Σύλλογος εκπαιδεύσεως νεανίδων - Από τον 19ο στον 21ο αιώνα

Η πορεία ενός ιστορικού συλλόγου που ιδρύθηκε τον 19ο αιώνα σε κάθε περίπτωση θα ήταν μια γοητευτική εξιστόρηση, με φόντο την αθηναϊκή Belle Epoque και τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς του 20ού αιώνα, διανθισμένη με τα ηχηρά ονόματα των πρωταγωνιστών της. Όμως η ιστορία του Συλλόγου Κυριών υπέρ της Γυναικείας Παιδεύσεως, του πρώτου γυναικείου συλλόγου στη νεότερη Ελλάδα, είναι πολύ περισσότερα. Ιδρύεται πριν από 150 χρόνια, σε μια εποχή που το νεαρό ακόμα κράτος προσπαθεί να οργανωθεί και να συγκροτήσει την εθνική του ταυτότητα, παραπαίοντας ανάμεσα στη διάχυτη αρχαιολατρία και τις προκλήσεις του εξευρωπαϊσμού. Στη δίνη δυσεπίλυτων προβλημάτων, ο γυναικείος πληθυσμός βρίσκεται εγκλωβισμένος σε προκαταλήψεις και αγκυλώσεις, σε έναν συνεχή αγώνα επιβίωσης. Η θέση της γυναίκας είναι πιο επισφαλής στα αστικά κέντρα, και ιδιαίτερα στην Αθήνα, όπου καθημερινά καταφθάνουν τρομαγμένες και άπειρες νεαρές επαρχιωτοπούλες σε αναζήτηση της πολυπόθητης «αποκατάστασης». Ποιας αποκατάστασης; Με ποια μέσα, σε ποιο περιβάλλον και με ποια προσόντα θα μπορούσε να είναι εφικτή; Σε αυτό το ερώτημα θέλησε να απαντήσει μια ομάδα φωτισμένων γυναικών ιδρύοντας το μακρινό 1872 τον Σύλλογον των Κυριών προς γυναικείαν παίδευσιν εν Ελλάδι. Η μελέτη μας φέρνει στο φως τη διαχρονική προσφορά του Συλλόγου Κυριών υπέρ της Γυναικείας Παιδεύσεως -όπως επικράτησε να αποκαλείται-, καθώς οι ανάγκες της κοινωνίας μετασχηματίζονται στο χρονικό τόξο των 150 ετών που καλύπτει η δράση του. Και είναι αξιοσημείωτο πώς ένας μη κερδοσκοπικός σύλλογος κατορθώνει χωρίς διακοπή να υπηρετεί τη γυναίκα σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, ξεκινώντας πριν από ενάμιση αιώνα, με την καταπολέμηση της αγραμματοσύνης, της εκμετάλλευσης και της κοινωνικής απαξίωσης, μέχρι την πρόσφατη οικονομική κρίση και τη δραματική αύξηση της ανεργίας. Πέρα από τη μελέτη της μέχρι σήμερα πλούσιας βιβλιογραφίας σχετικά με τα γυναικεία ζητήματα και την εκπαίδευση των γυναικών, η έρευνα βασίστηκε κυρίως σε αρχειακές πηγές.