Εμβόλια και εμβολιασμοί

Στις αρχές του 18ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη, οι έλληνες γιατροί Ιάκωβος Πυλαρινός και Εμμανουήλ Τιμόνης επιχείρησαν την πρώτη επιστημονικά τεκμηριωμένη εφαρμογή της μεθόδου του ευλογιασμού σε άνθρωπο, θέτοντας έτσι τα θεμέλια για μία από τις σημαντικότερες επιστημονικές ανακαλύψεις στην ιστορία της ανθρωπότητας, δηλαδή τα εμβόλια. Τη σκυτάλη εν συνεχεία πήρε ο άγγλος γιατρός Edward Jenner, ο οποίος, ανακαλύπτοντας το εμβόλιο κατά της ευλογιάς στα τέλη του 18ου αιώνα και εισάγοντας πρώτος τους όρους vaccination (εμβολιασμός) και virus (ιός), δικαίως θεωρείται πλέον ο πατέρας της ανοσολογίας. Έκτοτε, η επιστημονική ιατρική κοινότητα αποδύθηκε σε έναν τιτάνιο αγώνα καταπολέμησης των λοιμωδών νοσημάτων, έναν αδυσώπητο πόλεμο στον οποίο η ανθρωπότητα έρχεται κατά καιρούς αντιμέτωπη με τις επιθέσεις θανατηφόρων ιών. Η ανάγκη επικράτησης ώθησε λοιπόν τους επιστήμονες στην προαγωγή και βελτίωση των εμβολίων, τα οποία ουσιαστικά καθιερώθηκαν ως ένα απαραίτητο ευεργετικό αγαθό στην υπηρεσία της δημόσιας υγείας. Κατά τη διάρκεια όμως της εξέλιξης των εμβολίων και της ευρύτερης εφαρμογής του μέτρου του εμβολιασμού, συχνά εκφράστηκαν αντιδράσεις και ανησυχίες τόσο για την ασφάλεια της φαρμακευτικής εμβολιαστικής παρέμβασης στον ανθρώπινο οργανισμό όσο και για μια σειρά ζητημάτων ηθικής και δεοντολογίας που εγείρονταν, διαμορφώνοντας ενίοτε ένα κλίμα επιφυλακτικότητας ή ακόμη και άρνησης απέναντι στα εμβόλια από εκτεταμένες πληθυσμιακές ομάδες. Αυτός ο τόμος δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να ενημερωθεί από καταξιωμένους στον τομέα τους έλληνες επιστήμονες γύρω από: τη σημασία της πρωτογενούς πρόληψης· την ιστορία των εμβολίων· τον τρόπο σχεδιασμού των εμβολιαστικών προγραμμάτων· την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των εμβολιασμών· τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανοσιακή απόκριση· τις μεθόδους προαγωγής των εμβολιαστικών προγραμμάτων στην κοινότητα· τα ζητήματα βιοηθικής που εγείρονται· τα αίτια που οδηγούν στην εξάπλωση του αντιεμβολιαστικού κινήματος και την αντιμετώπισή του· την εμβολιαστική κάλυψη στη χώρα μας· τα συναφή με τους εμβολιασμούς οικονομικά ζητήματα· το μέλλον και τις προοπτικές των εμβολίων.