Το Ιπποτικό Μυθιστόρημα του Αριστείδη Κουτζοθεόδωρου

Η ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΙΚΗ ΣΕΙΡΑ «Τα Φυλλάδια της Περισπωμένης» σκοπεύει να συμπεριλάβει, και ορισμένα παλαιότερα, σημαδιακά γραπτά, τα οποία είναι πια μάλλον δυσεύρετα. Από την κρίσιμη δεκαετία του '90 παρουσιάζουμε εδώ μια δεύτερη ενότητα από τα «Άκτα - Το Έπος της Ομιλίας μας" του Αντώνη Ζέρβα, Ίνδικτος 1996·
Όπως ο Μανουήλ Σκριβάς, έτσι και ο Αριστείδης Κουτζοθεόδωρος είναι ένας από τους πρωταγωνιστές του έργου αυτού. Με τη διαφορά ότι ενώ ο πρώτος μένει ανοικτός στην προοπτική του παρόντος, ο δεύτερος είναι ολοκληρωμένος και τελειωμένος ως έκφραση του ελληνικού ρομαντικού πνεύματος.
Αυτοκρατορικές νοσταλγίες, ελληνοκεντρισμός, Μεγάλη Ιδέα με πνεύμα ουσιαστικού ηρωϊσμού αλλά και ερωτική ηδυπάθεια θρησκευτικού χαρακτήρα και μοιχικών τάσεων μνημειώνονται στο πρόσωπο του μοντέρνου ιππότη Αριστείδη Κουτζοθεόδωρου, ο οποίος ταξίδευσε στην Ευρώπη για ν' αγοράσει τον ωραίο ίππο Μαύρο Εφέντη. Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια ποιητική αλληγορία της περιβόητης "μετακένωσης" και των περιπλοκών της.
Με την εισαγωγή στην «Ομιλία μας», δηλαδή στον τόπο μας, μιας νέας αντίληψης για την ομορφιά «που τάραζε, σάλευε και θορυβούσε τα πράγματα της ομιλίας μας», και η οποία του θυμίζει την πολύπαθη καταγωγή του, ο Αριστείδης Κουτζοθεόδωρος συλλογίζεται τα ερωτήματα της εθνικής και ψυχολογικής του ταυτότητας.
Σε αντίθεση με τον Σκριβά, ο Αριστείδης Κουτζοθεόδωρος είναι όνομα ιστορικό. Όπως και άλλα πρωταγωνιστικά ονόματα των «Άκτων», απαντά στα «Ηπειρωτικά» της Ιστορίας Πολιτικής Κωνσταντινουπόλεως από το 1391 έως το 1578 (Βόννη 1849).
Αν και το παλαιό χρονικό αποτελεί μία από τις πηγές αυτής της «Μεικτής αφήγησης», τα «Άκτα» είναι καθαρή μυθοπλασία γύρω από μια παρέα σύγχρονων Ελλήνων που ενσαρκώνουν τις αντιμαχόμενες ιδέες, στάσεις και διαθέσεις της νεότερης ελληνικής ψυχής. Σε αυτό το ασυνήθιστο ποιητικό σύμπαν, τα ξεχασμένα ιστορικά ονόματα χρησιμοποιούνται ως στοιχεία υποβολής για να φωτίσουν τα κρυφά ριζώματα του παρόντος. (Σωτήρης Σελαβής, Προλόγισμα "25 χρόνια μετά...")