Νόαμ Τσόμσκι

Ο Νόαμ Τσόμσκι δεν χρειάζεται συστάσεις. Η δριμύτατη κριτική του στο καπιταλιστικό σύστημα, στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, στα ΜΜΕ, σε κάθε μορφής καταπίεση και εκμετάλλευση έχει εδραιώσει τη φήμη του Αμερικανού πολιτικού στοχαστή προκαλώντας ταυτόχρονα ποικίλα σχόλια και συζητήσεις.

Τα κείμενα που συγκεντρώνονται στον παρόντα τόμο αποκαλύπτουν μια άλλη διάσταση του έργου του: τη σχέση του με το αναρχικό κίνημα και πως αυτό επηρέασε τη σκέψη του.

Πόσο επίκαιρη είναι σήμερα μια συζήτηση περί αναρχισμού; Μπορεί το αναρχικό κίνημα να προκαλέσει κοινωνικές αλλαγές; Ο Τσόμσκι διερωτάται, προκαλεί, θέτει σημαντικά ερωτήματα. Τονίζει αυτό που θεωρεί ως την ουσία του αναρχισμού: πρέπει να αποδειχθεί η αναγκαιότητα της εξουσίας. Σκιαγραφεί το όραμά του για μια ριζική ανασυγκρότηση της κοινωνίας χωρίς ιεραρχικές δομές, για έναν κόσμο όπου κάθε άτομο θα συμμετέχει άμεσα στις αποφάσεις που αφορούν στη ζωή του. Το βασικότερο: επιβεβαιώνει την αντίληψή του για τον τρόπο που πρέπει να οργανώσουμε τη ζωή μας ενόψει των δύσκολων αγώνων του σήμερα και του αύριο.

 

Ο σηµαντικότερος διανοούµενος ακτιβιστής στον κόσµο προχωρά σε µία διερευνητική εξέταση της µεταβαλλόµενης αµερικανικής εξουσίας, των απειλών για τη δηµοκρατία και του µέλλοντος της παγκόσµιας τάξης.
Σε µα διεισδυτική, ενδελεχή ανάλυση της τρέχουσας διεθνούς κατάστασης, ο Νόαµ Τσόµσκυ εξετάζει µε ποιον τρόπο οι Ηνωµένες Πολιτείες, παρά την άνοδο της Ευρώπης και της Ασίας, εξακολουθούν να καθορίζουν σε µεγάλο βαθµό τους όρους της παγκόσµιας πολιτικής.
Χρησιµοποιώντας ένα ευρύ φάσµα παραδειγµάτων, από τη βρόµικη ιστορία της εµπλοκής των ΗΠΑ στην Κούβα ως τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στην Κίνα, από τα υποµνήµατα για τα βασανιστήρια ως τις κυρώσεις κατά του Ιράν, αναλύει πώς η ρητορική της Αµερικής περί ελευθερίας και ανθρωπίνων δικαιωµάτων συχνά παρεκκλίνει από τις ενέργειές της. Και αναλύει διεξοδικά τις διενέξεις στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και σε Ισραήλ-Παλαιστίνη, καταλήγοντας σε αναπάντεχα και εξαιρετικά οξυδερκή συµπεράσµατα για τη λειτουργία της ιµπεριαλιστικής δύναµης στον αυξανόµενα χαοτικό πλανήτη µας.
Στην πορεία, ο Τσόµσκυ προχωρεί σε µία εντυπωσιακή ανατοµία του τρόπου µε τον οποίο η ελίτ της Αµερικής έχει διασφαλίσει ακόµα µεγαλύτερη προστασία από κάθε δηµοκρατικό περιορισµό των ενεργειών της. Κι όµως, υποστηρίζει, δεν έχουµε την πολυτέλεια να παραιτούµαστε εξαιτίας αυτών των εξελίξεων. Με την κλιµατική αλλαγή και την εξάπλωση των πυρηνικών όπλων να απειλούν ακόµα και την επιβίωση του ανθρώπινου πολιτισµού, η ανάγκη να αναλάβει ο λαός την αποτροπή της καταστροφής γίνεται ακόµα µεγαλύτερη.
Ανελέητο, άτεγκτο και διεξοδικά τεκµηριωµένο, το "Ποιος κυβερνά τον κόσµο"; µας βοηθάει να κατανοήσουµε τα βασικά ζητήµατα της εποχής µας, όπως ακριβώς έχουµε συνηθίσει να αναµένουµε από τον Τσόµσκυ.

Σ' αυτή την πρόσφατη συλλογή συνεντεύξεων, ο Νόαμ Τσόμσκι διατυπώνει διεισδυτικές παρατηρήσεις για τους θεσμούς που διαμορφώνουν τη σκέψη του κοινού και οι οποίοι βρίσκονται στην υπηρεσία της ισχύος και του κέρδους. Ο Τσόμσκι δείχνει, είτε αυτό αφορά την κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Κολομβία, είτε την κοινωνική ασφάλιση, είτε την αυξανόμενη ανισότητα παγκοσμίως, πως οι απλοί πολίτες, εάν συνεργαστούν, έχουν τη δύναμη να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές. "Στο "Προπαγάνδα και κοινός νους" μάς παρέχεται μια μοναδική διεισδυτική αντίληψη στις επί δεκαετίες διαφωτιστικές αναλύσεις του Νόαμ Τσόμσκι... σε έναν συνοπτικό τόμο, επιμελημένο από τον λαμπρό δημοσιογράφο του ραδιοφώνου Ντέιβιντ Μπαρσαμιάν. Οι Τσόμσκι και Μπαρσαμιάν διασαφηνίζουν ότι τα νέα ηλεκτρονικά μέσα και η εταιρική τους κουλτούρα αγνοούν τα εθνικά σύνορα και υπ' αυτή την έννοια υπερβαίνουν την ισχύ μεμονωμένων κρατών του κόσμου των οποίων τα σύνορα μπορούν να διαβούν με μεγάλη ευκολία".

«Στη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, την οποία είµαι αρκετά µεγάλος ώστε να τη θυµάµαι, τα πράγµατα ήταν άσχηµα – υποκειµενικά, πολύ χειρότερα σε σχέση µε το σήµερα. Ωστόσο υπήρχε η αίσθηση ότι µε κάποιο τρόπο θα τα καταφέρναµε, η προσδοκία ότι η κατάσταση θα βελτιωνόταν…». Στο πρώτο του µεγάλο βιβλίο µε θέµα την εισοδηµατική ανισότητα, ο Νόαµ Τσόµσκυ ανατέµνει τα θεµελιώδη δόγµατα του νεοφιλελευθερισµού και εξετάζει, µε βλέµµα καθαρό, ψύχραιµο και υποµονετικό, τα οικονοµικά δεδοµένα της ζωής.

Ποιες είναι οι δέκα βασικές αρχές για τη συσσώρευση πλούτου και εξουσίας στην Αµερική και στον δυτικό κόσµο σήµερα; Στο Ρέκβιεµ για το αµερικανικό όνειρο, ο Τσόµσκυ αφιερώνει ένα κεφάλαιο σε καθεµία από αυτές τις δέκα βασικές αρχές και παραθέτει αποσπάσµατα από βασικά κείµενα που έχουν επηρεάσει τη σκέψη του, προκειµένου να ενισχύσει τα επιχειρήµατά του.

Για τη δηµιουργία του Ρέκβιεµ για το αµερικανικό όνειρο, ο Τσόµσκυ και οι επιµελητές του, οι κινηµατογραφιστές Πίτερ Χάτσισον, Κέλλυ Νυκς και Τζάρεντ Π. Σκοτ, πέρασαν µαζί αµέτρητες ώρες σε διάστηµα πέντε ετών, από το 2011 µέχρι το 2016. Μετά την κυκλοφορία της κινηµατογραφικής εκδοχής, ο Τσόµσκυ και οι επιµελητές επέστρεψαν στις πολλές µαγνητοσκοπηµένες ώρες και στις αποµαγνητοφωνήσεις και δηµιούργησαν ένα τεκµήριο µε τρεις φορές περισσότερο κείµενο σε σχέση µε την ταινία. Το βιβλίο που προέκυψε είναι αναµφίβολα το πιο περιεκτικό και πυκνό στη µακρά καριέρα του Τσόµσκυ, ένα όµορφο όχηµα για τη µεταφορά του τολµηρού και ασυµβίβαστου οράµατός του και της οπτικής του για την οικονοµική πραγµατικότητα και του αντίκτυπού της στην πολιτική και ηθική ευηµερία της Αµερικής ως έθνους.