Ανατόλ Φρανς

Η γοητευτική ιστορία μιας διάσημης εταίρας, με πλαίσιο την πολύχρωμη ελληνιστική Αλεξάνδρεια. Άγιοι και πόρνες, φανατισμένοι χριστιανοί και θυμόσοφοι στωικοί, μισότρελοι αναχωρητές και γλεντοκόποι Εθνικοί, διαβολικά οράματα και εικόνες εξαίσιας ομορφιάς.

"...Κόρη, το σμάρι των πόθων πετά γύρω από τη ζώνη σου. Και θεωρώ ευτυχή τον άνδρα που θα σε οδηγήσει στην κλίνη του. Κι εγώ, ο γέρος, υμνώ την ομορφιά σου σαν το νυχτοπούλι που στέλνει την περιφρονημένη κραυγή του στη στέγη των συζύγων. Είμαι ένας πλανόδιος τραγουδιστής. Πες μου, κόρη μου, ένα καλό λόγο." Ένα μικρό αριστούργημα του Ανατόλ Φρανς, Νόμπελ 1921, που μιλά με τη σημερινή γλώσσα για τους αρχαίους ραψωδούς, τα δώρα των Μουσών, τα έπη και τη γοητεία τους, τα συμπόσια, τη φτώχεια και τον πλούτο στην αρχαία Αιολίδα και την Κύμη, και βέβαια για τον θεϊκό Όμηρο, που ήταν πατρίδα του.

[...] Ο Μπερνάρ ντε Μοντραγκού ήταν ένας πολύ όμορφος άντρας, ψηλός, με φαρδιές πλάτες, ευτραφής και με καλοφτιαγμένη όψη· χωριάτης ωστόσο, και μυρίζοντας περισσότερο δάσος παρά μπουντουάρ και σαλόνια. Παρ' όλα αυτά, η αλήθεια είναι ότι δεν άρεσε στις κυρίες όσο θα έπρεπε να τους αρέσει, έτσι ομορφάντρας και πλούσιος που ήταν. Και ο λόγος ήταν η ντροπαλοσύνη του, η ντροπαλοσύνη και όχι η γενειάδα του. Οι κυρίες ασκούσαν επάνω του μια ακαταμάχητη έλξη και του προκαλούσαν αξεπέραστο φόβο. Όσο του άρεσαν, άλλο τόσο τις φοβόταν. Ιδού η προέλευση και η γενεσιουργός αιτία του κακού του ριζικού. Όταν έβλεπε μία κυρία για πρώτη φορά, προτιμούσε να πεθάνει παρά να της απευθύνει τον λόγο και, όσο κι αν την έβρισκε του γούστου του, έμενε μπροστά της βυθισμένος σε σκυθρωπή σιωπή" τα αισθήματα του φανερώνονταν μόνο μέσα από τα μάτια του, που τα γούρλωνε μ' έναν τρομακτικό τρόπο. Αυτή η δειλία τον εξέθεσε σε κάθε λογής ατυχίες, και προπαντός τον εμπόδισε να ενωθεί μέσα από μια τίμια σχέση με ταπεινές και συγκρατημένες γυναίκες και τον παρέδωσε ανυπεράσπιστο στις πιο τολμηρές και θρασείες περιπέτειες. Να ποια ήταν η δυστυχία της ζωή ς του. [...] Κι αν ο Κυανοπώγωνας δεν ήταν αυτός που όλοι ξέρουμε από το παραμύθι του Σαρλ Περώ; Ένας τρομακτικός στην όψη, τυραννικός και αιμοβόρος σύζυγος, που εξαφάνιζε τη μία μετά την άλλη τις γυναίκες του; Αν, αντίθετα, ήταν ένας γενναιόδωρος άρχοντας, άπειρος στη ζωή, ντροπαλός και αδέξιος με τις κυρίες, και τόσο εύπιστος, ώστε να πέφτει διαρκώς θύμα τους, ώσπου να βρει ένα τραγικό τέλος; Αυτή την εκδοχή μας διηγείται με χιούμορ ο Ανατόλ Φρανς, επιθυμώντας να "αποκαταστήσει το όνομα" του θρυλικού αυτού προσώπου.

"Άθλιε! Εσύ τον σκότωσες, και δεν ήταν εραστής μου. Δεν τον ήξερα... ποτέ δεν τον είχα δει... Ποιος ήταν αυτός ο άνθρωπος; Ήταν νέος, ευχάριστος... αθώος. Και τον σκότωσες, άθλιε! Κι έπεσε λιπόθυμη. Άλλα μέσα σ' αυτόν τον ελαφρό θάνατο, στα σκοτάδια του, ένιωσε να είναι τυλιγμένη, την ίδια ώρα, από φρίκη κι από ηδονή. Κάπως ήρθε στον εαυτό της. Οι βαριές της βλεφαρίδες φανέρωναν το άσπρο των ματιών της, ο λαιμός της φούσκωνε, τα χέρια της ζητούσαν τον εραστή της. Τον έσφιξε στα μπράτσα της μέχρι να τον πνίξει, του έχωσε τα νύχια της στη σάρκα του, και του έδωσε το πιο άφωνο, το πιο βουβό, το πιο μακρύ, το πιο οδυνηρό και το πιο ηδονικό φιλί. Τον αγαπούσε με όλη της τη σάρκα, και όσο πιο φοβερός της φανερωνόταν, σκληρός, φρικτός, όσο τον έβλεπε να σκεπάζεται όλο και περισσότερο με το αίμα των θυμάτων του, τόσο ένιωθε πείνα και δίψα γι' αυτόν. ... Δίκαζαν μέσα στον πυρετό και μέσα στην υπνηλία που τους έφερνε η περίσσια εργασία, δίκαζαν κάτω από την υποκίνηση των έξω, και τις διαταγές του κυρίαρχου, κάτω από τις φοβέρες που τους έριχναν οι ξεβράκωτοι και οι πλέχτρες που στοιβάζονταν στους εξώστες και στον κοινό χώρο, δίκαζαν συμφωνά με τεκμήρια παράφρονα και με έγγραφα φρενιασμένα, μέσα σ' έναν αέρα βρώμικο πού βάραινε τη σκέψη, έκανε τ' αυτιά να βουίζουν και να χτυπούν οι κρόταφοι, και πάνω στα μάτια έριχνε ένα πέπλο όλο αίμα. Αόριστες φήμες κυκλοφορούσαν στο πλήθος, για τους ενόρκους που είχαν διαφθαρεί από το χρυσάφι των κατηγορουμένων". Με φόντο τα συνταρακτικά γεγονότα της Γαλλικής Επανάστασης, ο νομπελίστας Γάλλος συγγραφέας Ανατόλ Φρανς, μας δίνει στο βιβλίο του "Οι Θεοί Διψούν" μιαν εξαιρετικά βίαιη και απομυθοποιητική εικόνα των βαθύτερων κινήτρων πού ενεργοποιούν τους ανθρώπους, σπρώχνοντας τους στον ερωτά ή τον θάνατο.