Χριστόφορος Κάσδαγλης

"Ο γέρος μου με έδιωξε απ' το σπίτι την επομένη των εικοστών γενεθλίων μου. Κούρνιαξα κι εγώ στην κατάληψη της σχολής μου, για να στεγάσω μαζί με τις προσδοκίες ενός ολόκληρου κινήματος και το δικό μου σαρκίο. Τα μεγάφωνα ξερνούσαν συνθήματα ηλεκτρίζοντας την ατμόσφαιρα, θειάφι και αδρεναλίνη. Από μακριά ακούγονταν σειρήνες περιπολικών, για λόγους άσχετους με την περίσταση. Σύρθηκα με κόπο προς το κυλικείο. Κανονικά δεν θα 'πρεπε να ομιλώ τοιουτοτρόπως, υποτίθεται ότι οι αγωνιστές δεν σέρνονται στους διαδρόμους. Εγώ πάντως σερνόμουν. Μπορεί η περιγραφή να εκληφθεί και ως αυτοκριτική. Σήμερα προτιμούν τον όρο αυτοκάθαρση, αλλά σίγουρα η αυτοκριτική χτυπάει καλύτερα στο αφτί. Τουλάχιστον στο αριστερό." Ο Βλαδίμηρος Δημητριάδης, ο πρωταγωνιστής του Σπλιτ!, επιστρέφει στα είκοσί του χρόνια, στο 1983, "τότε που άρχισαν όλα". Διωγμένος από το σπίτι, συμμετέχει στην κατάληψη της σχολής του, ζει αμλετικά διλήμματα, τζογάρει, συλλαμβάνεται, ερωτεύεται, προσπαθεί να λύσει το βιοποριστικό του πρόβλημα. Όλ' αυτά λίγο πριν από την έλευση του οργουελικού 1984. Ανελέητο χιούμορ και αυτοσαρκασμός, σ' ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης και συλλογικής αυτογνωσίας. Χρονικό αλλά και αλληγορία μιας εποχής στην οποία ανάγονται αρκετές μεταγενέστερες περιπέτειες της χώρας.

Τρέχει στις φλέβες μου σαν αίμα το "Βρώμικο ψωμί". Και στις αρτηρίες μου επίσης. Ήμουν μόλις δεκατεσσάρων όταν άκουσα για πρώτη φορά τον Σαββόπουλο στο Κύτταρο. Νοέμβριος του '72, δικτατορία. Παρουσίαζε ζωντανά το "Βρώμικο ψωμί". Ήμασταν μάρτυρες ενός τοκετού. Ο δίσκος κυκλοφόρησε δυο μήνες αργότερα. Ποτέ δεν μου πέρασε απ' το μυαλό ότι το βρώμικο ψωμί συμβόλιζε τον θάνατο, όπως έχει ισχυριστεί ο Σαββόπουλος. Για μένα βρώμικο ψωμί ήταν ένας τρόπος να βλέπεις αλλιώς τον κόσμο γύρω σου. Ένας κωδικός, ένα παρασύνθημα. Και μια κραυγή διαμαρτυρίας. Οι περιστάσεις απαιτούσαν "να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα η τρομερή μας η λαλιά". Το Κύτταρο ήταν κατακόμβη και ο Σαββόπουλος ήταν -ακόμα- γκουρού. Το "Βρώμικο ψωμί" υπήρξε και παραμένει ταξιανθία πολύτιμων χρησμών.

Ντετέκτιβ και τζογαδόροι, δόκιμοι επιχειρηματίες, κουρσάροι νέου τύπου και διαρρήκτες της πεντάρας. Κορίτσια με ασημένια μάτια και παλιές ανασφάλειες. Κι ακόμα, ο θόρυβος της μπίλιας που γυρνάει ανελέητα. Όταν η τύχη φλερτάρει με την απόγνωση, τότε οι ιστορίες κοινωνικής φαντασίας γίνονται νουάρ. Ο συγγραφέας, άλλωστε, ομολογεί ευθέως τις προθέσεις του: "Είμαι παιδί του Ραίημοντ Τσάντλερ. Γράφω σε πρώτο πρόσωπο προσπαθώντας εναγωνίως να επικοινωνήσω με απροσδιόριστα φαντάσματα. Λέγονται και αναγνώστες. Καμιά φορά γράφω και στο τρίτο πρόσωπο. Είναι κόλπο".
Στο βιβλίο περιέχονται εφτά ιστορίες κοινωνικής φαντασίας του Χριστόφορου Κάσδαγλη που τις προλογίζει με τα σχέδιά του ο Γιάννης Καλαϊτζής.