Πραγματεία περί των νεωτέρων διεγερτικών

Ο Μπαλζάκ με τη γοργότητα της δημοσιογραφικής γραφής του μιλάει, με χιούμορ, για πέντε διεγερτικές ουσίες αθώες, όχι από άποψη υγείας αλλά κοινωνικής παραδοχής. Προσεγγίζοντας αυτές τις ουσίες -μεταξύ άλλων το οινόπνευμα, τον καπνό, τον καφέ- δείχνει, όπως σημειώνει ο Τίτος Πατρίκιος, πόσο εύκολα μεταβάλλονται από διεγερτικές σε καταπραϋντικές, από ερεθιστικές σε ναρκωτικές, από ευφραντικές σε τοξικές και αναδεικνύει εκείνες ακριβώς τις ιδιότητές τους που συνεχίζουν ως τις μέρες μας να μας ελκύουν και να μας φοβίζουν. Πάνω από εκατόν πενήντα χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο συγγραφέας της "Ανθρώπινης Κωμωδίας" έγραψε αυτά τα κείμενα. Στο διάστημα αυτό πολλά άλλαξαν και πολλά έμειναν ίδια. Εκείνο πάντως που δεν άλλαξε είναι η ικανότητα του Μπαλζάκ να δημιουργεί αναγνωστική απόλαυση. Παραμένει τόσο διαχρονική όσο κι ένα ποτήρι γαλλική σαμπάνια.