτες περιγραφές της σχιζοφρένειας έχει αποτελέσει ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για ερευνητές και ψυχιάτρους που μελετούν την ιστορία της θεραπείας της ψυχικής ασθένειας πριν από τη σύγχρονη εποχή.

"Το παλτό", το σπουδαιότερο διήγημα - κατά τους κριτικούς -του Νικολάι Γκόγκολ γράφτηκε το 1839, και η ιστορία διαδραματίζεται σε κάποιο υπουργείο της τσαρικής Ρωσίας, και με ήρωα έναν χαμηλόβαθμο υπάλληλο της κρατικής γραφειοκρατίας. Απεικονίζοντας, ο Γκόγκολ, κωμικά το "απάνθρωπο" αυτό περιβάλλον, έκανε πιο "ανθρώπινο" το θύμα του (τον παραδοσιακό ήρωα - τον δημόσιο υπάλληλο), λύνοντας με αυτόν τον τρόπο το πρόβλημα, που βρισκόταν τότε όχι μόνο μπροστά στον ίδιο, αλλά μπροστά σε όλη την Ρωσική λογοτεχνία. Η ιδέα του κοινωνικού περιβάλλοντος αποκτούσε εκείνα τα χρόνια ιδιαίτερη σημασία στην κοσμοθεωρία του Μπιελίνσκι (μεγάλος Ρώσος κριτικός). Αυτήν την ιδέα την αναδείκνυε ταυτόχρονα το "Παλτό", σαν νέο αντικείμενο καλλιτεχνικής σατυρικής απεικόνισης της σύγχρονης πόλης. Σε αυτό οφείλεται ο σημαντικός ρόλος αυτού του διηγήματος, μαζί με το λογοτεχνικό μανιφέστο του Μπιελίνσκι, στην διαμόρφωση και την ανάπτυξη της φυσικής σχολής της δεκαετίας του '40.

Πατέρας του χρυσού αιώνα του ρωσικού πεζογραφικού ρεαλισμού, ο Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ όρισε πρώτος το περίγραμμα του λογοτεχνικού τοπίου της πατρίδας του. Οι συγγραφείς του ύστερου 19ου αιώνα έγραψαν στη σκιά του θεματικού και αισθητικού του οράματος· οι μοντερνιστές του 20ού αναγνωρίζουν αμέριστα την επίδρασή του. Η κριτική τον συνέκρινε με τον Θερβάντες, τον Λόρενς Στερν, ακόμη και τον Τζέιμς Τζόυς, στον αριστοτεχνικό χειρισμό της γλώσσας, την ανάμειξη γελοίου και υψηλού, την ιδιοφυή σύλληψη της πολιτισμικής ουσίας και της εθνικής ιδιαιτερότητας της Ρωσίας. Στο "Ημερολόγιο ενός τρελού" ο ήρωας, ένας κατώτερος υπάλληλος, βλέπει να διαψεύδονται οικτρά όλες του οι προσδοκίες και βυθίζεται σταδιακά σε ένα μεγαλομανιακό παραλήρημα, για να καταλήξει στο φρενοκομείο. Στο "Παλτό", σπαρακτική τραγωδία ενός ασήμαντου ανθρωπάκου, ήρωας είναι ένας φτωχός γραφιάς που κατορθώνει, με αιματηρές οικονομίες, να αποκτήσει ένα καλό παλτό - το οποίο, όχι μόνο τον προστατεύει από το κρύο, αλλά του προσφέρει έξαφνα κύρος και αποδοχή. Όμως, ένα βράδυ πέφτει θύμα ληστείας και χάνει το πολύτιμο παλτό του· στην προσπάθειά του να το ξαναβρεί, έρχεται αντιμέτωπος με το εφιαλτικό γραφειοκρατικό κατεστημένο και λίγο αργότερα πεθαίνει, στερημένος από την κοινωνική του οντότητα. (από τον πρόλογο της Κατερίνας Σχινά)