Δημήτρης Καρακίτσος

Η Αυτο-κοινωνιο-παραμυθία, λέξη φτιαγμένη από τρεις λέξεις, είναι μια αυτοβιογραφική ιστορία αγάπης φτιαγμένη από πολλά πρόσωπα, όπως όλες οι ιστορίες αγάπης - ποτέ δεν αφορούν μόνο τους πρωταγωνιστές τους. Είναι ένα βιβλίο μικρού σχήματος – τσέπης. Να χωράει σε μια τσάντα με τα απαραίτητα, τα πιο σημαντικά, π.χ. την ταυτότητά σου. Ό,τι θες να σώσεις σε μια οριακή κατάσταση – λόγου χάρη σε μια πυρκαγιά. Οι βιβλιοθήκες καίγονται στις πυρκαγιές. Η Αυτο-κοινωνιο-παραμυθία είναι αυτό ακριβώς: η ματιά πριν την εκκένωση. Η απάντηση στην ερώτηση: τι θα ήθελες να σωθεί. Είναι όμορφη η βραδιά, παρά το κρύο. Τα αστέρια τρεμοπαίζουν στο πανί, ακρωτηριασμένα – κορώνουν, σκορπούν τις σπίθες τους και σβήνουν πριν τους αγγί­ξει το βλέμμα. Σαν ψάρια – αφρόψαρα που χάνονται στον ανακατεμένο βυθό. Βοηθώ την Αμάντα να κατεβάσει τα ρολά του μαγαζιού και ακούω το κλικ του λουκέτου, η Αμάντα μετακινεί τη βέσπα της στο οδόστρωμα και σκουπίζει τη σέλα, καβαλάμε και την πιάνω από τους γοφούς – σαν να είμαστε στο κρε­βάτι. Είναι αλλιώς όταν δεν είναι φαντασί­ωση – οι αισθήσεις εκφράζονται με μεγαλύ­τερη φαντασία. Η Αμάντα βάζει ταχύτητα και ξεκινάμε.

Ο Όμηρος, φορώντας το ψαθάκι του, φτάνει στην παραλία της Αυλίδας, αποφασισμένος να διεκδικήσει από τον Ησίοδο τον χάλκινο τρίποδα στον τοπικό ποιητικό διαγωνισμό. Τα βατράχια αναζητούν στον Άδη τον ποιητή που θα περιγράψει τα ηρωικά τους κατορθώματα στη μάχη με τα ποντίκια. Ο ερωτόληπτος Πολύφημος εξομολογείται το πάθος του στην όμορφη Γαλάτεια. Ο αββάς Παφνούτιος καταφεύγει στην εσωτερική έρημο, μάταια αναζητώντας τη σιωπή. Οι τέσσερις αυτές ιστορίες, παραλλαγές σε δοσμένα θέματα της αρχαίας και της χριστιανικής παράδοσης, κλονίζουν μέσα από το παιχνίδι του ύφους τα αλληγορικά νοήματα, περιγράφοντας τη φυγή από τον κόσμο και την εξορία στο βασίλειο των ηδονών.

«Σημασία έχει, λένε, το ταξίδι και όχι ο προορισμός». Ξεκινώντας από μια τετριμμένη πλέον αλήθεια, την οποία αναποδογυρίζει, φέρνοντας το μέσα έξω σαν κάλτσα, ο Δημήτρης Καρακίτσος ξεδιπλώνει το δαιμόνιο μυθοπλα- στικό του ταλέντο αφηγούμενος ένα ταξίδι στον ανοίκειο τόπο και χρόνο της Σουηδίας του 19ου αιώνα. Οι δυο φοιτητές, ο Ούλοφ Άλμκβιστ και ο Γιάν Άντερς Βίλεμαρκ κυνηγούν δυο χίμαιρες³ ο μεν ένας τη χίμαιρα της συγγραφικής δόξας κι ό άλλος το όριο ενός αδιαμόρφωτου ακόμη εαυτού. Σε αντίθεση με την πλειονότητα των γραφιάδων ο Έλληνας πεζογράφος διαθέτει τη δύναμη, τη φαντασία και κυρίως το ταλέντο να ανασυστήσει έναν ολόκληρο κόσμο από ένα σπυρί άμμου³ πόσο δε μάλλον ένα πεζογρα- φικό ταξίδι σε τόπο όπου δεν έχει πατήσει το πόδι του. Στην καινούργια του νουβέλα ο Δ.Κ. στήνει ένα υπαρξιακό ταξίδι στην άκρη του κόσμου, στα οριακά άκρα της αφήγησης, με ιστορίες μέσα σε ιστορίες, όνειρα μέσα σε ονείρατα, απεικονίζοντας τον κόσμο μέσα από τον παραμορφωτικό φακό του γραμμένου χαρτιού ενός φιλόδοξου μυθιστοριoγράφου, με τη γομολά- στιχα αφημένη στα χέρια του οριστικού κριτή της ανθρώπινης μοίρας. Ένα πολυδαίδαλο λογοτεχνικό σκαρίφημα, έναν ταξιδιωτικό χάρτη που συμπληρώνει το ίδιο το αναγνωστικό ταξίδι, προς τέρψη και μεγάλη απόλαυση του αναγνώστη, για να μην αποτύχουμε όπως οι Μπιόρλινγκ και Καλστένιους.

Υπάρχει αντίδοτο στην ελληνική απατεωνιά; Μονάχα ένας υπερήρωας μπορεί να βάλει -προσωρινά- τα πράγματα στη θέση τους, μοιράζοντας τις απαιτούμενες σφαλιάρες. Ο Ζαχαρίας Σκριπ με το λεπτό μουστάκι ζεν πρεμιέ, το λευκό φράκο και τη μάσκα του Φαντομά, την απαραίτητη μπέρτα και τις ανάλογες υπερδυνάμεις, αποκαθιστά την τάξη στον Βόλο των αδιάλλακτων δημάρχων, δημοσιογράφων, παραεμπόρων και των ζάμπλουτων ξενόφερτων κροίσων εν έτει 1914. Μια σπιρτόζικη, παιχνιδιάρικη, γλυκά απολαυστική νουβέλα άλλης εποχής, διασταύρωση περιπέτειας της Μάρβελ με το ρομαντικό κλίμα της Μπελ Επόκ, στις σελίδες της οποίας συναγελάζονται κλεφτοκοτάδες, τρελοί επιστήμονες, μοιραία κορίτσια, πληρωμένοι γραφιάδες, λαθρέμποροι χαλβά και ο δαιμόνιος δημοσιογράφος αφηγητής, αδελφικός φίλος του ιπτάμενου υπερήρωα. Ένα σατιρικό κλείσιμο του ματιού στο ρυπαρό μας παρόν· ένα λεπτοδουλεμένο κωμικό ρομάντζο όλο φρεσκάδα· ένας πικρός εν τέλει αναστεναγμός: "Πού να 'σαι τώρα ρε Ζαχαρία;"

Ως γνωστόν η Κέρκυρα είναι το κέντρο του κόσμου. Η θάλασσα που την κυκλώνει της χαρίζει όμορφες ακρογιαλιές και ήσυχους χειμερινούς μήνες. Εδώ, κάτω από του ουρανού το μέγα πολυκάντηλο, οι άνθρωποι ζουν δυο ζωές, παρά τις αυταπάτες τους. Άλλωστε τίποτα δεν είναι αληθινό. Ο Βαρθολομαίος Ολίβιε, ρεσεψιονίστ σε ξενοδοχείο με διάχυτες φυλλωσιές, έχοντας διαβρωθεί από τη σιωπή της νυχτερινής βάρδιας, ονειρεύεται ότι μπορεί να γράψει ιστορίες. Το νησί δεν αγνοεί κανένα τέκνο του. Αργά το βράδυ, που στα καντούνια παρελαύνουν στοιχειωμένες φιλαρμονικές, ο ρεσεψιονίστ δίνει τη θέση του στον διηγηματογράφο. Ο Βαρθολομαίος δεν χρειάζεται να επινοήσει τίποτα: οι ιστορίες του υπάρχουν αιώνες εδώ, χαραγμένες στα δέντρα.

Ο Αστόλφος ξαποσταίνει κάτω από το ψιλόβροχο σε έναν πεσμένο κορμό, περιστρέφεται στις σχολικές του αναμνήσεις με κατάνυξη. Θυμάται τα ξύλα της σόμπας να τριζοβολούν. Ο δάσκαλος έβαζε φλούδες από λεμόνι στο καπάκι της. Έπειτα, και με τον αγέρα να σφυρίζει απ’ τα παράθυρα, μαθητής και δάσκαλος διάβαζαν λογοτεχνία – ο δάσκαλος καπνίζοντας, ο μαθητής απορροφώντας. Δυστυχώς τα πρωινά εκείνα τους τα χάλασε ο αναπάντεχος διορισμός του δασκάλου σε ένα βάρβαρο της Σαραγόσας χωριό. Απαρηγόρητος τότε ο Αστόλφος, νιώθοντας ότι προδόθηκε, και μάλιστα από τον μοναδικό και καλύτερό του φίλο, έσκισε τους κλασικούς, δίπλωσε σαΐτες τα ποιήματα της Σαπφούς και, απαγορεύοντας διαπαντός στον εαυτό του την καλή λογοτεχνία, στράφηκε εκδικητικά στα αστυνομικά μυθιστορήματα.