New Arrivals

Πώς συντίθεται μια μυθική αφήγηση και γιατί κυριαρχεί επί άλλων παράλληλων αφηγήσεων; Πώς μπορούν να ερμηνευθούν οι ποικίλες εκδοχές ενός μύθου; Υπάρχει κάποιος πυρήνας ιστορικής αλήθειας στις αντιφατικές παραδόσεις; Ο Σάραπις είναι θεός της Ελλάδας ή της Αιγύπτου, νέος ή αρχαίος, προγονικός ή ξένος; Οι μύθοι της αρχαιότητας, ακόμα κι όταν τελικά αποκτούσαν γραπτή εκδοχή, απεμπολούσαν συστηματικά το στοιχείο της στατικότητας και συνέχιζαν να αναπτύσσονται, με προσθήκες, αφαιρέσεις και επεξεργασία ορισμένων κλάδων του αφηγηματικού τους κορμού. Η παρούσα μελέτη εστιάζει στα υλικά από τα οποία πλάθεται ένας μύθος και στους τρόπους με τους οποίους αυτά εξυφαίνονται, ώστε να αποτελέσουν πειστικές εξηγητικές εκδοχές της εκάστοτε σύγχρονής τους ιστορικής πραγματικότητας. Ο Σάραπις, ένας θεός που γεννήθηκε στην αυγή των ελληνιστικών χρόνων μαζί με το πτολεμαϊκό βασίλειο, δεν εξετάζεται ως μια ήδη διαμορφωμένη θεϊκή μορφή με ορισμένες ποιότητες και καθορισμένο λατρευτικό τυπικό. Στόχος του βιβλίου είναι να παρουσιαστεί ο τρόπος με τον οποίο σταδιακά συγκροτήθηκε η προσωπικότητα του θεού κατά τον 3ο αιώνα π.Χ., στα χρόνια δηλαδή που τέθηκαν οι θεολογικές και τελετουργικές βάσεις της λατρείας, προτού κατακλύσει τον ελληνορωμαϊκό κόσμο.

Ο έφηβος τη ρώτησε, αυτήν που δεν είχε κλείσει ακόμα τα σαράντα και παρέμενε η ωραία του χωριού και εν ανάγκη και της πόλης, γιατί δεν είχε προβάλει με κάποιον τρόπο, όχι, με τον δικό της τρόπο, αντίσταση στο Ράιχ των εγκληματιών. Αυτό διατυπώθηκε σαν ερώτηση, ήταν όμως ψόγος, σκληρός, άγριος, επειδή αφενός ήμουν θρασύς, κυρίως όμως επειδή δεν μπορούσα να καταλάβω κι επειδή ένιωθα έναν θυμό που δεν έχει κοπάσει μέχρι σήμερα. Θα μπορούσα να αποπάρω και κάποιον άλλο από την οικογένεια ή και εκτός οικογένειας. Μόνο που δεν ήξερα ποιόν, κι όλα τα ξεσπάσματά μου είχαν σαν μοναδικό θύμα, τότε τουλάχιστον, την αθώα μητέρα μου. Δεν απαντούσε, σταύρωνε μόνο βουβά τα χέρια. Και μετά έβαζε τα κλάματα, χωρίς να βγάζει κουβέντα, σιγόκλαιγε, έκλαιγε με λυγμούς μπροστά στον επίδοξο δικαστή της. Και οι λυγμοί της δεν θα σταματήσουν ποτέ. [...]

Στη σύντομη αυτή πνευματική αυτοβιογραφία, ο Μπερλίν εκθέτει με απλότητα και σαφήνεια τις καταβολές της σκέψης του, την απομάκρυνση από την αναλυτική φιλοσοφία και τη στροφή προς την ιστορία των ιδεών, την ενασχόλησή του με τον Μαρξ, με τον Βίκο, με τους Γερμανούς ρομαντικούς, με τον Διαφωτισμό και τους κριτικούς του, και αναπτύσσει τις βασικές φιλοσοφικές αλλά και βιωματικές αρχές με τις οποίες πορεύτηκε σε όλη του τη ζωή: τον φιλελεύθερο και ανεκτικό πλουραλισμό, την εννοιολογική πολλαπλότητα της ελευθερίας, την επιφύλαξη απέναντι σε κάθε απόλυτο ιδεώδες.

Η εποχή, είναι ανάμεσα στα είκοσι με τριάντα χρόνια πριν. Ο τόπος, είναι ένα αγγλικό λιμάνι. Ο χρόνος, είναι βράδυ. Και η απασχόληση της στιγμής, είναι - μια χοροεσπερίδα. Ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο δίνουν έναν μεγάλο χορό, για να γιορτάσουν την αναχώρηση από το λιμάνι τους μιας εξερευνητικής αποστολής στην Αρκτική. Τα καράβια της αποστολής είναι δύο - ο Ταξιδιάρης, και ο Γλάρος. Πρόκειται να σαλπάρουν (για να ανακαλύψουν το Βορειοδυτικό Πέρασμα) την επομένη, με την πρωινή φουσκονεριά. Και μέσα στον χορό, το βράδυ πριν την αναχώρηση της αποστολής για την Αρκτική, η Κλάρα Μπέρναμ ανταλλάσσοντας όρκους αγάπης με τον Φράνσις Άλντερσλυ, ένα μέλος του πληρώματος του Γλάρου, στοιχειώνεται από την εμφάνιση του Ρίτσαρντ Γουόρντερ -ενός άλλου μέλους της αποστολής- και την απειλητική εμμονή του ότι μια μέρα η Κλάρα θα γίνει γυναίκα του. Όταν τα καράβια της αποστολής παγιδεύονται στον πάγο και οι δύο άντρες παρασύρονται τυχαία στην ίδια ομάδα διάσωσης, ο Ρίτσαρντ βρίσκεται διχασμένος ανάμεσα στην επιθυμία του για εκδίκηση και στην ανάγκη για αλληλεγγύη μπροστά στον θανάσιμο κίνδυνο. Η "Παγωμένη άβυσσος" βασισμένη σε μια πραγματική ιστορία, στην καταδικασμένη αποστολή του 1845 στην Αρκτική, είναι μια δραματική ιστορία έρωτα, εκδίκησης και θυσίας.

Μερικές φορές, οι λέξεις χρειάζονται έναν ρυθμό ώστε να βρουν τον δρόμο τους και να φέρουν την εξέγερση στο μυαλό σου· εκεί ακριβώς γεννιέται η ποίησή μου.

Σε λιγάκι τον άκουσε απ’ έξω να αποφαίνεται ξεφυσώντας ηχηρά ότι ψοφίμι δεν υπάρχει πουθενά. Τι- νάχτηκε ξανά από τον καναπέ της η Παρή, ζώστηκε τη ρόμπα της σφιχτά και ανέβασε το στόρι του παρά- θυρου για να τον δει. Άνοιξε και το τζάμι. Πράγματι, τον είδε σκυφτό μπρος στη μεγάλη στοίβα των καυ- σόξυλων, να καμώνεται πως οσφραίνεται τον αέρα και πως κάτι κοιτάζει ανάμεσα στα κενά που αφήνανε τα κούτσουρα μεταξύ τους. Έτσι θα τον βρεις τον ποντικό, από μακριά; τον ρώτησε ειρωνικά. Μην ψάχνεις δικαιολογίες, Χαρίλαε, επειδή βαριέσαι να κάνεις δουλειά. Τα ξύλα θα τα κατεβάσεις όλα και θα ψάξεις καλά. Πού αλλού μπορεί να είναι το ψοφίμι; Μια ανεξήγητη δυσωδία αναστατώνει το σπιτικό της Παρής και του Χαρίλαου σ’ ένα από τα Μα- στιχοχώρια της Χίου. Η πηγή της δεν εντοπίζεται και οι ερμηνείες δίνουν και παίρνουν – από ορθολογικές μέχρι μεταφυσικές. Ενώ όλοι αναζητούν κάποιο ψοφίμι, ανασκαλεύουν τις βαλτωμένες σχέσεις τους. Είναι Αύγουστος, ο μήνας για το «κέντος» των σκίνων, και το μαστίχι σκορπά στην πλάση την ευωδιά του.

Εχτές, ένα τηλεγράφημα απ' την Φουκουόκα ανήγγειλε πως η αστυνομία συνέλαβε έναν καταζητούμενο εγκληματία και πως θα τον έφερναν να δικαστεί στο Κουμαμότο με το τρένο που φθάνει στις δύο το μεσημέρι, συνοδεία αξιωματικών. Πριν από τέσσερα χρόνια, ο εν λόγω κατηγορούμενος είχε διαρρήξει ένα σπίτι στην Οδό Παλαιστών, είχε τρομοκρατήσει και ακινητοποιήσει τους ενοίκους κι είχε διαφύγει με πολύτιμα αντικείμενα. Η αστυνομία κατάφερε να τον εντοπίσει και τον συνέλαβαν μέσα σε εικοσιτέσσερις ώρες, πριν ακόμα μπορέσει να ξεφορτωθεί τα κλοπιμαία. Αλλά στον δρόμο για το αστυνομικό τμήμα, κατάφερε να σπάσει τις χειροπέδες, άρπαξε το ξίφος του αστυνομικού που τον συνόδευε, τον σκότωσε και δραπέτευσε. Και δεν ξανακούστηκε τίποτα γι αυτόν μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα, όταν ένας ντετέκτιβ απ' το Κουμαμότο επισκέφτηκε την φυλακή της Φουκουόκα. Εκεί, είδε ανάμεσα στους κρατούμενους ένα πρόσωπο που είχε αφήσει ένα ανεξίτηλο ίχνος στην μνήμη του. [...]

Έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι συμβαίνει στο δωμάτιό σου όταν νυχτώνει; Ε, λοιπόν, όταν εσύ πέφτεις για ύπνο, τα παιχνίδια σου βγαίνουν να καλοπεράσουν! Μετά από μια πολύ μεγάλη μέρα, που το κορίτσι αυτής της ιστορίας χοροπήδησε με την καρδιά του πάνω σε σωρούς από πεσμένα φύλλα και διάβασε και ξαναδιάβασε τα αγαπημένα του βιβλία, πέφτει εξαντλημένο για ύπνο. Αλλά για το λούτρινο χνουδωτό παιχνίδι της, τον «Πλανήτη», η μέρα μόλις ξεκίνησε. Πετάγεται από το κρεβάτι και τρέχει να εξερευνήσει το σπίτι. Μαζί με τον σκύλο του σπιτιού κι έναν ποντικό, θα δοκιμάσουν τη γεύση των μπισκότων και της περιπέτειας!

Όταν ο Κουκούτσης και η Αβγούλα συναντιούνται για πρώτη φορά, έχουν σχεδόν το ίδιο μέγεθος και σουλούπι. Αλλά καθώς μεγαλώνει η φιλία τους, μεγαλώνουν και οι ρίζες του Κουκούτση… τι συμβαίνει όμως με την Αβγούλα; Εκείνη, βγάζει φτερά και ανυπομονεί να τα χρησιμοποιήσει και να πετάξει. Αν και ο Κουκούτσης θέλει πολύ να ακολουθήσει την φίλη του στις περιπέτειες της, οι ρίζες του είναι δυνατές και δεν μπορεί να το κάνει. Έτσι, την βλέπει να πετάει μακριά. Η Αβγούλα γνωρίζει έναν κόσμο μακριά από τον Κουκούτση. Όμως, οι αληθινοί φίλοι πάντα βρίσκουν τον τρόπο, μέσα στον κύκλο της ζωής, να νοιώθουν συνδεδεμένοι ο ένας με τον άλλον και να ανταμώνουν· «να παίζουν παιχνίδια, να λένε αστεία και να κάνουν σχέδια», όπως ο Κουκούτσης και η Αβγούλα.