Alice Zeniter

L'Algérie dont est originaire sa famille n'a longtemps été pour Naïma qu'une toile de fond sans grand intérêt. Pourtant, dans une société française traversée par les questions identitaires, tout semble vouloir la renvoyer à ses origines. Mais quel lien pourrait-elle avoir avec une histoire familiale qui jamais ne lui a été racontée ? Son grand-père Ali, un montagnard kabyle, est mort avant qu'elle ait pu lui demander pourquoi l'Histoire avait fait de lui un « harki ». Yema, sa grand-mère, pourrait peut-être répondre mais pas dans une langue que Naïma comprenne. Quant à Hamid, son père, arrivé en France à l'été 1962 dans les camps de transit hâtivement mis en place, il ne parle plus de l'Algérie de son enfance. Comment faire ressurgir un pays du silence ? Dans une fresque romanesque puissante et audacieuse, Alice Zeniter raconte le destin, entre la France et l'Algérie, des générations successives d'une famille prisonnière d'un passé tenace. Mais ce livre est aussi un grand roman sur la liberté d'être soi, au-delà des héritages et des injonctions intimes ou sociales.

Alors que la France est traversée par une crise identitaire, Naïma s'interroge sur ses origines algériennes, son grand-père, un harki, et le silence de sa famille. Elle raconte le destin des générations successives entre les deux pays. Prix des libraires de Nancy et des journalistes du Point 2017, prix littéraire du Monde 2017, prix Landerneau des lecteurs 2017, prix Goncourt des lycéens 2017.

Η Ναϊμά, μια σύγχρονη νεαρή Γαλλίδα, είναι αλγερινής καταγωγής. Η οικογενειακή της ιστορία φαντάζει στα μάτια της μακρινή, σχεδόν αδιάφορη. Άλλωστε, κανείς δεν της μίλησε ποτέ γι’ αυτήν. Ο παππούς της ο Αλί πεθαίνει πριν προλάβει να τον ρωτήσει γιατί η Ιστορία τον έκανε έναν "αρκί", συνεργάτη των Γάλλων, διωγμένο από την πατρίδα του, προδότη για τους Αλγερινούς, ξένο δεύτερης κατηγορίας για τους Γάλλους. Η Γιεμά, η γιαγιά της, θα μπορούσε ίσως να της απαντήσει, όχι όμως σε μια γλώσσα που η Ναϊμά θα την καταλάβαινε. Όσο για τον Χαμίντ, τον πατέρα της, που φτάνει στη Γαλλία το καλοκαίρι του 1962 και βρίσκεται κλεισμένος μαζί με την οικογένειά του σ’ ένα γκέτο, δεν μιλάει πια για την Αλγερία των παιδικών του χρόνων. Πώς, λοιπόν, να κάνεις μια χώρα να αναδυθεί από τη σιωπή; Η Αλίς Ζενιτέρ αφηγείται με τολμηρό τρόπο τη μοίρα, ανάμεσα στην Αλγερία και τη Γαλλία, τριών γενεών μιας οικογένειας φυλακισμένης σ’ ένα παρελθόν βαθιά ριζωμένο. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα γοητευτικό και βαθύ, στοχασμό πάνω στο τι σημαίνει να νιώθεις παντού ξένος και ταυτόχρονα ελεύθερος να είσαι ο εαυτός σου, πέρα από κληρονομιές και προσωπικές ή κοινωνικές επιταγές. Είναι ένα βιβλίο για τους ηττημένους, τους χαμένους της Ιστορίας, για την επώδυνη σχέση Γαλλίας και Αλγερίας που σημαδεύτηκε από την αποικιοκρατία και έναν πολυετή πόλεμο, για το πώς η ζωή των ατόμων συνυφαίνεται με την Ιστορία, το πώς σφραγίζεται από αυτήν, αλλά και το πώς, επίσης, μπορεί να χειραφετηθεί από αυτήν.

Το όνομά του είναι Αντουάν. Το όνομά της είναι Αυτή. Εκείνος είναι κοινοβουλευτικός συνεργάτης, εκείνη είναι χάκερ. Και οι δύο επέλεξαν ν’ αφιερώσουν τη ζωή τους σε μια πολιτική στράτευση, επίσημη ή παράνομη. Το μυθιστόρημα ξεκινά τον χειμώνα του 2019. Ο Αντουάν δεν ξέρει τι να κάνει με τη δυσπιστία, ή και με το μίσος που διαπιστώνει απέναντι στους επαγγελματίες πολιτικούς, και με τις επιπτώσεις που αρχίζει να έχει και πάνω του η κατάσταση αυτή. Για να ξεφύγει από την τεταμένη ατμόσφαιρα, ονειρεύεται να γράψει ένα μυθιστόρημα για τον Ισπανικό Εμφύλιο. Η Αυτή έχει μόλις γίνει μάρτυρας της σύλληψης του συντρόφου της, ο οποίος κατηγορείται για πειρατεία σε βάρος μιας εταιρείας παρακολούθησης. Ξέρει ότι παρακολουθείται και η ίδια, ίσως ν’ απειλείται κιόλας. Ο Αντουάν και η Αυτή θα συναντηθούν γύρω από ένα ερώτημα: Πώς συνεχίζεις τη μάχη όταν ο εχθρός μοιάζει ανίκητος; Σ᾽ αυτό το σημαντικό και επίκαιρο μυθιστόρημα γύρω από την ιδέα της στράτευσης η Αλίς Ζενιτέρ σκηνοθετεί μια γενιά απέναντι σ’ έναν κόσμο βίαιο και ασθμαίνοντα, μια γενιά που προσπαθεί, με φτωχά μέσα αλλά και μεταδοτική επιμονή, ν’ αναδιατάξει το περίγραμμά του. Η συγγραφέας καταπιάνεται τολμηρά με τις υπερσύγχρονες υπάρξεις μας, τις οποίες μεταμορφώνει σε ισάριθμες εξιστορήσεις σχετικά με το τι σημαίνει σήμερα να κάνεις πολιτική. Η Αλίς Ζενιτέρ γεννήθηκε το 1986. Έχει εκδώσει πέντε μυθιστορήματα, με κυριότερα τα Sombre dimanche (2013, Βραβείο Livre Inter), Juste avant l’oubli (2014, Βραβείο Renaudot des lycéens) και L’Art de perdre (2017· ελλ. έκδ.: Η τέχνη της απώλειας, Αθήνα: Πόλις, 2019, Λογοτεχνικό Βραβείο της εφημερίδας Le Monde και Βραβείο Goncourt des lycéens). Είναι επίσης θεατρική συγγραφέας και σκηνοθέτρια.