Friedrich Hoelderlin

Από τα τέλη του 19ου αιώνα επικράτησε για αρκετές δεκαετίες η πεποίθηση πως η ποίηση του Φρήντριχ Χαίλντερλιν είναι μια ποίηση ιδεαλιστική, με έντονα ρομαντικά χαρακτηριστικά, η οποία έχει ως μέτρο και οδηγό την Αρχαία Ελλάδα. Εάν ωστόσο εμβαθύνει κανείς στο έργο του ποιητή, θα διαπιστώσει πως όλα αυτά τα γνωρίσματα κείνται στην επιφάνεια και πως βαθύτερα η ποίησή του όπως και ολόκληρο το έργο του μιλούν με έναν άμεσα σημερινό τρόπο. Ο Χαίλντερλιν είδε καθαρά όσα αδυνατούμε να δούμε εμείς σήμερα. Γι' αυτό παραμένει επίκαιρος όσο κανείς άλλος και δεν έχει την παραμικρή σχέση με τον ρομαντισμό και τον νεοκλασικισμό, την αρχαιολατρία και την ελληνολατρία της εποχής του. Στην ανά χείρας δίγλωσση έκδοση συγκεντρώνονται τα γνωστότερα και σπουδαιότερα ποιήματα από όλες τις δημιουργικές περιόδους του ποιητή, από τα νεανικά ποιήματα μέχρι τα ποιήματα των τελευταίων χρόνων της ζωής του. Πολλά από τα ποιήματα όπως και τα αποσπάσματα από την εποχή της τρέλας μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Επιστολές του ποιητή, σχόλια, πραγματολογικά στοιχεία και σημειώσεις ζητούν να αναδείξουν τη σπουδαιότητα και τη διαχρονικότητα του ποιητικού έργου του Φρήντριχ Χαίλντερλιν, του μεγαλύτερου, όπως αναγνωρίζεται ομόφωνα σήμερα, Γερμανού λυρικού ποιητή και λάτρη της Ελλάδας.

Θεώρηση του Αιγαίου πελάγους, ωδή στον πάτριο πόντο που αναδέχεται τα ευλογημένα νησιά: Το Αρχιπέλαγος, ποιητικό έργο υψηλό του γερμανού ποιητή Friedrich Hoelderlin (1770-1843) δοξάζει την Ελλάδα. Σε διακόσιους ενενήντα έξη στίχους, επικό καταρράκτη του λόγου, χαιρετά ο ποιητής το Αιγαίο, πλάσμα γι' αυτόν ζωντανό, πανάρχαιο αρχηγέτη των Ελλήνων. Υμνείται εδώ ένας χώρος αλλά και τα έργα των ανθρώπων που τον αγίασαν. Σαν αναγεννημένο πινδαρικό άσμα ορθώνεται το ποίημα, σάλπισμα ευχαριστήριο, κάλεσμα με φορά καταλυτική. Σεβάσματα τόπων, αθλήματα ηρώων, εξύψωση έργων, συνθέτουν ένα κόσμο, παρόντα πάντοτε. Αθροίζονται εικόνες, μνήμες και σκέψεις σε ροή ακατάσχετη. Πορεύευσαι έκπληκτος μέσα στο κείμενο: αγλαός αλλά και δύσβατος ο χώρος. Τα λόγια απλά, το νόημά τους όμως πολυποίκιλο, πληθωρικό. Σαν από νερομάνα αναβλύζει το όραμα, η επίκληση της αρχέγονης Μήτρας. Η ιδιόμορφη στίξη και οι μακρόσυρτοι στίχοι αρθρώνουν ένα λόγο παρατακτικό που ολοένα υψούται. Βρίθουν στο κείμενο τα στοχαστικά μόρια, τα «όταν», τα «όμως», το «διότι» που το δένουν σε σώμα. Το απόφθεγμά του, σωρείτης, πονετική ελεγεία και συνάμα ύμνος θριαμβικός. Υμνείται το παρελθόν, με το φραγγέλιο του λόγου καταγγέλλεται το παρόν, με έξαρση προβάλλεται το μέλλον. Με κάθε ανάγνωση αποκαλύπτονται νέες πτυχές του μηνύματος που μας στέλνει ο μύστης. Μια ωδή, Το Αρχιπέλαγος., ύμνος μυστικός στο δαιμόνιον της Ελλάδος, ακούγεται εδώ και σε φωνή ελληνική, ελαχίστη προσφορά στο πνεύμα του δημιουργού της.