Δύο πρίγκιπες στην ελληνική επανάσταση

Το 1824 κυκλοφόρησε ανώνυμα στη Χάλλη της Σαξονίας ένα γερμανόγλωσσο βιβλίο, αφιερωμένο στη δράση των ελληνικής παιδείας αδελφών Αλέξανδρου και Γεώργιου Καντακουζηνού, Ρώσων πριγκίπων και μελών της Φιλικής Εταιρείας. Το βιβλίο στο πρώτο μέρος αφηγείται και υπερασπίζεται τη δράση του Αλέξ. Καντακουζηνού ως συνεργάτη του Δημητρίου Υψηλάντη στην Πελοπόννησο κατά το 1821 και στο δεύτερο μέρος τη δράση του άλλου αδελφού, Γεώργ. Καντακουζηνού, ως συνεργάτη του Αλέξ. Υψηλάντη στην εκστρατεία των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών. Μετά την ήττα των ελληνικών επαναστατικών δυνάμεων στη Μολδο-Βλαχία, ο Γεώργιος κατέφυγε στη Βεσσαραβία με μια κατηγορία να πλανάται σε βάρος του, ότι δηλαδή εγκατέλειψε τους συμπολεμιστές του στη μάχη του Σκουλενίου και κατέφυγε στο ασφαλές ρωσικό έδαφος. Ο ίδιος, πάντως, με το παρόν "Υπόμνημά" του ανασκευάζει τις κατηγορίες και προσφέρει αξιόλογες πληροφορίες για τα γεγονότα εκείνων των ημερών. Ο άλλος αδελφός, Αλέξανδρος, ορίσθηκε στο Κισνόβι της Βεσσαραβίας συνεργάτης του Δημ. Υψηλάντη στην Πελοπόννησο, τον οποίο και συνόδευσε ως εκεί, ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι μέσω Βιέννης, Λάιμπαχ, Τεργέστης και Ύδρας. Το βιβλίο των αδελφών Καντακουζηνού ήταν γνωστό βέβαια στην ελληνική βιβλιογραφία, αλλά χρησιμοποιήθηκε ελάχιστα, λόγω της σπανιότητάς του αλλά και λόγω του γλωσσικού φραγμού. Τώρα, με την παρούσα μετάφραση από τα γερμανικά του κ. Χρίστου Οικονόμου, γίνεται προσιτό στο μη γερμανόγλωσσο κοινό, στους ειδικούς μελετητές και σε κάθε φιλίστορα αναγνώστη. Ο τελευταίος θα βρει ένα πρόσθετο ιστοριογραφικό βοήθημα στην ευρεία εισαγωγή (162 σελ.) και τα συνοδευτικά σχόλια (95 σελ.) του Βασ. Παναγιωτόπουλου.