Louise Glück

Θυμάσαι εκείνη τη φορά που έκανες την ευχή; Κάνω πολλές ευχές. Τη φορά που σου είπα ψέματα για την πεταλούδα. Πάντα αναρωτιόμουν τι ευχήθηκες. Τι νομίζεις ότι ευχήθηκα; Δεν ξέρω. Ότι θα επιστρέψω, ότι με κάποιο τρόπο θα είμαστε μαζί στο τέλος. Ευχήθηκα για αυτό που πάντα εύχομαι. Ευχήθηκα για άλλο ένα ποίημα. («Η ευχή») Στη συλλογή Meadowlands η Λουίζ Γκλικ συνυφαίνει την ιστορία ενός σύγχρονου διαζυγίου με την επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη, με μια επανεγγραφή του μύθου που δίνει τον λόγο, πρωτίστως, στους δευτερεύοντες χαρακτήρες. Συναντάμε, εδώ, μια Πηνελόπη που πεισματικά υφαίνει, εξυψώνοντας έτσι την αναμονή σε θέληση, μια ρεαλίστρια μάγισσα μα τελείως ανθρώπινη Κίρκη, έναν εύστροφο Τηλέμαχο κι έναν διχασμένο Οδυσσέα, καθώς και ένα ανδρόγυνο στα πρόθυρα του χωρισμού. Σ’ αυτή την αντιπαράθεση μεταξύ άχρονου και σύγχρονου, η Γκλικ δημιουργεί ένα μαγνητικό πεδίο σπάνιας δύναμης, εξερευνά διαχρονικά θέματα, αποκαλύπτοντας τις σιωπές, την ατέρμονη διαπραγμάτευση της οικογενειακής ζωής, τη σκληρότητα που επιτρέπει η οικειότητα και τα απογοητευτικά μικροπράγματα της καθημερινότητας, την αδυναμία επικοινωνίας ακόμα κι όταν τα πρόσωπα συνομιλούν· διαβλέπει έτσι στη σύγχρονη ζωή το ίδιο δίλημμα που βρίσκεται στον πυρήνα της Οδύσσειας: «ω αναπάντητο / βάσανο της ανθρώπινης καρδιάς: πώς να χωρίσουμε / την ομορφιά του κόσμου σε αποδεκτές / και μη αποδεκτές αγάπες!». Ποιητική σύνθεση, η οποία ακολούθησε την έκδοση της συλλογής Η άγρια ίρις, μεγάλης ακρίβειας και διαύγειας, γραμμένη με μεταφορική πυκνότητα και λυρική ένταση, είναι ταυτόχρονα κωμική και σπαρακτική, στοχαστική και καθόλου μελοδραματική.

For the past fifty years, Louise Glück has been a major force in modern poetry, distinguished as much for the restless intelligence, wit and intimacy of her poetic voice as for her development of a particular form: the book-length sequence of poems. This volume brings together the twelve collections Glück has published to date, offering readers the opportunity to become immersed in the artistry and vision of one of the world's greatest poets.

Η συλλογή δοκιμίων Αποδείξεις και θεωρίες, βραβευμένη με το PEN/Martha Albrand Award του 1993 για πρώτο μη μυθοπλαστικό έργο, είναι μια διαφωτιστική συλλογή κειμένων της Λουίζ Γκλικ, της οποίας η ποιητική συλλογή, Η άγρια ίρις, τιμήθηκε με το Βραβείο Πούλιτζερ. Η πρόζα της Γκλικ διαθέτει την ίδια ακριβή γλώσσα, την ίδια διεισδυτικότητα και ενόραση που διακρίνουν την ποίησή της. Η δύναμη της σκέψης της είναι εμφανέστατη σε τούτα τα δοκίμια, από το πώς διερευνά το έργο άλλων ποιητών μέχρι το πώς στοχάζεται με σκεπτικισμό έννοιες της τρέχουσας λογοτεχνικής κριτικής, όπως η «ειλικρίνεια» και το «θάρρος». Εδώ υπάρχουν ακόμα οι αποκαλυπτικές σκέψεις της Γκλικ για την προσωπική της εκπαίδευση και ζωή ως ποιήτριας, καθώς και ένας φόρος τιμής στον δάσκαλο και μέντορά της Στάνλεϊ Κούνιτς. Το βιβλίο Αποδείξεις και θεωρίες είναι η διαθήκη μιας κορυφαίας ποιήτριας. PEN/Martha Albrand Award for First Non-Fiction 1993

Στο τέλος του μαρτυρίου μου υπήρχε μία πόρτα. Άκουσέ με: αυτό που ονομάζεις θάνατο το θυμάμαι. (από το ποίημα «Η άγρια ίρις») Η παραβολή και ο μύθος είναι παρόντα σε όλη την έκταση της ποίησης της Λουίζ Γκλικ, μιας ποίησης που υπερβαίνει τη γυναικεία εμπειρία, μεταμορφώνοντας τη σε ένα απλό ίχνος, ένα εννοιακό σημάδι που μένει να διερευνηθεί, να αμφισβητηθεί και να ερμηνευτεί. Ιδιαίτερα στη συλλογή Η άγρια Ίρις, το στοιχείο της παραβολής προσδίδει στον κήπο – τον φανταστικό χώρο μέσα στον οποίο αναπτύσσονται οι φωνές της ποιητικής σύνθεσης– βιβλική και μυθολογική χροιά. Μέσα στον κήπο της κηπουρού (της ποιήτριας) διαδραματίζεται μια συνομιλία μεταξύ τριών «φωνών»: του Θεού ή ενός ανώτερου όντος, της ποιήτριας, και των φυτών και λουλουδιών. Η κηπουρός αναρωτιέται για το πεπερασμένο της ύπαρξής της, για τη φθορά των σχέσεων με τους άλλους, για τη διαρροή του νοήματος. Απευθύνεται στον Δημιουργό της, ζητώντας του κατά ένα τρόπο να αποκαλυφθεί, μέσα από προσευχές (ή αντι-προσευχές), τις οποίες η Γκλικ προσφυώς τιτλοφορεί «Όρθρους» και «Εσπερινούς». Ο Θεός απευθύνεται στα δημιουργήματά του μέσα από ποιήματα που αναφέρονται σε μια στιγμή μέσα στην ημέρα («Καθαρό πρωινό»), ή μέσα στο έτος («Απρίλιος»), κάποτε ακόμη και σε μια μετεωρολογική συνθήκη («Άνεμος που αποσύρεται»). Η φωνή των φυτών και των λουλουδιών, τα οποία εμφανίζονται στη σύνθεση με μια συχνότητα που αντιστοιχεί στον φυσικό κύκλο της ζωής τους, λειτουργεί αντιστικτικά προς τη συνομιλία Δημιουργού και κηπουρού, δημιουργώντας μια ορατοριακού χαρακτήρα πολυφωνία μέσω της οποίας σχολιάζεται η αέναη επανάληψη γέννησης, θανάτου και αναγέννησης – ο αδιάσπαστος κύκλος της ζωής. Με μια γραφή που χρησιμοποιεί καθημερινή γλώσσα, η οποία, ωστόσο, μεταρσιώνεται μέσω της λεπτής επεξεργασίας του στίχου, των αιφνίδιων τομών, των ελλείψεων και των πολλαπλών βιβλικών και μυθολογικών αντηχήσεων στον πυρήνα των ποιημάτων, η Λουίζ Γκλικ μεταφέρει με ενάργεια την οξύτητα του οράματός της. Μια εξαιρετική ποιητική σύνθεση για τον καιρό της ανθοφορίας αλλά και του μαρασμού, που αποτυπώνει αριστοτεχνικά την τραγική ομορφιά της ζωής, σε όλες τις μορφές της.

Το δέκατο τρίτο βιβλίο της Λουίζ Γκλικ είναι από τις πλέον υποβλητικές ποιητικές της συλλογές, από εκείνες που σε κατατρύχουν. Όπως στη συλλογή Η άγρια ίρις έτσι και εδώ, υπάρχει μια χορωδία, μια συνήχηση φωνών – όμως εδώ οι ομιλητές είναι εντελώς ανθρώπινοι, φασματικοί και ταυτόχρονα αρχαίοι. Οι Χειμωνιάτικες συνταγές από την κοινότητα είναι μουσική δωματίου, μια πρόσκληση σ’ εκείνο το προνομιούχο βασίλειο που είναι αρκετά μικρό ώστε να ακούγεται κάθε μεμονωμένο όργανο –dolente– με τη μελωδική του γραμμή να παρατείνεται, και στη συνέχεια να μεταφέρεται ζωηρά στο επόμενο όργανο –animoso– και συνάμα αρκετά μεγάλο ώστε να περιέχει μια ολόκληρη ζωή, τα ασύλληπτα δώρα και τις απώλειες των γηρατειών, τα παιχνιδάκια που κουδουνίζουν στο πίσω μέρος ενός αυτοκινήτου, ένα παρατημένο διαβατήριο, τα συστατικά ενός αναζωογονητικού σάντουιτς μέσα στον χειμώνα, την ευφρόσυνη παρουσία του ήλιου η λαμπρότητα του οποίου είναι ευθέως ανάλογη με το σκοτάδι του. «Κάποιοι από εσάς θα καταλάβετε τι εννοώ», λέει η ποιήτρια εννοώντας κάποιοι από σας θα με ακολουθήσουν. Δική της είναι η επίμονη παρουσία, δική της η φωνή που περιέχει όλες τις ζωές μας, «όλους τους κόσμους, ο καθένας πιο όμορφος από τον προηγούμενο». Αυτό το υπέροχο βιβλίο δεν θα μπορούσε να γραφεί από κανέναν άλλο ούτε όμως και από την ποιήτρια σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ζωής της.