Τέχνη

Αυτή η μικρή έκδοση συγκεντρώνει πέντε δοκίμια του Ρομπέρτο Γκαρσία ντε Μέσα, τα οποία δημοσιεύτηκαν με τροποποιήσεις ή χρησίμευσαν ως υποστηρικτικό υλικό σε συνέδρια στα οποία συμμετείχε μεταξύ 2008 και 2011. Τα ενώνει η ανάγκη να συνδεθούν με την ποιητική γνώση που εφαρμόζεται στη σκηνή, κάτι το οποίο λειτουργεί ως οδηγός σε όλες τις καλλιτεχνικές εμπειρίες του συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Ως εκ τούτου, το έργο αυτό, που φέρει μάλιστα και τον τίτλο Πέντε δοκίμια για τη σκηνική ποίηση, αποκαλύπτει κάποια στοιχεία που του έχουν κινήσει το ενδιαφέρον στο πλαίσιο αυτό, όπως, για παράδειγμα, η τέχνη της δράσης (action), η σχέση ανάμεσα στο μεταδραματικό θέατρο και το νεομπαρόκ, μια δραματουργία του ουσιώδους, η οποία θεμελιώνεται στην έννοια της συντομίας –εν μέσω μιας κρίσης που αναπαριστάται επίσης μέσα από την ποιητική του λάθους και του εφήμερου–, καθώς και κάποια στοιχεία που συνδέουν τις τέχνες του θεάματος με τη σημασιολογία, στο πλαίσιο του πειραματισμού και της ανάγκης προβολής των εν εξελίξει εργασιών, ως μια μορφή πλησιάσματος της τέχνης στη ζωή. Το τελευταίο κείμενο περιέχει τριάντα αποσπάσματα σχετικά με την εφαρμογή της ποιητικής συνείδησης στη σκηνή.

Από πολύ νέος διαισθανόμουν ότι η μουσική ήταν κάτι περισσότερο από τέχνη. Από τότε ακόμη, κάτι μέσα μου με εμπόδιζε να την τοποθετήσω ως μια τέχνη δίπλα στις άλλες τέχνες. Η φύση, πλούσια σε ορατές μορφές και χρώματα, προσφέρει στο μορφοπλαστικό καλλιτεχνικό ταλέντο του ανθρώπου αντικείμενα και φαινόμενα, τα οποία, μέσω των ματιών του, επιδρούν στην ψυχή του. Η αφθονία ορατών παραστάσεων γεννά στο δημιουργικό ταλέντο την έντονη επιθυμία να τις αποδώσει καλλιτεχνικά. Η αίσθηση της ακοής δεν προσλαμβάνει από τη φύση κάτι αντίστοιχο. [...] Ένα ψυχικό όργανο, το οποίο δίκαια θα ονομάζαμε "εσώτερο αυτί", είναι εκείνο που δέχεται την ισχυρή ώθηση για μουσική έκφραση, η οποία πηγάζει από την εσώτερη φύση της δημιουργίας. Συνειδητοποιούσα, λοιπόν, όλο και πιο καθαρά, μέσα από τα καθημερινά μου βιώματα και από την όλο και βαθύτερη κατανόηση της μουσικής, ότι αυτή είναι ένας κόσμος από μόνη της, ότι διαφέρει από τις άλλες τέχνες και ότι το δυνατό ρεύμα της μουσικής που αντιλαμβανόμαστε προέρχεται και τροφοδοτείται από μια ιδιαίτερη, κρυφή πηγή, η οποία δεν βρίσκεται στον πραγματικό κόσμο. Πάντα άκουγα να ηχεί μέσα στη μουσική κάτι μυστηριώδες και υπερκόσμιο, που συγκινούσε βαθιά την καρδιά μου και καταδείκνυε εύγλωττα και πειστικά την ύπαρξη ενός υπερβατικού περιεχομένου. Bruno Walter

Το πάθος του Χαρούκι Μουρακάμι για τη μουσική έχει πολύ βαθιές ρίζες. Πριν στραφεί στη συγγραφή, διηύθυνε ένα τζαζ κλαμπ στο Τόκιο, ενώ η αισθητική και συναισθηματική δύναμη της μουσικής αναδύεται από όλα τα πολυαγαπημένα του λογοτεχνικά έργα. Στο ανά χείρας βιβλίο, ο Μουρακάμι πραγματοποιεί ένα προσωπικό του όνειρο: να κάνει μια συζήτηση εκ βαθέων με τον φίλο του και παγκοσμίου φήμης διευθυντή ορχήστρας Σέιτζι Οζάουα για την κοινή τους αγάπη.
Οι δύο σπουδαίοι καλλιτέχνες μιλούν αποκλειστικά περί μουσικής: από τον Μπραμς ως τον Μπετόβεν, από τον Λέοναρντ Μπέρνσταϊν ως τον Γκλεν Γκουλντ, από τη συλλογή δίσκων ως την όπερα, και για πολλά άλλα, προσφέροντάς μας τη μοναδική ευκαιρία να αντιληφθούμε τον τρόπο που σκέφτονται δύο μετρ.

Ο Γάιος Πλίνιος Σεκούνδος, ο επιλεγόμενος Πρεσβύτερος, γεννήθηκε το 23 ή 24 μ.Χ. στο Κόμο της Βόρειας Ιταλίας και πέθανε στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ. πνιγμένος από τους δηλητηριώδεις ατμούς της έκρηξης του Βεζουβίου που κατέστρεψε την Πομπηία. Στρατιωτικός ψηλά στην ιεραρχία και διοικητής επαρχίας, υπηρέτησε από την Ισπανία μέχρι τη Συρία. Ιστορικός και εγκυκλοπαιδιστής, υπήρξε πολυγραφότατος και πολυσχιδής συγγραφέας.

Η μουσική συνθέτει το σύνολο των ακροατών σε κοινωνία με τον ίδιο τρόπο -και αυτό πιστεύω πως το νιώθω συχνά- που εμείς, συνεπαρμένοι από τη μαγεία της μεταμορφωτικής της δύναμης, βιώνουμε ένα είδος μυστικής εξαΰλωσης, συγχώνευσης και συνένωσης με τη μουσική. Ο έρωτας της μουσικής, που μας κατακλύζει σαν χείμαρρος, λύνει τα δεσμά της ατομικότητας.

Για δύο σχεδόν αιώνες η φωτογραφία, με το εύρος των εφαρμογών της και την απίστευτη ευχέρεια στην παραγωγή εικόνων, απασχολεί ποικιλοτρόπως τη συλλογική συνείδηση, ζυμώνοντας τη σχέση της με την ορατή πραγματικότητα μέσα από διαρκείς προκλήσεις και δοκιμασίες. Το δοκίμιο αυτό επιχειρεί, αναλύοντας αφενός την ιστορική μελέτη φυτών του Karl Blossfeldt των αρχών του 20ού αιώνα και αφετέρου τα μεταμοντέρνα ψευδο-φυτά του Joan Fontcuberta, να θέσει εκ νέου το ερώτημα της φωτογραφικής πραγματικότητας, βασισμένο στα συμφραζόμενα της κάθε περιόδου. Καθώς οι αισθητικές τάσεις εναλλάσσονται, η ιστορία με την ιδεολογία εξακολουθούν να συνυφαίνονται ακόμη στενά και η εξέλιξη της τεχνολογίας καθιστά τη φωτογραφία πανταχού παρούσα όσο ποτέ άλλοτε, εξακολουθούν να εγείρονται τα εξής ζωτικά ερωτήματα: Γιατί αποδεικνύεται τόσο ανθεκτικός ο δεσμός της φωτογραφίας με την πραγματικότητα; Μπορεί ο δεσμός αυτός να διακοπεί, ενδεχομένως, από την post-photography που διεκδικεί να κολυμπά ελεύθερα στη θάλασσα των υπαρχουσών εικόνων, η στάθμη της οποίας ανεβαίνει επικίνδυνα; Είναι η νατουραλιστική πιστότητα της φωτογραφίας απλώς ένας καθρέφτης ή μήπως συγχρόνως και μια παγίδα; Ενδιαφέρεται κανείς πραγματικά να κοιτάξει πίσω από την κουρτίνα της αληθοφάνειας;

Το 1955, ένας νεαρός φοιτητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής της Γενεύης, ο Manuel Baud-Bovy, επισκέπτεται για πρώτη φορά την Τήνο, μένοντας σε ένα εξοχικό σπιτάκι στην αμμουδιά της Κιόνας. Εξερευνώντας το νησί, ο Manuel αντίκρυσε ορισμένα ασυνήθιστα κτίσματα, για τα οποία ποτέ του δεν είχε ακούσει τίποτα. Με έκπληξη και ενθουσιασμό, σε κάθε μία από τις εκδρομές του ανακάλυπτε μοναχικούς περιστεριώνες σε αμμουδιές, άλλους ακουμπισμένους στις πλαγιές και άλλους να δεσπόζουν στα ψηλώματα, με τον καθένα να ξεπερνά τον προηγούμενο σε ομορφιά και περηφάνια. Χάρις στον πατέρα του, Samuel, εθνομουσικολόγο, ο Manuel είχε αναπτύξει ένα ενδιαφέρον για τη μελέτη του λαϊκού πολιτισμού. Άλλωστε, ο διάσημος παππούς του, Daniel, είχε δημοσιεύσει μελέτες και βιβλία με θέματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Ελβετίας...O Manuel Baud-Bovy, βαθιά συνεπαρμένος, σκέφτηκε να συντάξει έναν συστηματικό κατάλογο των περιστεριώνων. Περπάτησε όλο το νησί και κοιμόταν πότε σε ένα χωριό, και πότε κάτω απ’ τα αστέρια ή σε κάποιο αλώνι, εξωκλήσι, ή εγκαταλελειμμένο περιστεριώνα. Ανακάλυψε περί τους οκτακόσιους που αποτύπωσε σε τέσσερα μεγάλα άλμπουμ με λεπτομερή σχέδια, θεωρίες και σκέψεις, που κατέθεσε στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Γενεύης για τη διδακτορική του διατριβή. Μετά από 60 και πλέον χρόνια, ένα μέρος αυτού του σπανίου υλικού γίνεται βιβλίο, εμπλουτισμένο με εισαγωγικά κείμενα και πολλές φωτογραφίες-ντοκουμέντα που απαθανατίζουν τους περιστεριώνες όπως σώζονταν το 1955, επαναφέροντας έτσι με έντονο τρόπο την ανάγκη προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και προτρέποντάς μας να ακολουθήσουμε τα μονοπάτια του νησιού...

Το βιβλίο ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ, Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΩΝ ΠΕΖΩΝ ασχολείται με την αρχιτεκτονική των χώρων πεζών σε πόλεις και οικισμούς, με σχέδια και εικόνες σχεδιασμένες όλες με ελεύθερο χέρι από τον αρχιτέκτονα, καθηγητή Κωνσταντίνο Ν. Δεκαβάλλα– είτε επιτόπου, είτε βάσει εικόνων άλλων, είτε από φωτογραφίες–, έτσι ώστε το θέμα να γίνει πιο προσιτό και κατανοητό, όχι μόνο σε υποψήφιους αρχιτέκτονες αλλά και σε οποιονδήποτε άλλον, ακόμη και σε μαθητές του δημοτικού σχολείου. Η επιλογή χώρων, κτιρίων, οικισμών, πόλεων που απεικονίζονται στα σχέδιά, καθορίστηκε εν πολλοίς από τα μέρη που έχει ζήσει ή επισκεφθεί ο ίδιος.

Το βιβλίο αποτελείται από 4 μέρη:

Α. Τα στοιχεία της λειτουργίας, της μορφής και του σχεδιασμού

Β. Βασικά στοιχεία της δομής του αστικού χώρου

Γ. Μορφή, κατασκευή και εξοπλισμός

Δ. Η πολεοδομική διάσταση

Mια προσωπική μαρτυρία του Μάκη Μάτσα 40 χρόνια όπως τα έζησε μέσα στην ελληνική μουσική Ξεκινώντας από τον Μίνω, συνεχίζοντας με τον Μάκη και προχωρώντας σήμερα στην τρίτη γενιά, με τη Μαργαρίτα και τον Μίνω, η οικογένεια Μάτσα κλείνει σε λίγα χρόνια έναν αιώνα προσφοράς στο ελληνικό τραγούδι και στη δισκογραφία. Βαμβακάρης, Τσιτσάνης, Παπαϊωάννου, Μητσάκης, Καλδάρας, Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Καζαντζίδης, Μαρινέλλα, Βοσκόπουλος, Λοΐζος, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Νταλάρας, Κουγιουμτζής, Πάριος, Αλεξίου, Παπακωνσταντίνου, Γαλάνη, Διονυσίου, Μαχαιρίτσας, Τόκας, Μικρούτσικος, Μητροπάνος... Δύσκολα θα βρει κανείς κάποιον σημαντικό Έλληνα συνθέτη ή τραγουδιστή που να μην ήταν ανακάλυψή του ή που να μη συνεργάστηκε στενά μαζί του. Η ζωή του Μάκη Μάτσα ήταν γεμάτη ριψοκίνδυνες αποφάσεις, προσωπικές συγκρούσεις, πολιτικές προεκτάσεις και πάθος για τη μουσική. Για πρώτη φορά ανέκδοτες λεπτομέρειες και αθέατες πλευρές της ελληνικής μουσικής συνθέτουν τη θρυλική διαδρομή ενός ανθρώπου που, αν και "πίσω απ’ τη μαρκίζα", επηρέασε όσο λίγοι τη μουσική πορεία μιας ολόκληρης χώρας.

Μπόμπυ Ζίμμερμαν

Μπομπ Ντίλλον

Μπομπ Λάντυ

Τζακ Φροστ

Λάκυ Ουίλμπερυ

Σεργκέι Πετρόφ

Πίσω από όλα αυτά τα ονόματα (κι από μερικά ακόμα…) κρύβεται ένας και μόνο άνθρωπος, ένας άνθρωπος-μύθος: Είναι ο μεγαλύτερος τροβαδούρος του 20ού αιώνα, που ξεσήκωσε ατελείωτες συζητήσεις σε όλο τον κόσμο στις 13 Οκτωβρίου 2016, όταν η Σουηδική Ακαδημία αιφνιδίασε τους πάντες απονέμοντάς του το Νόμπελ Λογοτεχνίας: ο Μπομπ Ντύλαν.

Όμως, ποιος είναι ο Μπομπ Ντύλαν; Τραγουδιστής, συνθέτης, ποιητής, ακόμα και σκηνοθέτης, ο Μπομπ Ντύλαν συνόδευσε εκατομμύρια ανθρώπους στους αγώνες τους, στο μεγάλωμά τους, στη μοναξιά τους – κρατώντας όμως πάντα για τον εαυτό του ένα επτασφράγιστο μυστικό: την ταυτότητά του.