Ιστορία του τακτικού στρατού 1821-1833

Τα 200 χρόνια από την Επανάσταση είναι μια επέτειος ορόσημο και προσκλητήριο. Μας προσκαλεί να θυμηθούμε, να διαβάσουμε, να στοχαστούμε, να μετουσιώσουμε τη συγκίνηση σε γνώση και τη γνώση σε κριτικό και αυτοκριτικό λόγο. Για να ανταποκριθεί στο προφανές χρέος του, να τιμήσει τον Αγώνα με τρόπο παιδευτικό, το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία αποφάσισε να εκδώσει, στη σειρά "Κείμενα Μνήμης" και με την ευθύνη της επιστημονικής επιτροπής που συστάθηκε γι αυτόν τον σκοπό, δυσεύρετα απομνημονεύματα/ημερολόγια αγωνιστών και ιστοριογραφήματα του 19ου αιώνα που επικεντρώνονται στην Επανάσταση. Ο πρώτος τόμος της σειράς ήταν τα Απομνημονεύματα της δευτέρας πολιορκίας του Μεσολογγίου του Αρτέμιου Ν. Μίχου (επιμέλεια: Μαρία Ευθυμίου, Βαγγέλης Σαράφης), ενώ ο δεύτερος τα Απομνημονεύματα πολεμικά του Χριστόφορου Περραιβού (επιμέλεια: Στέφανος Παπαγεωργίου). Ο ανά χείρας τόμος, τρίτος της σειράς, που εκδίδεται με την επιμέλεια του Νίκου Θεοτοκά και του Διονύση Τζάκη, είναι η Ιστορία του τακτικού στρατού του Χρήστου Σ. Βυζάντιου. Ο συγγραφέας υπογράφει το έργο του ως αξιωματικός του πεζικού της γραμμής, το αφιερώνει δε "εις αίδιον μνήμην" του Δημητρίου Υψηλάντη, "αοιδίμου προμάχου και γενναίου στρατάρχου, θεμελιωτού τε του τακτικού στρατού της Ελλάδος". Γεννημένος το 1804 στην Κωνσταντινούπολη, ο Βυζάντιος ήρθε νεαρότατος στην επαναστατημένη Ελλάδα, το 1823. Πολέμησε στο Ναύπλιο, στην Κάρυστο, στο Χαϊδάρι, στην Ακρόπολη, στη Χίο και αλλού - πάντοτε ως μέλος του νεοσύστατου ολιγάριθμου τακτικού στρατού. Στην εξαιρετικής σημασίας μαρτυρία του, δεν μειώνει τη συμβολή των ατάκτων στον Αγώνα ώστε, πλαγίως, να δικαιώσει το Τακτικό και την προσωπική του θητεία στις τάξεις του. Δεν είναι αυτό το μέλημά του. Πίστευε ωστόσο ακράδαντα ότι μόνον ένας "ωργανισμένος" στρατός θα μπορούσε να υπηρετήσει την εθνική ιδέα.