Βούλα Μάστορη

"Πάρε τη Νανώ... Τυφλή στον έρωτά της, είχε υποβάλει στον εαυτό της την τεχνική μπονσάι, προκειμένου να ενσωματωθεί στη γιαπωνέζικη κοινωνία. Ναι, είχε γίνει μια γυναίκα-μπονσάι, ζωντανεύοντας στα μάτια μου κινηματογραφικούς κι οπερετικούς μεικτούς έρωτες, όπου ο ένας εκ των δύο εραστών καταδικάζεται με αυτήν τη μείξη και σε πολιτιστική αλλοτρίωση - διότι μια αλλοτρίωση την παθαίνεις έτσι κι αλλιώς με τον έρωτα, κι ακόμη χειρότερα με τον γάμο... Βέβαια, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι όλοι μας, άντρες και γυναίκες, υποκείμεθα λίγο ως πολύ σε ένα είδος τεχνικής μπονσάι, προκειμένου να προσαρμοστούμε στους κανόνες της κοινωνίας μας, ότι όλοι μας από τα μικράτα μας υφιστάμεθα καθημερινά ένα κλάδεμα-μπονσάι..."

Εκείνη ανέκαθεν αντιστεκόταν στην τεχνική μπονσάι που της επέβαλλε η κοινωνία κι επέμενε να απλώνει τις ρίζες και τα κλαδιά της, όσο και να την περιόριζαν και να την κλάδευαν, ενώ ένας αόρατος φύλακας-τιμωρός προστάτευε το φύλο της. Ο άντρας που αψήφησε αυτόν τον φύλακα-τιμωρό κέρδισε μια θέση στη ζωή της - μια θέση κρυφή όμως ακόμη κι από την εξώγαμη κόρη που απόκτησαν μαζί. Η κόρη, ωστόσο, αμφισβητώντας εξαρχής τις αντισυμβατικές πεποιθήσεις και πρακτικές της μάνας, υιοθέτησε τελικά για τον εαυτό της απόλυτα την τεχνική μπονσάι προκειμένου να ενσωματωθεί στην ίδια τη χώρα που το εφεύρε - την Ιαπωνία...

Η μικρή Δωριλένια μιλούσε όλες τις λαλιές του κόσμου, αλλά αρνιόταν να μιλήσει την ανθρωπολαλιά. Βλέπεις, η γάτα της της είχε πει πως, αν το έκανε αυτό, τότε θα ξεχνούσε όλες τις άλλες λαλιές, ακόμη και το ότι κάποτε τις ήξερε! Κάτι όμως στο τέλος έκανε τη Δωριλένια ν'αλλάξει γνώμη. Τι; Για παιδιά από 5 ετών

Τον Φλεβάρη του 1963 η Άννα, τελειόφοιτη πλέον του οκτατάξιου γυμνασίου, συμμετέχει σ’ ένα συλλαλητήριο στο κέντρο της Αθήνας, όπου μαθητές και φοιτητές διεκδικούν καλύτερη παιδεία. Μέσα στη βουή του «Ένα-Ένα-Τέσσερα», εκείνη ξαναζεί τα πρώτα της χρόνια στην Αθήνα, όταν είχε μόλις φτάσει με την οικογένειά της από την επαρχία και ανακάλυπτε τη σκληρή όψη της πόλης. Κι ενώ το συλλαλητήριο εξελίσσεται σε μια αντιπαράθεση μεταξύμαθητών και αστυνομίας, η Άννα, η οποία ποτέ ως τότε δεν είχε ανακατευτεί με τα πολιτικά, βρίσκεται, χωρίς να το θέλει, στο κέντρο της αντιπαράθεσης και συνειδητοποιεί ότι όλη η ζωή, όσο και να μην το επιδιώκει κανείς, είναι τελικά ένας πολιτικός αγώνας! Το μυθιστόρημα αποτελεί το τρίτο μέρος της τετραλογίας Η Άννα, τότε και πάντα, όπου παρακολουθούμε τη ζωή της Άννας από τα τέλη της δεκαετίας του ’50, όταν κορίτσι ακόμη μεγάλωνε στην επαρχία, ως τα μέσα της δεκαετίας του ’70, αμέσως μετά τη χούντα. Παράλληλα ζούμε μαζί της την ταραγμένη δεκαετία του ’60 στην Αθήνα, όπου είχε μετακομίσει.

Η Άννα είναι μαμά του Νικόλα και όπου να ’ναι θα γεννήσει ακόμα ένα αγόρι. Όμως, θες η χούντα που έρχεται και στρογγυλοκάθεται στον σβέρκο όλων, θες η ιδιαίτερη κατάσταση της οικογένειας με τη μαχητική μαμά, τον πολύ μεγαλύτερό της μπαμπά κι ένα σωρό θείους και θείες που δε λένε να βάλουν γλώσσα μέσα τους, το αγόρι που πρόκειται να γεννηθεί αποφασίζει να φωλιάσει κάτω από την καρδιά της μαμάς και να μη βγει, παρά μόνο όταν νιώσει ότι θα είναι ελεύθερο να κάνει ό,τι θελήσει! Από εκεί μας αφηγείται εφτά χρόνια στρατοκρατίας, αγώνων ενάντια στη χούντα, φόβου και τόλμης, αλλά και πολλών μικρών, υπέροχων οικογενειακών στιγμών. Παραμονές 21ης Απριλίου 1967. Η Άννα (που τη γνωρίζουμε από τα μυθιστορήματα της συγγραφέα Κάτω απ’ το φεγγάρι, Στο Γυμνάσιο και Ένα ένα τέσσερα) είναι έγκυος και ζει με τον Πάνο, τον άντρα της, τον δεκάχρονο γιο του από προηγούμενο γάμο και τον δίχρονο γιο τους στην Καστέλα. Οικογένεια κάθε άλλο παρά συμβατική για την εποχή εκείνη. Κι αν σ’ όλα αυτά λογαριάσουμε και την κουνιάδα (που η Άννα αποκαλεί «Σφραγιδοφύλακα»), το τεράστιο σόι του Πάνου, τον εκρηκτικό και ασυμβίβαστο χαρακτήρα της Άννας, αλλά και την άρνηση του εμβρύου να βγει από την κοιλιά της μαμάς του μέχρι να φύγει η χούντα που εγκαθίσταται στην Ελλάδα, τότε έχουμε ένα πρωτότυπο μείγμα ρεαλισμού, χιούμορ και αληθινής ζωής που θα συναρπάσει κάθε αναγνώστη που ενδιαφέρεται για την εποχή εκείνη. Στο τέταρτο και τελευταίο βιβλίο της άτυπης τετραλογίας της Άννας αφηγητής είναι το αγέννητο μωρό της ηρωίδας, που μας λέει όλα όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από το σπίτι, ενώ παράλληλα σχολιάζει και φιλοσοφεί.

Μια βραδιά η μικρή Βούλα ρωτάει: «Πού πήγε το φεγγάρι απόψε;». Τα τρία μεγαλύτερα αδέρφια της απαντούν στην απορία της το καθένα με διαφορετικό τρόπο.

Το βιβλίο είναι μια θαυμάσια αφορμή για να μιλήσει κανείς στα παιδιά για την περιπέτεια της συγγραφής ενός βιβλίου. Η συγγραφέας Βούλα Μάστορη, αξιοποιώντας και τις δραστηριότητες του βιβλίου, θα οδηγήσει τους μικρούς αναγνώστες στα μαγικά μονοπάτια της γέννησης ενός βιβλίου, ένα θέμα πολύ αγαπητό σε μαθητές και δασκάλους.

Κοίτα, η Μελίνα δεν ξέρει ότι βρίσκεται στη Χώρα των Θαυµάτων. Προσωπικά πιστεύω στα θαύµατα, άσε που, όταν πάψεις να πιστεύεις σε αυτά, θυµώνουν και δεν σου συµβαίνουν – δεν θυµάµαι ποιος το έχει πει αυτό, αλλά δεν έχω κανέναν λόγο να µην τον/την πιστεύω, αφού και σε µένα έχουν συµβεί τα ίδια θαύµατα που έζησε η Μελίνα, η οποία, επαναλαµβάνω, για την ώρα δεν ξέρει ότι θα της συµβούν στον δρόµο... Ούτε συνειδητοποιεί ότι είναι τυχερή που βιώνει την απώλεια του Ανδρέα – όσο παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό. Για να ζήσουµε σωστά, θα πρέπει πρώτα να ζήσουµε και την απώλεια κάποιου αγαπηµένου µας. Δύο άνθρωποι που θα γίνουν ένα, µέχρι ο θάνατος να τους χωρίσει. Όχι µια ρηχή, εξιδανικευµένη ιστορία αγάπης, αλλά µια διαδροµή µισού αιώνα, δοσµένη µε ειλικρίνεια και παρατηρητικότητα, µε θυµό και λατρεία, µε κυνισµό αλλά κι εφηβική αθωότητα. Όχι µια ζωή σαν µυθιστόρηµα, αλλά ένα µυθιστόρηµα που αποστάζει τη ζωή.

Η Ανδρομάχη πάει τρίτη γυμνασίου, έχει φακίδες στη μύτη (φρίκη!), μια μικρότερη αδερφή (σκέτος μπελάς!), μια μοντέρνα γιαγιά (πιο πολύ μαμά της), δύο Φι-Γάμα-Πι (και μία στο περίμενε), ανήκει στους «παρακμιακούς» της τάξης (επιλογή της!), δε νοιάζεται (τάχα μου!) για το «φακή» που της έχει κολλήσει η Νατάσσα (η «ωραία» της τάξης), είναι κρυφά (ναι, καλά!) ερωτευμένη με τον «κούκλο» του σχολείου και έχει μόλις βάλει σιδεράκια στα δόντια της (φρίκη Νο2!). Όμως μέσα σε λίγες μέρες συμβαίνουν γεγονότα που την ανεβάζουν ή τη ρίχνουν, μα οπωσδήποτε την κάνουν να δει ορισμένα πράγματα με άλλο μάτι, όπως, για παράδειγμα, ότι είναι ευλογία να έχεις και αγόρια Φι-Γάμα-Πι. Και, για όσους δεν ξέρουν, Φι-Γάμα-Πι σημαίνει Φίλος/η Για Πάντα!