Guy de Maupassant

«Ο άνθρωπος που επιδιώκει μονάχα να διασκεδάσει το κοινό του με μέσα που είναι ήδη γνωστά, γράφει με τόλμη, μέσα στην αθωότητα της μετριότητάς του, έργα προορισμένα για το ανυποψίαστο κι αργόσχολο πλήθος. Μα αυτοί που πάνω τους βαραίνουν όλοι οι αγώνες της περασμένης λογοτεχνίας, αυτοί που δεν ικανοποιούνται με τίποτα, που όλα τους αηδιάζουν γιατί ονειρεύονται τα καλύτερα, όσοι τα βλέπουν όλα και το έργο τους τούς δίνει την εντύπωση μίας μάταιης και κοινής δουλειάς, όλοι αυτοί καταλήγουν να θεωρούν την τέχνη της λογοτεχνίας σαν κάτι το ασύλληπτο, το μυστηριώδες, που μόλις μας το φανερώνουν μερικές σελίδες των πιο μεγάλων μαιτρ".

Είναι ο σπουδαίος ζωγράφος των ανθρώπινων συναισθημάτων. Ανατόλ Φρανς Ο "Φιλαράκος" γράφτηκε όταν ο Γκυ ντε Μωπασσάν βρισκόταν στο απόγειο της συγγραφικής του τέχνης. Είναι ένα κλασικό μυθιστόρημα αποπλάνησης, ίντριγκας και αθέμιτης κοινωνικής αναρρίχησης την περίοδο της belle epoque του Παρισιού. Ο Ζωρζ Ντυρουά, ο ήρωας του βιβλίου, είναι ένας ξοφλημένος δημοσιογράφος και πρώην υπαξιωματικός των Ουσσάρων με ταπεινή καταγωγή, ο οποίος με δόλια μέσα και συνάπτοντας σχέσεις με ισχυρές και ευκατάστατες γυναίκες καταφέρνει να αναρριχηθεί στην κορυφή της παριζιάνικης κοινωνίας. Mε τη γοητεία και τους αβρούς τρόπους του εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες των άλλων προς ίδιον όφελος - προδίδοντας ακόμη και τη γυναίκα που στάθηκε δίπλα του με αυταπάρνηση. Δημοσιευμένο το 1885, "Ο φιλαράκος" δεν είναι μόνο ένα γλαφυρό πορτραίτο τής τότε φαντεζί, αλλά διεφθαρμένης και παρηκμασμένης, παριζιάνικης κοινωνίας, είναι επιπλέον μια συγκλονιστική σύγχρονη έκθεση για την καταστροφική δύναμη των αχαλίνωτων φιλοδοξιών, της εξουσίας και του σεξ. Σε σχέση με τους Γάλλους νατουραλιστές, οι χαρακτήρες του Μωπασσάν είναι πολύ πιο αληθοφανείς και πολύπλοκοι. Ο "Φιλαράκος", το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημά του, είναι άκρως απολαυστικό. Οι αναλογίες του σήμερα με τα όσα περιγράφονται στο βιβλίο είναι αδιαμφισβήτητες. Σκάνδαλα, πολιτικές ραδιουργίες και σεξ παρουσιάζονται με κυνικό πεσιμισμό, που ωστόσο ισορροπεί ανάμεσα στο μαύρο χιούμορ και την περιγραφή των μικρών απολαύσεων της ζωής.

Ο Ζωρζ Ντυρουά είναι ο «Φιλαράκος» όπως τον βαφτίζει μία από τις ερωμένες του. Όμορφος νέος από τη γαλλική επαρχία, άφραγκος, χωρίς ιδιαίτερα προσόντα, αλλά επιρρεπής στις απολαύσεις, αναζητά την τύχη του στο Παρίσι. Συναντιέται τυχαία με έναν παλιό του φίλο, τον Φορεστιέ, που τον βοηθά να βρει δουλειά ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Γαλλική Ζωή» δίνοντάς του την ευκαιρία να κάνει μια αρχή… Καρδιοκατακτητής και τυχοδιώκτης με πέραση στις γυναίκες! Χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό τις χρησιμοποιεί για να αναρριχηθεί κοινωνικά και να αποκτήσει την πλούσια ζωή που ονειρεύεται. Ο Μωπασάν σκιαγραφεί τους ανθρώπους και το περιβάλλον της Belle Epoque και χαρίζει ένα αριστούργημα στο κοινό σατιρίζοντας μια κοινωνία που βασιζόταν στο χρήμα και που κλονίστηκε από τα πολιτικά σκάνδαλα στα τέλη του 19ου αιώνα.

Εννέα διηγήματα του Μωπασσάν με θεματικό άξονα τις «κοινές γυναίκες» στη Γαλλία της περιόδου 1870-1890: μικρές ιστορίες δοσμένες ρεαλιστικά, «νατουραλιστικά», άλλοτε σκληρές και σκοτεινές κι άλλοτε τρυφερές ή χιουμοριστικές.

Χωρίς να ηθικολογεί, και με τη γνωστή του λεπτή ειρωνεία, ο Μωπασσάν περιγράφει όλες τις πτυχές του κοινωνικού φαινομένου της πορνείας, «ταξινομώντας» κατά κάποιον τρόπο μέσα από την αφήγησή του όλους τους «τύπους» της πόρνης – τόσο της δηλωμένης και νόμιμης, των οίκων ανοχής, όσο και της αδήλωτης, παράνομης και καταδιωκόμενης, του δρόμου.

Πίσω από τα φαινομενικά απλά διηγήματα με το πικάντικο θέμα κρύβεται εντέλει μια ανατρεπτική αφήγηση που υπονομεύει τις καθωσπρέπει κοινωνικές αξίες. Προσεγγίζοντας από μιαν ιδιαίτερη οπτική το δίπτυχο εξουσία και ηδονή, τα διηγήματα του Μωπασσάν ρίχνουν ένα διαφορετικό βλέμμα στα (κατά τους ηθικολόγους επικριτές του συγγραφέα) «κατώτερα και ανάξια λόγου υποκείμενα», μετατρέποντάς τα σε αθόρυβους πολιορκητικούς κριούς των θεμελίων της αστικής τάξης…

Τα διηγήματα που περιλαμβάνονται σ' αυτόν τον τόμο κινούνται γύρω από τον άξονα του έρωτα και δη των ατοπημάτων στον έρωτα, ο Μωπασσάν πραγματεύεται εδώ με απέριττο αλλά και αποτελεσματικό τρόπο το θέμα της απιστίας στις ερωτικές σχέσεις. Σημασία δεν έχει αν οι σχέσεις αυτές έχουν επικυρωθεί με τα δεσμά του γάμου· αυτό που έχει σημασία και συγχρόνως ενδιαφέρον δεν είναι το αποτέλεσμα, που είναι η απιστία -κάτι που ο Μωπασσάν γνωρίζει αρκετά καλά ώστε να μην αναλώνεται σε πεζές, αδιάφορες αφηγήσεις-, όσο το μέσο με το οποίο αυτή θα επιτευχθεί και που δεν είναι άλλο από την εξαπάτηση και την πανουργία. Στα δεκατρία διηγήματα αυτής της συλλογής ο συγγραφέας, επιδεικνύοντας υποδειγματική μαεστρία, καταπιάνεται με τις παραλλαγές της εξαπάτησης, τους θύτες και, φυσικά, τα θύματά της...