Henrik Ibsen

A wealthy woman's attempts to help her financially troubled husband go unrewarded. “I must make up my mind which is right – society or I.”

Nora est mariée à Torvald Helmer, avocat sur le point d'être nommé directeur de banque. Au fil des années, elle est devenue dépendante de son époux, esclave de sa condition de femme. Nora possède cependant un grand secret, avec lequel elle estime tenir son époux. Alors qu'elle avait tout misé sur le compromis, elle ne supporte plus la mascarade de sa vie conjugale. Aucune oeuvre dramatique n'eut dans le monde autant d'impact sur le mouvement d'émancipation féminine qu'Une maison de poupée, pièce qui n'a rien perdu de son pouvoir de subversion. La traduction d'Eloi Recoing, au plus près de l'original, tente de ressaisir ce que fut l'apport rythmique d'Ibsen au théâtre : une écriture laconique, économe et précise, agencée comme un théorème.

Prise au piège de ses propres manigances, Nora, mère de famille d'un foyer proche de la perfection, se retrouve dans une impasse et décide de quitter son mari et ses enfants. Nora choisit la solitude, mais cette situation va lui permettre de prendre conscience d'elle-même.

ΧΕΛΜΕΡ: Αχ, σκέφτεσαι, και μιλάς σαν άμυαλο παιδάκι...
ΝΟΡΑ: Ίσως. Αλλ' εσύ ούτε σκέφτεσαι, ούτε μιλάς σαν τον άντρα που θάθελα νάμαι πλάι του. Μόλις πέρασε ο πανικός σου -όχι γι' αυτό που απειλούσε εμένα, αλλά για κείνο που θα πλάκωνε πάνω σε σένα-, κι όταν όλοι οι κίνδυνοι εξαφανίστηκαν, τότε άρχισες πάλι να μου φέρεσαι λες και δε συνέβη τίποτα -ούτε γάτα, ούτε ζημιά! Ξαφνικά, ως δια μαγείας έγινα ξανά η μικρή σου γαλιάντρα, η κούκλα σου, που θα την κράταγες στα χέρια σου με χίλιες προφυλάξεις, μη σου πάθη τίποτα και σπάση! (Σηκώνεται πάνω.) Τόρβαλντ, τώρα συνειδητοποιώ πως οχτώ χρόνια ζούσα μ' έναν ξένο, και πως έκανα μαζί του τρία παιδιά - Τρελλαίνομαι! Σκίζω τις σάρκες μου
χίλια κομμάτια...
[Απ' την εκρηκτική κορύφωση στο τέλος του έργου, με τη Νόρα να σπάη τις αλυσίδες του Γάμου...]

Θερµός υποστηρικτής του γυναικείου ζητήµατος και ιδιαίτερα διεισδυτικός στην παρατήρηση της γυναικείας προσωπικότητας, ο Ίψεν δηµιούργησε µια πινακοθήκη αρχετυπικών ηρωίδων, των οποίων η ερµηνεία αποτελεί συνεχές αντικείµενο σκηνικής έρευνας µέχρι σήµερα. Η Μαντάµ Μποβαρύ του αστικού δράµατος, όπως έχει χαρακτηριστεί η µοιραία, εκδικητική, δέσµια ενός άκαµπτου ιδεαλισµού Έντα Γκάµπλερ είναι ίσως η καταστροφικότερη όλων. Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1891. Η παρούσα µετάφραση πραγµατοποιήθηκε για την παράσταση που ανέβηκε στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη τον Νοέµβριο του 2004.

[...] Η Ελίντα, η ηρωίδα του έργου, όπως η μικρή σειρήνα -αναζητώντας την αληθινή ζωή την ευτυχία που δεν απολαμβάνει στο γάμο της με τον γιατρό Βάνγκελ- στρέφει το βλέμμα της έξω από τα στενά όρια του περιβάλλοντός της, στην ανοιχτή θάλασσα. "Η κυρά της θάλασσας", αν και στηρίζεται σε μύθο, είναι ένα ψυχολογικό δράμα και αφορά τη σχέση δύο ανθρώπων που ζουν χωρίς έρωτα, εγκλωβισμένοι στο πλαίσιο μιας κοινωνικής σύμβασης. Η Ελίντα, κόρη φαροφύλακα, αγάπησε κάποτε έναν θαλασσινό, που της υποσχέθηκε μια ελεύθερη ζωή. Ο θαλασσινός αυτός, ένας ξένος, αποτελεί περισσότερο σύμβολο ελευθερίας παρά προσωποποίηση του ιδανικού έρωτα. Ο ξαφνικός ερχομός του ξένου ταράζει την Ελίντα. Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την τελευταία τους συνάντηση και η αναμονή έχει κλονίσει τον εύθραυστο ψυχισμό της. [...] (από το σημείωμα της μεταφράστριας)

Η καλόβολη και υπάκουη σύζυγος και μητέρα Νόρα Χέλμερ κάνει την προσωπική της επανάσταση και αλλάζει ριζικά τρόπο σκέψης και στη συνέχεια τρόπο ζωής. Το έργο αυτό του Ίψεν (1879) προκάλεσε διεθνή σάλο, θεατρικό και κοινωνικό, καθιερώνοντας τον συγγραφέα ως πρωτοπόρο και αναμορφωτή στο τέλος του 19ου αιώνα.