Νικόλαος Δ. Τζουγανάτος

«Τούτο το μικρό χρονικό έχει σκοπό να ξεθάψει από την αφάνεια τη θυσία αφανών ηρώων, να βοηθήσει να ξαναζήσουν οι μαρμαρωμένες, όχι ποτέ πεθαμένες, θρυλικές μορφές και να ζωντανέψουν οι πολύμορφες εκδηλώσεις της Εθνικής Αντίστασης. Να ξαναφέρει στη θύμηση τις κρίσιμες ώρες που πέρασε η πατρίδα μας σε μια κρίσιμη πάλη για τη λευτεριά, που «δεν είναι ουρανός στον κόσμο, δεν είναι ωραιότητα στη φύση, που να την αξίζει. Όπου λείπει είναι νύχτα και σκοτάδι, όπου βασιλεύει, ξεπερνάει τον ήλιο με το φως της». Ν.Δ. ΤΖΟΥΓΑΝΑΤΟΣ «[...] Η εικόνα του αυστηρού και άτεγκτου δασκάλου που ο Νικόλαος Τζουγανάτος εξέπεμπε ως φιλόλογος στο Βαρβάκειο και μετέπειτα ως κορυφαίος φροντιστής, δεν προδιέθετε διόλου ότι, επί Κατοχής και στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, είχε πάρει και αυτός σημαντικά ρίσκα για την πατρίδα, την αντίσταση και τη δικαίωση των αγωνιστών της. Η μαρτυρία του Νικολάου Τζουγανάτου, συγκλονιστική από μόνη της, συνοδευόμενη από το εξαιρετικά κατατοπιστικό επίμετρο του Στρατή Μπουρνάζου, εμπλουτίζει τη βιβλιογραφία της δεκαετίας του 1940 με ένα μοναδικό τεκμήριο: με την αυστηρότητα και την ακριβολογία του φιλολόγου, καταγράφει τις ιερότερες παρακαταθήκες απλών συνήθως ανθρώπων, που είχαν θυσιάσει τα πάντα για την πατρίδα». Ν.Κ. ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΣ

Ο υποτακτικός λόγος Η πλειονότητα των αρχαιοελληνικών θεματογραφιών, που κυκλοφορούν σήμερα, διακρίνονται για τον αποκλειστικά χρησιμοθηρικό χαρακτήρα και για τη φροντιστηριακή λογική τους. Μοναδικό κίνητρο της συγγραφής είναι τις περισσότερες φορές η παροχή των στοιχειωδώς απαραίτητων εφοδίων στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για να ανταποκριθούν επαρκώς στις ανάγκες του εκάστοτε εξεταστικού συστήματος. Αντίθετα, η «Θεματογραφία» του Νικολάου Τζουγανάτου, καρπός βαθιάς γνώσης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, πέρα από την αναγνωρισμένη χρηστική αξία της διαπνέεται από σεβασμό προς τα κείμενα, από γλωσσική ευαισθησία και από τον ιδεαλιστικό στόχο να μυήσει τους χρήστες της στα μυστικά μιας σύνθετης και πολύχρωμης γλώσσας, και όχι απλώς να τους βοηθήσει να διεκπεραιώσουν μία μηχανική διαδικασία. Αποτελεί τμήμα ενός ολοκληρωμένου προγράμματος για την προσέγγιση του αρχαιοελληνικού λόγου και συνδυάζεται αρμονικά με το «Συντακτικό» του ίδιου φιλολόγου, που θα κυκλοφορήσει σύντομα, μεταγλωττισμένο, από τις Εκδόσεις της «Εστίας». Στις αρετές του βιβλίου συγκαταλέγονται η εξαιρετική επιλογή κειμένων -που έχουν λαφυραγωγηθεί άγρια από νεότερους μιμητές-, η ένταξή τους στα ιστορικά συμφραζόμενά τους, η εμπεριστατωμένη παρουσίαση σύνθετων μορφών λόγου (μετοχές και ανάλυσή τους στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις, υποθετικοί λόγοι και ιδίως εξαρτημένοι στον πλάγιο λόγο, τρόπος εισαγωγής και εκφοράς των προτάσεων κ.λπ.), τα ετυμολογικά σχόλια και οι γραμματικές παρατηρήσεις. Η παρούσα έκδοση προσφέρει στις νεότερες γενιές αυτόν τον θησαυρό στην προσιτότερη δυνατή μορφή χάρη στη μεταγλώττιση που πραγματοποίησε ο δεινός φιλόλογος Ηλίας Τσιριγκάκης.