Θανάσης Τριαρίδης

Το Frankenstein 3.R αναφέρεται στην τραγωδία του Ανθρωπόθεου, του Homo Deus, του αναδυόμενου είδους που χάρη στην ΑΙ (Artificial Intelligence) και στο Πλέγμα Προσαρμοστικών Ηλεκτρονευρώνων 3.R θα κυριαρχήσει στον κόσμο. Εστιάζει στον Βίκτωρα Φρανκενστάιν, τον μεγαλύτερο επιστήμονα του καιρού του: αυτός δημιουργεί τον πρώτο Ανθρωπόθεο, το τέλειο Πλάσμα, που σχηματίζει τον ίδιο τον εαυτό του από την ουσία Ανθρωπίνη και συγκεντρώνει τη χιλιαπλάσια νοητική δυνατότητα από έναν ανθρώπινο εγκέφαλο. Ο Φρανκενστάιν πιστεύει πως ο Ανθρωπόθεος θα ενσαρκώσει το καλό, όμως από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του το πανέμορφο, αθάνατο πλάσμα αποφασίζει να καταστρέψει τον κόσμο. Πρόκειται για ένα έργο ακραίας και ανυπολόγιστης βίας, αλλά και ένα έργο για την παράφορη ανθρώπινη αγάπη μέσα στην καταστροφή. Ρευστό στον χρόνο και τον χώρο. Τραγωδία, πολιτική παραβολή ή και μπαρόκ μελλοντολογικό ρομαντικό παραμύθι του New Age, το Frankenstein 3.R είναι ένα έργο για την πορεία του ανθρώπινου πολιτισμού προς το τέλος του. Επίμετρο στην έκδοση υπογράφουν οι: Ηλίας Μαγκλίνης, Συγγραφέας και δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης του πολιτιστικού ένθετου "Τέχνες και Γράμματα" της Καθημερινής της Κυριακής, Άννα Σταυρακοπούλου, Καθηγήτρια Θεατρολογίας-Ιστορίας Θεάτρου στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, και Αμαλία Κοντογιάννη, Δραματολόγος, διδάκτορας Θεατρολογίας, προϊσταμένη του Τμήματος Καλλιτεχνικού Έργου και Δραματολογίου του ΚΘΒΕ.

Ένα από τα σπουδαιότερα έργα του δυτικού κανόνα και κορυφαίο ψυχογράφημα της ανθρώπινης ύπαρξης, το Έγκλημα και Τιμωρία του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, παρουσιάζεται σε μια νέα θεατρική διασκευή από τον Θανάση Τριαρίδη. Ο Ρασκόλνικοφ, ένας φοιτητής που πιστεύει πως η διανοητική και ψυχική ανωτερότητα νομιμοποιεί οποιονδήποτε να διαπράττει εγκλήματα για το καλό της ανθρωπότητας, δολοφονεί μια ηλικιωμένη τοκογλύφο, σε μια κίνηση «αλτρουισμού», που θα απαλλάξει την κοινωνία από ένα άπληστο και κακόβουλο άτομο. Η μεταμέλεια για την πράξη του αυτή έρχεται έπειτα από μια δαιδαλώδη διαδρομή και η λύτρωση μέσα από τη μορφή μιας νεαρής πόρνης, της Σόνιας. «Ο Ντοστογιέφσκι είναι το σημείο μηδέν του παγκόσμιου πολιτισμού – το στενό δαχτυλίδι της κλεψύδρας που αναποδογυρίζει», αναφέρει ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης, προσθέτοντας πως «το Έγκλημα και Τιμωρία είναι η καρδιά του Ντοστογιέφσκι – και το οριακότερο κείμενο όλης της δυτικής λογοτεχνίας».

«ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΞΙΜΙΛΙΑΝ ΒΙΓΙΟΝ, ΠΟΥ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΔΕΝ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΪΡΟΥ»:Τα γράμματα μεγάλα και στρωτά·μονάχα ένα ελαφρύ τρέμουλο στη γραφή -όχι παράξενο για κάποιον γέρο στα ογδόντατρία χρόνια...Δεκαέξι κιτρινισμένα φύλλακι ένα σημείωμα μπροστά, σαν πρόλογος.Ο φάκελος με καφέ δέρμα, παλαιικός,τον αγόρασα στο Κάιρο κάποιον χειμώνα -ας πούμε, τον χειμώνα τον ενενήντα εννιά.Είχα χαθεί στην Νταρμπ Ελ Αχμάρ (ή μήπως στην Γκαμαλίγια;),ώρες πολλές, έπεσε το σκοτάδι,κάποτε μπήκα σ' ένα άθλιο έρημο καφενείο,ένα αγόρι μού κάλεσε ταξί,μετά μου έφερε τον φάκελο, "φραντσέζ, φραντσέζ" μου είπε,του έδωσα δέκα δολάρια και τον πήρα -κάτι σαν μπαχτσισι για την εξυπηρέτηση.Το βράδυ άνοιξα τον φάκελο (κι ας λένε γρουσουζιά το να ανοίγουμε τους κλειστούς φακέλους)και διάβασα μια παλιά ιστορίακαι μιαν ακόμη παλιότερη, αρχαία. [...]

Ο Μένγκελε είναι το εμβληματικό έργο της δραματουργίας του Θανάση Τριαρίδη – και ένα από τα πιο ιδιαίτερα νεοελληνικά θεατρικά κείμενα των τελευταίων δεκαετιών. Γράφτηκε το 2012 μέσα σε μια δεκαετία, γνώρισε περισσότερα από 15 διαφορετικά ανεβάσματα στην Αθήνα αλλά και σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και στην Κύπρο. Είναι ένα έργο που επιχειρεί να αναμετρηθεί με την πιο ακατανόητη κτηνωδία στην ιστορία της Δύσης: το Εργαστήρι Πειραμάτων του Γιόζεφ Μένγκελε στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου. Μια ακραία ηθική παραβολή (ή και μια μετα-πολιτική δυστοπία), ένα θρίλερ επιστημονικής φαντασίας και μια ερωτική τραγωδία συμπλέκονται πέρα από τα όρια της ηθικής, στο αόρατο μεταίχμιο όπου η πιο έξαλλη αγάπη συναντιέται με το απόλυτο κακό. Δύο άγνωστοι αναμεταξύ τους άνθρωποι της σημερινής εποχής: ένας άντρας (διοικητικός υπάλληλος κάποιας δημόσιας υπηρεσίας) και μία γυναίκα (υποψήφια διδάκτορας Ιστορίας) στο κουπέ ενός ηλεκτροκίνητου τρένου, σε ένα νυχτερινό δρομολόγιο· μία τυπική συζήτηση γνωριμίας. Όλα ξεκινούν με μία ξαφνική διακοπή ρεύματος, οπότε οι δύο πρωταγωνιστές για να ξεπεράσουν την αμηχανία τους θα παίξουν το παιδικό παιχνίδι των ρόλων (ο καθένας από τους δύο αναλαμβάνει να υποδυθεί μία πολύ συγκεκριμένη ιστορική ή φανταστική προσωπικότητα): ο άντρας θα παραστήσει τον «Γιόζεφ Μένγκελε», τον διαβόητο «Άγγελο του Θανάτου» του Άουσβιτς, και η γυναίκα την «Εσθήρ», την εγγονή μίας Εβραίας επιζήσασας, θύματος των φρικτών πειραμάτων του μυστηριώδους γιατρού. Γρήγορα όμως το παιχνίδι θα αλλάξει τροπή για τους δυο εγκλωβισμένους στο κουπέ του τρένου: μήπως στα αλήθεια είναι αυτό που δήθεν υποδύονται; Και πού μπορούν να φτάσουν «παίζοντας» ένα τέτοιο παιχνίδι με την ηθική, με την ανθρώπινη κατάσταση, με όλη την προηγούμενη Ιστορία; Ο ίδιος ο συγγραφέας σημειώνει στην Εισαγωγή του: «Σε κάθε καινούρια παράσταση του συγκεκριμένου έργου, αντιμετωπίζω το ίδιο ερώτημα. “Μα γιατί γράφεις για τον Μένγκελε;...” Και πάντοτε απαντάω το ίδιο: “Γιατί υπήρξε – άρα ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξαναϋπάρξει. Γράφω για τον Μένγκελε γιατί θέλω να αποδείξω ότι ο όλεθρος του Ολοκαυτώματος είναι διαρκώς παροντικός. Το κακό δεν έρχεται από τον ουρανό, ούτε από τα βάθη μιας Κόλασης που δεν υπάρχει. Το κακό είναι μέσα μας – και χρειάζεται ηθικός αγώνας και πολιτισμική επαγρύπνηση για να μην είμαστε εμείς εκείνοι που θα ανεβάσουμε τους ανθρώπους στα τρένα για ένα επόμενο Άουσβιτς”».

Ένας προκαθορισµένος θάνατος, µια παράξενη αινιγµατική δασκάλα, οι µαθητές της, η ναρκοµανής ερωµένη της, η µυστηριώδης µητέρα της, ένα πρωτόγνωρο παιχνίδι µύησης, ένα διαβολικό σχέδιο και µια τροµερή κατάρα, παµπάλαια καραβάνια προδοµένων λεπρών, το εξωφρενικό παρελθόν και οι αιώνες του αίµατος, η αγάπη στο σούρουπο του κόσµου, ο άνεµος που σφυρίζει ανάµεσα στις αµυγδαλιές ενός µαγεµένου λόφου. Το παρθενικό µυθιστόρηµα του Θανάση Τριαρίδη, δεκαοχτώ χρόνια µετά την πρώτη του κυκλοφορία, σε πέµπτη, οριστική έκδοση.

"Ένα ανατρεπτικό μυθιστόρημα, μία βλάσφημη ανάγνωση της Καινής (και κάθε άλλης) Διαθήκης, ένα ασθματικό κείμενο για τον έρωτα, τον πόθο, τη θρησκεία, την εξουσία, τους θαλάμους αερίων και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, την τέχνη και την ποίηση της ζωής, το σεξ και την ηδονή, γραμμένο με μία γλώσσα που προκαλεί, ξαφνιάζει και αναστατώνει". (Κυριάκος Αθανασιάδης)

Το Περίσσιο παιδί μεταφέρθηκε ως θεατρική παράσταση στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2019 από τη νεοσύστατη ομάδα Ich Bebe (που στα γερμανικά σημαίνει "τρέμω"). "Έτσι το ασήμαντο προγραμματάκι της ιστορίας μας τυλίχτηκε στις φλόγες μιας θυσίας. Για να μην βρουν ποτέ το περίσσιο παιδί του - και να μην καταστρέψουν ποτέ τον περίσσιο εαυτό του."