Θέατρο

Με την "Λυσιστράτη" κερδίζεται ο αγών ανάμεσα στην Ιστορία και την Ποίηση με νικητή την δεύτερη, και η νίκη αυτή λέει και σημαίνει ότι, αν και ανακυκλώνεται ο κύκλος του αίματος και της βλακείας -η αιώνια επιστροφή του ΄Ιδιου-, με την Ποίηση ο κύκλος αυτός δέχεται μία συγκλονιστική κρούση, και παρόλο ότι η Ποίηση δεν καταργεί αυτόν τον κύκλο, μπορεί εντούτοις να τον εμφανίζει απροκάλυπτα γυμνό και να τον μετατρέπει σε υλικό για ποιητική χρήση. Η "Λυσιστράτη" είναι η καταστολή της σύνθλιψης από την τραγωδία της Ιστορίας και με αυτήν την έννοια αποκτά την δική της σημασία η Κωμωδία, γίνεται δηλαδή το λάλον αντίδοτο στον ιστορικό λοιμό.

Σκέπτομαι φίλοι που είστε όλοι εσείς μαζί μας απόψε εδώ σκέπτομαι το ρήμα επισκέπτομαι Ο Οιδίπους έρχεται εδώ επισκέπτης Επισκέπτεται τον τάφο του Αυτόν σκέπτεται Σκέπτεται και επισκέπτεται τον τάφο του Τον επισκέπτεται όχι σαν φίλος αλλά σαν ξένος Σαν ξένος έρχεται να ζητήσει φιλοξενία να φιλοξενηθεί στον τάφο του Ο Οιδίπους χρειάζεται προτού πεθάνει να γίνει πρώτα δε- κτός ως φιλοξενούμενος να φιλοξενηθεί εκεί όπου θα ταφεί Αυτήν την φιλοξενία φίλοι θα παρακολουθήσετε όλοι εσείς εδώ απόψε Και σάς φιλοξενώ σ’ αυτήν εγώ ένας Ξένος

ΜΑΡΚ: Πώς μπορείς να λες, μπροστά μου, ότι αυτά τα χρώματα σε συγκινούν;…
ΥΒΑΝ: Γιατί είναι αλήθεια.
ΜΑΡΚ: Αλήθεια; Αυτά τα χρώματα σε συγκινούν;
ΥΒΑΝ: Ναι. Αυτά τα χρώματα με συγκινούν.
ΜΑΡΚ: Αυτά τα χρώματα σε συγκινούν, Υβάν;
ΣΕΡΖ: Αυτά τα χρώματα τον συγκινούν! Είναι δικαίωμά του!
ΜΑΡΚ: Όχι, δεν είναι δικαίωμά του.
ΣΕΡΖ: Τι εννοείς «δεν είναι δικαίωμά του»;

 

 

Βασικό στοιχείο της δραματουργίας της Γιασμίνα Ρεζά είναι η εστίαση σε φαινομενικά ασήμαντα στοιχεία της πραγματικότητας, στις ελάχιστες εκείνες ρωγμές που γίνονται χάσματα και την καταβροχθίζουν. «Μου αρέσει να πηγαίνω από το πιο μικρό στο πιο μεγάλο», λέει η συγγραφέας, «γιατί πιστεύω πως η μεταφυσική του ανθρώπου δεν κρύβεται στις μεγάλες ηρωικές στιγμές. Η απόγνωση και τα μυστικά του κρύβονται στις αόρατες λεπτομέρειες, σ’ αυτές τις μόνιμες και ανεπαίσθητες χαραμάδες της καθημερινότητας».

Μέγιστη ανατόμος του ανθρώπινου ψυχισμού, η Γιασμίνα Ρεζά φωτίζει τις αδυναμίες και τις αντιφάσεις των ηρώων της, χωρίς να κρίνει ή να νουθετεί. Η ευφυΐα με την οποία περιγράφει την αγωνία που εμπεριέχεται σε κάθε είδους ψευδαίσθηση αγγίζει τον αναγνώστη-θεατή με τρόπο άμεσο και καταλυτικό. Η γραφή της, λαμπερή και κοφτερή σαν λεπίδα, προκαλεί το γέλιο αλλά και τη θλίψη για το παράλογο της ύπαρξης, ισορροπώντας αριστοτεχνικά ανάμεσα στη σοβαρότητα και την ελαφράδα, ανάμεσα στις επιθυμίες και τη ματαίωσή τους, τις ελπίδες και τις διαψεύσεις τους.

Στο πρώτο του θεατρικό έργο, ο Bernhard Schlink στήνει ένα ευφυές διανοητικό παιχνίδι στο παρόν. Η τελευταία μέρα του σχολείου στη Γερμανία πέφτει στις 20 Ιουλίου — επέτειο της απόπειρας δολοφονίας του Αδόλφου Χίτλερ το 1944. Την προηγούμενη μέρα, το δεξιό κόμμα Γερμανική Δράση, με τον χαρισματικό νεαρό ηγέτη του, κερδίζει το 37% των ψήφων στις εκλογές. Στο μάθημα Ιστορίας, οι τελειόφοιτοι ενός λυκείου ξεκινούν μια έντονη συζήτηση με τον καθηγητή τους: Δεν θα έπρεπε η απόπειρα δολοφονίας να είχε γίνει το 1931, τότε που ο Χίτλερ δεν είχε ανέβει ακόμα στην εξουσία και δεν ήταν τόσο προστατευμένος; Είναι προτιμότερο να κρατήσει κανείς τα χέρια του καθαρά ή να τα λερώσει για έναν σκοπό που θεωρεί ιερό; Με λόγο άμεσο και αιχμηρό, ο συγγραφέας του best seller Διαβάζοντας στη Χάννα ξεδιπλώνει τον προβληματισμό του παραδίδοντας ένα μάθημα ήθους και υπευθυνότητας μέσα από την ατομική συνειδητοποίηση, σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις, όπου το ιστορικό παρελθόν αναδύεται απειλητικό.

Δύο διαμερίσματα στην ίδια πολυκατοικία αλλάζουν χέρια. Εμείς από την είσοδο της πολυκατοικίας παρακολουθούμε αυτές τις τέσσερις μετακομίσεις, που η καθεμία έχει την δική της ιστορία και το δικό της θέμα. Ο γάμος, ο χωρισμός, τα γηρατειά, η μετανάστευση. Αυτό που συνδέει όλες τις ιστορίες είναι πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι αλλάζουν κατοικία με επιθυμία για καλύτερη ζωή.

Δεν ήταν εύκολο να γράψω αυτό το έργο. Ήξερα από την αρχή ότι το χιούμορ, που είναι σύμμαχός μου πάντα, και στη δουλειά αλλά και στη ζωή, εδώ θα απουσίαζε. Στιγμές στιγμές θα εμφανιζόταν, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος του έργου θα με άφηνε μόνο μου, να αναμετρηθώ με τον φόβο, τον εφιάλτη, την απώλεια. Την απώλεια της ανθρώπινης επαφής, την επικείμενη απώλεια της φυσικής ομορφιάς του τόπου που ζούμε, την απώλεια του φίλου μου. Που έφυγε. Ένα πρωί. Μετά από μία γιορτή. Κι εκείνο το πρωί, πριν μάθω ότι είχε φύγει, κάπως μου ήρθε στο μυαλό αυτός ο υπόγειος κόσμος που περιγράφεται στο έργο. Ίσως αυτός να μου ψιθύρισε κρυφά στο αυτί την ιστορία που θα διαβάσετε. Την ιστορία της 703 Βορειοδυτικής. Καλή ανάγνωση.

Περιέχει τα θεατρικά έργα: "Ο φίλος" - "Οι απαλές νύχτες της δίδος Μνημοσύνης" - "Η ζούγκλα" - "Ο βρωμιάρης" - "Τα αδέλφια" - "Μπουλβάρ 1", "Μπουλβάρ 2" - "Σοκ" - "Θηλιά".

«Λατρεύω τα ψηλά τακούνια. Τα φτιάχνουν τόσο ψηλά τώρα! Ξέρετε, ήμουν πραγματικό pin-up girl. Αλλά pin-up girl του Παλαιού Καθεστώτος. Είχα δει ένα πορτρέτο της Δούκισσας του Λονγκβίλ, την ξέρετε;… Είχα αντιγράψει το φόρεμά της για να πάω σ’ έναν χορό μεταμφιεσμένων, μετά το ’κοψα πάνω απ’ το γόνατο και το φορούσα για φόρεμα κοκτέιλ με γόβες-στιλέτο. Όμως τα τακούνια κάποια στιγμή δεν μπορείς πια να τα φορέσεις. Το κορμί δεν τα θέλει πια… Απολαύστε όσο μπορείτε τα ωραία σας πόδια, αγαπητή μου… Πριν επιβάλλει το κορμί τους θλιβερούς του νόμους…»

 

 

Βασικό στοιχείο της δραματουργίας της Γιασμίνα Ρεζά είναι η εστίαση σε φαινομενικά ασήμαντα στοιχεία της πραγματικότητας, στις ελάχιστες εκείνες ρωγμές που γίνονται χάσματα και την καταβροχθίζουν. «Μου αρέσει να πηγαίνω από το πιο μικρό στο πιο μεγάλο», λέει η συγγραφέας, «γιατί πιστεύω πως η μεταφυσική του ανθρώπου δεν κρύβεται στις μεγάλες ηρωικές στιγμές. Η απόγνωση και τα μυστικά του κρύβονται στις αόρατες λεπτομέρειες, σ’ αυτές τις μόνιμες και ανεπαίσθητες χαραμάδες της καθημερινότητας».

Μέγιστη ανατόμος του ανθρώπινου ψυχισμού, η Γιασμίνα Ρεζά φωτίζει τις αδυναμίες και τις αντιφάσεις των ηρώων της, χωρίς να κρίνει ή να νουθετεί. Η ευφυΐα με την οποία περιγράφει την αγωνία που εμπεριέχεται σε κάθε είδους ψευδαίσθηση αγγίζει τον αναγνώστη-θεατή με τρόπο άμεσο και καταλυτικό. Η γραφή της, λαμπερή και κοφτερή σαν λεπίδα, προκαλεί το γέλιο αλλά και τη θλίψη για το παράλογο της ύπαρξης, ισορροπώντας αριστοτεχνικά ανάμεσα στη σοβαρότητα και την ελαφράδα, ανάμεσα στις επιθυμίες και τη ματαίωσή τους, τις ελπίδες και τις διαψεύσεις τους.

Ξάπλωσε λίγο στο κρεβάτι. Για ένα λεπτό. Ανάσκελα όλο και κάτι μπορεί να δεις. "Όταν ανέλαβα τη σκηνοθεσία του έργου τρόμαξα. Παρόλο που εγώ το πρότεινα, που ήθελα εδώ και καιρό να το δουλέψω, με τρόμαξε η επιλογή. Η ενασχόλησή μου με το θέμα του. Γιατί το συναντάω; Τι θέλω να λύσω; Γ ι α τ ί π ά λ ι έ ν α σ κ ο τ ε ι- ν ό κ α ι τ ό σ ο δ ύ σ κ ο λ ο έ ρ γ ο; Το αντέχω; Είναι φορές που ούτε να το διαβάσω δεν μπορώ. Η Ελευθερία. Το δεν κρύβομαι. Το δεν φοβάμαι να είμαι αυτό που είμαι. Το δεν ντρέπομαι γι' αυτό που είμαι. Το δεν αρνούμαι τον χαρακτήρα μου. (Όχι εκτίθεμαι, αλλά δεν κρύβομαι, είναι πολύ βαθύ και ουσιαστικό. Έχει να κάνει με μια βαθιά αποδοχή της ύπαρξης). Όλα αυτά είναι στοιχεία που μου αποκαλύπτονται μέσα από την ανάγνωση του έργου".