Διονύσης Ελευθεράτος

Ένας δικτάτορας διαμένει στη βίλα του Ωνάση με την "ευγενική χορηγία"... της ΔΕΗ. Ένα "ιερό" Ταμείο αφήνει εκατοντάδες εκατομμύρια δραχμών να "αναληφθούν εις τους ουρανούς", ή μάλλον να παραληφθούν από "εθνοσωτήρες" κολλητούς. Μια αμερικανική εταιρεία καμαρώνει επειδή εισπράττει άφθονα χρήματα του ελληνικού κράτους, χωρίς να κάνει απολύτως τίποτε. Ελληνικές τράπεζες χρηματοδοτούν την "κατασκευή" τρακτέρ στη Θεσσαλονίκη, αλλά αυτά εισάγονται από την Αυστρία! Μαύρα κρέατα κατακλύζουν για δυο - και πλέον- χρόνια την αγορά. Τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα τετραπλασιάζονται, τα βιομηχανικά κέρδη πολλαπλασιάζονται, η φορολογία των πλοιοκτητών σχεδόν εκμηδενίζεται. Η "Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών", γράφει, όντως, ιστορία... Την οικονομική, εισοδηματική και κοινωνική πολιτική της χούντας, από την "επίπλαστη ευημερία" του 1967-71 έως την πλήρη απομυθοποίηση του 1973-74, εξετάζει ο Διονύσης Ελευθεράτος στο νέο του βιβλίο. Σε αυτό "παρελαύνουν", όχι μόνο εύγλωττα στατιστικά στοιχεία, αλλά και σκάνδαλα όλων των ειδών, ιλιγγιώδη "θαλασσοδάνεια", κερδισμένοι και χαμένοι, "τζάκια" και "καμένοι". Συμβάσεις που κάνουν τη λέξη «χαριστική» να ηχεί ανεπαρκέστατη. Nομοθετήματα και εξαγγελίες που θαρρείς πως αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης της εργασιακής «τάξης πραγμάτων» την οποία γνώρισε - δεκαετίες αργότερα- η Ελλάδα των Μνημονίων. "Παρελαύνουν", επίσης, λόγια και γραπτά των ίδιων των κορυφαίων στελεχών του καθεστώτος. Βιτριολικές επιστολές προς τον Γ. Παπαδόπουλο, "αλληλομαχαιρώματα" και καταγγελίες, εκθέσεις της ΚΥΠ που "φακέλωνε" τους πρωταγωνιστές του ατελείωτου γλεντιού των "δανεικών κι αγύριστων" - τόσο τους δότες, όσο και τους παραλήπτες. Κι ακόμη, διενέξεις των οικονομικών "εγκεφάλων" της δικτατορίας, για το τι έφταιξε που θρυμματίστηκε το πολυδιαφημισμένο - από τους ίδιους- "θαύμα", προτού καν καταφθάσει στην Ελλάδα το μεγάλο ωστικό κύμα της διεθνούς κρίσης του 1973. Μια έρευνα με έντονο άρωμα εποχής και συγκρίσεις των "αμέσως πριν" με τα "αμέσως μετά", μια διεισδυτική ματιά στα οικονομικά της δικτατορίας, με τρόπο που λαμβάνει υπόψη τις "συντεταγμένες" της σύγχρονης εποχής, αλλά και πολλούς από τους "πάγιους" ακροδεξιούς μύθους για την περίοδο εκείνη.

Αναρίθμητα γεγονότα, ιδεολογήματα και μοτίβα μάς προ(σ)καλούν να προσχωρήσουμε στην ευκολία του κλισέ «η Ιστορία επαναλαμβάνεται». Ολόιδια, φυσικά, δεν επανεμφανίζεται η Ιστορία, αλλά πλάθει άκρως ενδιαφέροντα deja vu. Πόσο μοιάζουν οι υποθέσεις Siemens του Μεσοπολέμου και του 1953-1957 με όσα είδαμε από το 1990; Πώς λειτούργησαν, τι προοιώνισαν τα οικονομικά σκάνδαλα του 1928-1932 και του 1946-1951; Τι δείχνει η καταπληκτική ομοιότητα ανάμεσα στους σημερινούς αφορισμούς εναντίον αλλοδαπών προσφύγων κι εκείνους σε βάρος των «τουρκόσπορων» του 1922; Άφθονα συμβάντα, γνωστά ή άγνωστα, φαντάζουν «πρόγονοι» όσων έμελλε να ζήσουμε πολύ αργότερα. Χρηματιστηριακό σκάνδαλο του 1872-1874 συνδέει το καφενείο «Ωραία Ελλάς» με τη Σοφοκλέους του 1999. Αστυνομικοί ξυλοκοπούν φοιτητές που διαδηλώνουν υπέρ της δωρεάν εκπαίδευσης και του άρθρου 16 του Συντάγματος, αλλά όχι στη δεκαετία του 1960, του «15%», ή στη Μεταπολίτευση. Στην εποχή του Τρικούπη. Στον Μεσοπόλεμο ένα... άφαντο θωρηκτό, γερμανικής κατασκευής, διεκδικεί την ιδιότητα του «πατέρα» του «γερμένου» υποβρυχίου «Παπανικολής». Η δε εμπλοκή του Αγίου Όρους στο Μακεδονικό, όταν δεν πυροδοτούσε διπλωματικές μάχες, προκαλούσε... καλογερικό ξύλο (1905). Και τόσα ακόμη... Ο Διονύσης Ελευθεράτος, πέντε χρόνια μετά τα "Λαμόγια στο χακί", ξεψαχνίζει τον Τύπο, αρχίζοντας από τα χρόνια του Όθωνα. Αναζητά ερμηνείες και συνέπειες συμβάντων, σε πολιτική, οικονομία, κοινωνία, ήθη καθημερινότητας. Παρακολουθεί διαμάχες, ανακωχές, σταθερές ρότες, «κυβιστήσεις», ευφυείς κινήσεις, γκάφες, σε ένα συνεχές «ταγκό» του δράματος με την κωμωδία...