Το "Homo Sacer" του Ιταλού φιλοσόφου Τζόρτζιο Αγκάμπεν έρχεται να ανανεώσει τις κριτικές μελέτες γύρω από την έννοια της κυριαρχίας και να εμβαθύνει στους τρόπους με τους οποίους ασκείται και εμπεδώνεται η βιοπολιτική. Κυρίαρχο μοτίβο αποτελεί η γυμνή ζωή του homo sacer, αυτής της σκοτεινής φιγούρας του ρωμαϊκού δικαίου στην οποία αποτυπώνεται για πρώτη φορά η παράδοξη σχέση εξουσίας/κυριαρχίας και απλής βιολογικής ζωής. Μια φιγούρα η οποία, παρ' όλη την ιερότητα που της αποδίδεται, βρίσκεται στο όριο, είναι φονεύσιμη και εκτείνεται στα πεδία της μη ύπαρξης. Με εκκίνηση το παραπάνω ο συγγραφέας συνδιαλέγεται με τη σύγχρονη πολιτική θεωρία για τις έννοιες του "ανθρώπου" και του "πολίτη", για την έννοια του "πρόσφυγα", καθώς και για το ποιος έχει το "δικαίωμα" να ορίζει τα παραπάνω. Γυμνή ζωή και κατάσταση εξαίρεσης αποτελούν για τον Αγκάμπεν δύο βασικά στοιχεία του τρόπου με τον οποίο συγκροτείται και αναπαράγεται η κυριαρχική αντίληψη της εξουσίας. Το θεμελιώδες έργο της κυρίαρχης εξουσίας είναι η παραγωγή της γυμνής ζωής ως αρχικού πολιτικού στοιχείου και ως κατωφλιού άρθρωσης μεταξύ φύσης και κουλτούρας, ζωής και βίου.
Ο Αγκάμπεν συνομιλεί και επεκτείνει τον διάλογο με στοχαστές όπως ο Αριστοτέλης, ο Καρλ Σμιτ, ο Μισέλ Φουκώ, η Χάνα Άρεντ κ.ά. Η παραγωγή ενός βιοπολιτικού σώματος είναι η πρωταρχική δραστηριότητα της κυρίαρχης εξουσίας. Μέσα από τη μελέτη του για τους ολοκληρωτισμούς του 20ού αιώνα προσεγγίζει τα στρατόπεδα συγκέντρωσης από τη μεριά της βιοπολιτικής, ανάγοντάς τα ως ένα καίριο παράδειγμα της πολιτικής νεωτερικότητας. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης είναι σήμερα εν δυνάμει ολόκληρη η κοινωνία, οι σύγχρονες "δημοκρατίες" είναι ο φυσιολογικός συνεχιστής του ολοκληρωτισμού, του οποίου οι τεχνικές διαχέονται μέσω αόρατων δικτύων κατεξουσιασμού σε ολόκληρο το κοινωνικό σώμα. Σε μια περίοδο που η κατάσταση εξαίρεσης επεκτείνεται σε όλο και περισσότερα πεδία της καθημερινής ζωής και "όλοι ανεξαιρέτως είμαστε εν δυνάμει hominess sacri", το βιβλίο του Τζόρτζιο Αγκάμπεν έρχεται να αναμετρηθεί και να σταθεί κριτικά απέναντι στους σύγχρονους και καθοριστικούς μετασχηματισμούς που συντελούνται στο κοινωνικό πεδίο.
O Γάλλος στοχαστής Μισέλ ντε Μονταίνι (1533 –1592), όταν αποτραβήχτηκε στον πύργο του εγκαταλείποντας την θέση του στο Κοινοβούλιο του Μπορντώ, παραμένοντας όμως δημόσιο πρόσωπο, απειλούμενο αλλά και σεβαστό στους Θρησκευτικούς Πολέμους που συντάραζαν επί δεκαετίες τη Γαλλία, αποφάσισε να γράψει ένα βιβλίο «καλής πίστης», αφιερωμένο «στην προσωπική ωφέλεια των συγγενών και φίλων». Εμπλουτίζοντας και επεκτείνοντας το κείμενό του κατά τα τελευταία είκοσι δύο χρόνια της ζωής του με θέματα που δημιουργεί η ροή του βίου, ερωτήματα καθημερινά πλάι σε ουσιώδη, πρόσθεσε στην παγκόσμια γραμματεία το «δοκίμιο», δηλαδή τις διαδοχικές προσπάθειες να δοθούν απαντήσεις, ενώ δεν λείπουν οι αμφιβολίες. Σε κάθε περίπτωση, η απορία «Τι ξέρω;» (ώστε να ξέρω τι απαντώ) παρέμεινε παρούσα, ένα παιχνίδι που δεν έχει πάψει να αναζητεί τους παίκτες του.
Με συνομιλητές προσωπικότητες της εποχής του, με αναφορές στην αρχαία ελληνική και λατινική σκέψη, ο Μονταίνι δεν απέφυγε να εγγραφούν τα τρία «βιβλία» των δοκιμίων του στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων (Index) της Καθολικής Εκκλησίας, και εκεί έμειναν επί αιώνες.
Η παρούσα έκδοση είναι η πρώτη πλήρης μετάφραση του έργου στα ελληνικά και υποστηρίζεται από υποσημειώσεις και σχόλια.
Η θλιμμένη επιστήμη, από την οποία προσφέρω κάτι στον φίλο μου [τον Max Horkheimer], αναφέρεται σ’ αυτό που από αμνημονεύτων χρόνων θεωρούνταν το κατ’ εξοχήν πεδίο της φιλοσοφίας, αλλά μετά τη μεταμόρφωση της τελευταίας σε μέθοδο περιέπεσε στη διανοητική ανυποληψία, στην αποφθεγματική αυθαιρεσία και τελικά στη λήθη: τη διδασκαλία για την ορθή ζωή. Ό,τι άλλοτε οι φιλόσοφοι αποκαλούσαν ζωή, κατάντησε να είναι η σφαίρα του ιδιωτικού και κατόπιν απλώς της κατανάλωσης, να συμπαρασύρεται ως εξάρτημα της διαδικασίας της υλικής παραγωγής, χωρίς αυτονομία και χωρίς δική της υπόσταση. Όποιος θέλει να γνωρίσει την αλήθεια για τη ζωή στην αμεσότητά της, πρέπει να διερευνήσει την αλλοτριωμένη της μορφή, τις αντικειμενικές δυνάμεις που καθορίζουν ώς τα μύχια της την ατομική ύπαρξη…
Κοινή αφετηρία και των τριών μερών [του βιβλίου] είναι η στενότατη ιδιωτική σφαίρα, εκείνη του διανοούμενου στην εξορία. Ακολουθούν συλλογισμοί πάνω σε ευρύτερα κοινωνικά και ανθρωπολογικά ζητήματα αφορούν την ψυχολογία, την αισθητική και την επιστήμη στη σχέση τους προς το υποκείμενο. Οι τελικοί αφορισμοί κάθε μέρους οδηγούν και θεματικά στη φιλοσοφία, χωρίς ποτέ να παρουσιάζονται σαν τελειωμένοι και οριστικοί: θέλουν γενικά να εντοπίσουν σημεία παρέμβασης ή να αποτελέσουν μοντέλα για μελλοντικές προσπάθειες της σκέψης.
Στους 153 Αφορισμούς του, κείμενα μικρής έκτασης και εξαιρετικής πυκνότητας, τα προσωπικά βιώματα που αναζητούνται στο χαμένο χρόνο και την κατεστραμμένη πατρίδα του εξόριστου συγγραφέα διαπλέκονται με τα αντι-θετικιστικά πορίσματα της θλιμμένης επιστήμης του και με τα διδάγματα της ύστατης ηθικής φιλοσοφίας που αρμόζει στην φθαρμένη ζωή. Ο Λόγος, η Ιστορία και το Ασυνείδητο διασταυρώνονται με την Οδύσσεια, τον Φάουστ, τον Δον Ζουάν, τα Άνθη του κακού, ή την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων. Μέσα από την κριτική του αδύνατου υποκειμένου, της ολοκληρωτικής κοινωνίας και της πολιτιστικής βιομηχανίας διαγράφονται τα μοντέλα μιας αρνητικής διαλεκτικής στο μεταγενέστερο έργο του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου.
Πρόκειται για την πρώτη μετάφραση του βιβλίου στα ελληνικά που έγινε κατευθείαν από το γερμανικό πρωτότυπο, από έναν δοκιμασμένο μελετητή και μεταφραστή του Αdorno, με την έγκριση των εκδόσεων Suhrkamp. Συνοδεύεται από μια διεξοδική εισαγωγή, με τίτλο «Minima Moralia: Φιλοσοφία μεταξύ βαρβαρότητας και ουτοπίας», και από εκτενείς σημειώσεις του μεταφραστή που φωτίζουν τη δομή, τις έννοιες και τις υπαινικτικές αναφορές του κειμένου. Την έκδοση ανοίγει ένα πρωτότυπο κείμενο του Δημητρίου Μαρκή, καθηγητή φιλοσοφίας και πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης, με τίτλο «Minima Moralia: Χαρακτηρισμός του Adorno».
Η αγάπη του Μαρτί για το «ελληνικό στοιχείο» δεν έχει σχέση µε τον τυπικό «φιλελληνισµό», αλλά κυρίως είναι µια αναζήτηση του οικουµενικού και διαχρονικού χαρακτήρα του ελληνικού πολιτισµού. Ταυτόχρονα, το έργο αυτό είναι µια τοιχογραφία του 19ου αιώνα, καθώς από τις σελίδες του περνούν ο λόρδος Μπάιρον, ο ?ιονύσιος Σολωµός, ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο Ερρίκος Σλίµαν, η Σάρα Μπερνάρ και άλλοι πολλοί. Από τη νεόδµητη γέφυρα του Μπρούκλιν, ταξιδεύει στη Θήβα την επτάπυλη, καθώς ο δηµοσιογράφος «πρέπει να γνωρίζει από το σύννεφο µέχρι το µικρόβιο, από τον Οµάρ Καγιάµ µέχρι τον Παστέρ».
Με αφορµή τις πολιορκίες του Μεσολογγίου και τη µάχη των Θερµοπυλών, ο Μαρτί αποθεώνει την αντίσταση όλων των λαών στον ξένο κατακτητή, έναν αγώνα στον οποίο ο ίδιος έδωσε τη ζωή του πεθαίνοντας στη µάχη «µε το πρόσωπο στραµµένο στον ήλιο».
Μετά την εμφάνισή του τον Σεπτέμβριο του 2011 στο Πάρκο Ζουκότι της Νέας Υόρκης, το κίνημα Occupy εξαπλώθηκε σε δεκάδες πόλεις σε όλο τον κόσμο. Χάρη σ' αυτούς τους πυρήνες, άρχισε να διαμορφώνεται μια νέα παγκόσμια συνείδηση αντίστασης στην εξουσία του κεφαλαίου. Ο Νόαμ Τσόμσκι, με τις δημόσιες παρεμβάσεις του, ενθάρρυνε τη συμμετοχή στους συλλογικούς αγώνες για την ισότητα, την ελευθερία και τη δημοκρατία. Υποστήριξε από την πρώτη στιγμή το κίνημα και ένωσε τη φωνή του με αυτές που ασκούν κριτική στην κυριαρχία των πολυεθνικών εταιριών και στη διαφθορά που επιφέρει αυτή.
Μέσα από συζητήσεις με συμμετέχοντες στο κίνημα Occupy, ο Τσόμσκι διερευνά τα αίτια των κυριότερων προβλημάτων της εποχής μας, τα οποία ωθούν τους ανθρώπους στη διαμαρτυρία. Τα κεντρικά ερωτήματα που θέτει είναι: Πώς φτάσαμε ως εδώ; Με ποιον τρόπο οι πλούσιοι, που αποτελούν μόλις το 1% του πληθυσμού του πλανήτη, διαιωνίζουν την ηγεμονία τους πάνω στο υπόλοιπο 99%; Πώς μπορούμε να αποδομήσουμε την τεχνοκρατική αντίληψη της πρωτοκαθεδρίας της οικονομίας έναντι της πολιτικής; Ποια είναι η ποιότητα της σημερινής δημοκρατίας; Πώς μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια της ανάπτυξης προκειμένου να εξασφαλίσουμε την ισότιμη κατανομή του παγκόσμιου πλούτου;
Το "Occupy" αποτελεί μια ακόμα ζωτική συνεισφορά του Τσόμσκι στη βιβλιογραφία της αμφισβήτησης και συγχρόνως ένα κάλεσμα για να δημιουργήσουμε έναν δίκαιο κόσμο που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη.
φίλτρα αναζήτησης:
Καθαρισμός Όλων