Λογοτεχνία - Γραφή

Με πόσους τρόπους μπορεί να περιγραφεί ένα ασήμαντο επεισόδιο, από αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, στην καθημερινή μας ζωή; Με 99, απαντά ο Ραιημόν Κενώ. Οι Ασκήσεις ύφους, ένα από τα πιο διασκεδαστικά και πρωτότυπα βιβλία, αποτελούνται από 99 παραλλαγές του ίδιου επεισοδίου, από τις οποίες σημειώνουμε ενδεικτικά: τη φιλοσοφική, την παραλλαγή σε δεκαπεντασύλλαβο, τη μάγκικη, τη σημειολογική και την (εντελώς) αναπάντεχη, με την οποία κλείνει το ξεκαρδιστικό αυτό βιβλίο των εκπλήξεων.

Είτε εστιάζουν στα εκκεντρικά προσωπεία του, είτε στη γλώσσα, ή ακόμη σε ζητήματα πολιτικής και ιδεολογίας, οι εργασίες αυτού του τόμου δημιουργούν ένα δίκτυο συνάψεων που αναδεικνύουν τον προσίδιο μοντερνισμό του Σκαρίμπα και φωτίζουν την απόσταση που τον χωρίζει από τους συγκαιρινούς του. Αντικείμενο μελέτης αυτού του τόμου αποτελούν τόσο η πεζογραφία όσο και η ποίησή του, καθώς ο συγγραφέας έχει προσδώσει υπερειδολογική ταυτότητα στο λογοτεχνικό του σύμπαν, μεταπλάθοντας τα ίδια θέματα, που πρώτα στερεώθηκαν στην πεζογραφία του, είτε σε ποιήματα είτε σε θεατρικά έργα και στεγάζοντας στο πεζογραφικό του έργο ποιήματα που απαντούν και στις ποιητικές του συλλογές. Τα μεθοδολογικά εργαλεία που υιοθετούνται αντιστοιχούν στο πολύτροπο συγγραφικό εγχείρημα του συγγραφέα, με στόχο να αναδείξουν την πολυσημία της προσωπικής του μυθολογίας και τους τροπισμούς της γραφής του. Υπαγορευμένες από την πολυπλοκότητα του πρωτεϊκού σκαριμπικού έργου και τελευταίος σταθμός μιας ερευνητικής διαδρομής που ξεκίνησε περίπου πριν από είκοσι πέντε χρόνια, οι μελέτες αυτές έχουν επιλεγεί ως προτάσεις εργασίας ενός πεδίου ανοιχτού και δυνάμει καρποφόρου. Στόχος τους είναι να γονιμοποιήσουν την κριτική ευρηματικότητα νεότερων μελετητών, αναδεικνύοντας τη δυναμική της σκαριμπικής γλώσσας, που καθορίστηκε όχι από τον περίκλειστο επαρχιακό χώρο της παραγωγής της, αλλά από την αδιαμεσολάβητη και ιδιοπαθή εκκεντρικότητα του δημιουργού της.

Στη μακρόχρονη καριέρα του ο Ίρβιν Γιάλομ ασχολήθηκε με τη διερεύνηση της ζωής των άλλων. Τώρα, στην αυτοβιογραφία του, στρέφει το θεραπευτικό βλέμμα του στον εαυτό του, εξετάζει τις σχέσεις που τον διαμόρφωσαν και σκιαγραφεί το πρωτοποριακό του έργο, για το οποίο έγινε διάσημος. Παιδί Ρωσοεβραίων μεταναστών, ο Γιάλομ μεγάλωσε σε μια εργατική γειτονιά της Ουώσινγκτον. Θέλησε να ξεφύγει από τα σύνορά της, γι' αυτό έβαλε σκοπό να γίνει γιατρός. Η ανέλιξή του ήταν εντυπωσιακή. Σε αυτό το τελευταίο του βιβλίο, ο Γιάλομ μοιράζεται με τους αναγνώστες το ξεκίνημά του στην Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ, εν μέσω των πολιτισμικών ζυμώσεων και ταραχών της δεκαετίας του 1960, τη στροφή του στη συγγραφή λογοτεχνικών έργων, για να διερευνήσει σε μεγαλύτερο βάθος την ανθρώπινη ψυχή, και την εξέλιξή του σε συγγραφέα παγκόσμιου βεληνεκούς. Ανατρέχει στο σημείο απ' όπου ξεκίνησε και μάς προσκαλεί να εξετάσουμε τη δική μας αφετηρία, προσφέροντας ίσως με αυτόν τον τρόπο το μεγαλύτερο δώρο του στους αναγνώστες. Παρακολουθούμε επίσης πώς διαμόρφωσε την πρωτοποριακή του προσέγγιση στην ομαδική ψυχοθεραπεία και πώς εξελίχθηκε στον σημαντικότερο σύγχρονο υπαρξιακό ψυχοθεραπευτή, αντλώντας από τη σοφία μεγάλων στοχαστών όλων των εποχών. Ανακαλύπτουμε από που εμπνεύστηκε τα βιβλία του, τα οποία αγαπήθηκαν από το διεθνές αναγνωστικό κοινό, όπως "Ο δήμιος του έρωτα" και "Όταν έκλαψε ο Νίτσε", και οδήγησαν σε μια νέα, αποκαλυπτική κατανόηση της ανθρώπινης συνθήκης. Ο Γιάλομ συνυφαίνει τις ιστορίες των πιο αξιομνημόνευτων ασθενών του με αφηγήσεις για προσωπικούς του έρωτες, διαβάσματα, περιπέτειες, απογοητεύσεις, οικογενειακές στιγμές και επαγγελματικές επιτυχίες. Το βιβλίο "ΑΥΤΟ ΗΤΑΝ Η ΖΩΗ; ΤΟΤΕ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ! - ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΥ" ανοίγει στους αναγνώστες ένα παράθυρο στην προσωπική ζωή του, στην επιστημονική και ψυχοθεραπευτική πορεία του και στη συγγραφή των βιβλίων που τον καθιέρωσαν. Για τους Έλληνες αναγνώστες, το βιβλίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Ο Γιάλομ αφιερώνει δύο κεφάλαια στην Ελλάδα και περιγράφει λεπτομερώς τις επισκέψεις του στη χώρα.

Ο γύρος του κόσμου μέσα από τις είκοσι γλώσσες με τους περισσότερους ομιλητές! OΞΥΓΟΝΟ Βιβλία που πραγματεύονται θέματα σύγχρονου προβληματισμού από κορυφαίους συγγραφείς με διεθνή απήχηση, τίτλοι απαραίτητοι για να αναπνεύσει ελεύθερα η σκέψη, για να δούμε τον κόσμο αλλιώς.

Τα "Βιβλιοπωλεία" είναι το άθροισμα της ιστορίας των βιβλιοπωλείων, οι σχέσεις τους με τους συγγραφείς και το πώς έγιναν κεντρικά σημεία κουλτούρας και πολιτικής αντίστασης. Όλα καταλήγουν σ' ένα ταξίδι από το εμπόριο βιβλίων της αρχαίας Ρώμης ως τον 21ο αιώνα. Νοσταλγικό αλλά και απομυθοποιητικό το βιβλίο είναι κριτική του πολιτισμού και μαζί ταξιδιωτικό χρονικό.

Βρίσκεται παντού όπου κοιτάμε, αλλά σπάνια την αντιλαμβανόμαστε - μέχρι τώρα. Το βιβλίο Για να μην είμαστε χαμένοι στη μετάφραση φέρνει στο φως τον αόρατο ιστό της μετάφρασης. Αποκαλύπτει τον εκπληκτικό και ταυτόχρονα πολύπλοκο τρόπο με τον οποίο η μετάφραση διαμορφώνει τον κόσμο, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα - από τα ιερά βιβλία των θρησκειών ως τις προειδοποιήσεις για τυφώνες και από την ποίηση ως τις ειρηνευτικές συμφωνίες. Σ’ αυτούς που αγαπούν τη μετάφραση και τις ιστορίες που την αφορούν, η Nataly Kelly και ο Jost Zetzsche προσφέρουν μια ματιά εκ των έσω στους τρόπους με τους ­οποίους η μετάφραση συμβάλλει στη μετάδοση του πολιτισμού και στηρίζει την παγκόσμια οικονομία, αποτρέπει πολέμους αλλά και επιδημίες, με ζωντανά παραδείγματα για τον ρόλο της μετάφρασης στην Google, τη NASA, τον ΟΗΕ, το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου και πολλά άλλα. Πρόκειται για μια εκπληκτική ανάβαση στον σύγχρονο πύργο της Βαβέλ, δίνοντας απαντήσεις σε κάθε απίθανο ερώτημα για τη μετάφραση: Χρειάζονται τη μετάφραση οι ακροβάτες του τσίρκου; Ποια είναι η πιο ακριβή λέξη στον κόσμο;

Γραμμένο σε απλή γλώσσα, γεμάτο από ενδιαφέρουσες, συγκινητικές, διασκεδαστικές, ακόμη και τρομακτικές ιστορίες για τη μετάφραση στην πράξη, το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί όχι μόνο από μεταφραστές και διερμηνείς, επαγγελματίες ή εκπαιδευόμενους, αλλά από όποιον αγαπά τη γλώσσα και τη μετάφραση. Είναι μια εισαγωγή στον κόσμο των μεταφραστών και των διερμηνέων, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και στον τρόπο με τον οποίο η δουλειά τους διαμορφώνει τη ζωή μας.

"Δεν υπάρχει τίποτα πιο μαγικό και όμορφο από τις αράδες που σχηματίζονται πάνω στο χαρτί. Μόνο αυτό υπάρχει. Μόνο αυτό υπήρχε πάντα". Eπιστολές που ο Τσαρλς Μπουκόβσκι γράφει από τη νεαρή του ηλικία το 1945 και έως το 1993, έναν χρόνο πριν από τον θάνατό του, και απευθύνει σε εκδότες, επιμελητές, φίλους και συναδέλφους του συγγραφείς. Ασυμβίβαστος απέναντι στους παραλογισμούς της ζωής και της τέχνης, μιλά με ανελέητη ειλικρίνεια για τον μόχθο της γραφής. Ένα βιβλίο αιχμηρό, οδυνηρό, αλλά και συχνά ξεκαρδιστικό· ένας απολαυστικός συνδυασμός του χαρακτηριστικού κυνισμού του Μπουκόβσκι με το συγγραφικό του χάρισμα, που τον ανέδειξε σε σημαντικό συγγραφέα του εικοστού αιώνα, και με το πάθος του, που τον έχει αναγάγει σε σύμβολο αντικομφορμισμού. Πρόκειται για τον Μπουκόβσκι στα καλύτερά του: είναι ευφυής και πνευματώδης, βαθιά συγκινητικός και ανυποχώρητος στις απόψεις του. "Δεν ξέρω ακριβώς πώς δουλεύει. Εννοώ πως τώρα δε γράφω και πολύ καλύτερα απ’ ό,τι έγραφα πριν από δεκαετίες, τότε που πεινούσα του θανατά σε κάτι μικρά δωμάτια και στα παγκάκια του πάρκου και στα φτηνά μοτέλ, τότε που παραλίγο να χάσω τη ζωή μου στα εργοστάσια ή στο ταχυδρομείο. Η αντοχή παίζει κάποιον ρόλο: έχω επιβιώσει σε αντίθεση με πολλούς από τους εκδότες που με απέρριψαν... Αν υπάρχει κάποια διαφορά στη γραφή μου, είναι ότι τώρα πια διασκεδάζω περισσότερο όταν γράφω".

Τα κείμενα που έχουν συγκεντρωθεί σε αυτόν τον τόμο, έχουν αποκλειστικό θέμα τα βιβλία, τα έντυπα βιβλία και τον κόσμο τους, τον πολιτισμό που γεννιέται και περιστρέφεται γύρω από αυτούς τους άξονες. Η συγγραφέας, μια φανατική των βιβλίων, μοιράζεται τις σκέψεις της και τα συναισθήματά της που σχετίζονται με βιβλία που διάβασε. Τα φυσικά μέρη του βιβλίου (ράχες, εξώφυλλα, αυτιά), οι τόποι που διακινούνται (βιβλιοπωλεία, εκθέσεις, παζάρια, καρότσια), οι βιβλιοθήκες και οι τρόποι φροντίδας των βιβλίων (ταξινόμηση, συντήρηση), οι συνήθειες των αναγνωστών (υπογραμμίσεις, αφιερώσεις, αποκόμματα) αναδύονται από τις σελίδες και γίνονται πρωταγωνιστές. Τα βιβλία και ο κόσμος τους είναι μέσα σε όλα και πάνω από όλα. Πρόκειται για ένα βιβλίο αφιερωμένο στην αγάπη των βιβλίων.

Στο Για την ποίηση ανθολογούνται επτά σηµαντικά δοκίµια του Τ. Σ. Έλιοτ, σε µετάφραση και σχόλια του Στέφανου Μπεκατώρου, που φανερώνουν καίριες πτυχές της γόνιµης πορείας του στον τοµέα της λογοτεχνικής κριτικής και καλύπτουν χρονικά το διάστηµα 1919-1961. Με αφετηρία το θεµελιακό κείµενο µε τίτλο «Η Παράδοση και το Ατοµικό Τάλαντο» και καταλήγοντας στο «Για να Κρίνουµε τον Κριτικό», την πιο γνωστή από τις τελευταίες διαλέξεις του ποιητή, παρουσιάζονται οι σηµαντικότεροι σταθµοί της εξέλιξης της κριτικής σκέψης του Έλιοτ εστιάζοντας στον τρόπο µε τον οποίο επανεξέτασε τη λειτουργία της ποίησης, επαναπροσδιόρισε την ίδια τη φύση της ποιητικής διαδικασίας και προσέφερε νέα εργαλεία και ένα φάσµα ρητορικών δυνατοτήτων στις µελλοντικές γενιές αναγνωστών και µελετητών της λογοτεχνίας. Ο ίδιος ο Έλιοτ θεωρούσε τα δοκίµιά του αναπόσπαστο µέρος του συγγραφικού του εργαστηρίου υπογραµµίζοντας την αδιάσπαστη ενότητα της ποιητικής και δοκιµιακής του παραγωγής, κάτι άλλωστε που απηχεί την αντίληψή του ότι η λογοτεχνική κριτική εγγράφεται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό, ηθικό και πολιτιστικό πλαίσιο ακολουθώντας τις τάσεις της εκάστοτε εποχής.

Σύμφωνα με τον περίφημο κριτικό Harold Bloom, τέσσερις συγγραφείς ανήκουν στον κανόνα της μεταπολεμικής αμερικανικής λογοτεχνίας: ο Philip Roth, ο Cormac McCarthy, ο Don DeLillo και ο Thomas Pynchon. Ο Thomas Pynchon εμφανίστηκε στη λογοτεχνία στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Τα βιβλία που έχει εκδώσει από τότε είναι σχετικά περιορισμένα σε αριθμό (όχι όμως και σε έκταση): οχτώ μυθιστορήματα και μία συλλογή διηγημάτων. Ο Pynchon είναι επίσης γνωστός για τις ελάχιστες δημόσιες εμφανίσεις του και τον ζήλο με τον οποίο προστατεύει τον ιδιωτικό του βίο αλλά και τη δημόσια εικόνα του. Έχει φανατικούς θαυμαστές σε όλο τον κόσμο και θεωρείται cult συγγραφέας. Το παρόν βιβλίο δεν αποτελεί βιογραφία του Pynchon· ελάχιστα, άλλωστε, γνωρίζουμε για τη ζωή του. Ούτε κριτική αποτίμηση του έργου του αποτελεί. Αντίθετα, αφενός αναζητά τις ρίζες της πυντσονικής γραφής του και τα στοιχεία που διαμόρφωσαν το προσωπικό ύφος του συγγραφέα, αφετέρου καταπιάνεται με μια σειρά θεμάτων που τον έχουν απασχολήσει στα σημαντικότερα μυθιστορήματά του (V, Η συλλογή των 49 στο σφυρί, Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας, Mason & Dixon, Ενάντια στη μέρα, Έμφυτο ελάττωμα): τον πόλεμο, την εξαπάτηση και τη συνωμοσία, την παράνοια που χαρακτηρίζει ορισμένες πτυχές του αμερικανικού τρόπου ζωής, τη σχέση του με το κίνημα (the Movement) και τη μουσική της δεκαετίας του 1960, την επιστήμη με έμφαση στην έννοια της εντροπίας, που ο Pynchon τη δανείζεται από τη θερμοδυναμική και την εισάγει στην οντολογία. Συνδυάζοντας μια γραφή ευφυή και συγχρόνως απολαυστική με μια ευρεία εγκυκλοπαιδική μόρφωση, ο Thomas Pynchon είναι ένας συγγραφέας που αξίζει να τον ανακαλύψει κανείς.