Θέατρο

Τα πράγματα που παίρνεις μαζί είναι ένα πολυφωνικό έργο για τη μετανάστευση, γραμμένο με τον ιδιαίτερο τρόπο του Ανδρέα Φλουράκη. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Τσατσούλης στο επίμετρο της έκδοσης: «Τα πράγματα που παίρνεις μαζί σπάζουν τη μονοτονία, την ανωνυμία, ενώ ταυτόχρονα δείχνουν τη διαφορετικότητα του κάθε ατόμου, τη μοναδικότητά του, πέρα από εθνικές ή πολιτισμικές ταυτότητες. Πέρα από τους αντωνυμικούς δείκτες του “εμείς” ή του “άλλοι”, διεκδικώντας έστω για λίγο το αυτεξούσιο, πολυμορφικό εγώ, διαμορφωμένο από τις δικές του αναμνήσεις». Το θεατρικό αυτό έργο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει ήδη παρουσιαστεί στο Λονδίνο και στη Ρώμη. Ο συγγραφέας το αφιερώνει στους πρόσφυγες, στους μετανάστες και σε όλους όσοι ψάχνουν μια καλύτερη πατρίδα.

Ο «Ταμερλάνος ο Μέγας» είναι το έργο με το οποίο εγκαινιάστηκε πανηγυρικά μια από τις λαμπρότερες εποχές για το θέατρο παγκοσμίως: η ελισαβετιανή περίοδος. Η θριαμβευτική υποδοχή του έργου, λίγο μετά την ήττα της ισπανικής αρμάδας από τον στόλο της Ελισάβετ Α΄, ανάγκασε τον ποιητή του, τον νεαρότατο Κρίστοφερ Μάρλοου, να γράψει μια συνέχεια με τον ίδιο τίτλο, ένα δεύτερο μέρος, με την ίδια ενθουσιώδη απήχηση, και να επηρεάσει όλη τη γενιά των νέων δραματικών συγγραφέων, που θα λαμπρύνουν ολόκληρη την εποχή με τις σκηνικές ποιητικές δημιουργίες τους. Ο «Ταμερλάνος ο Μέγας» είναι μια ελεγεία της άλογης δύναμης και παράλληλα ένας ασυνειδητοποίητος ύμνος στο σφρίγος και την ορμή της νεότητας. (. . .)

Το Τζιχάντ είναι ένα θεατρικό έργο-φαινόμενο στο Βέλγιο και στη Γαλλία. Με περισσότερους από 675.000 θεατές, έχει ως βασική θεματική σημερινούς νέους τζιχαντιστές της Ευρώπης, οι οποίοι προσχωρούν στους κόλπους του Ισλαμικού Κράτους και της Αλ Κάιντα στη Συρία. Το έργο Τζιχάντ είναι η ιστορία του Ρεντά, του Ισμαήλ και του Μπεν, τριών Βέλγων μουσουλμάνων. Όπως και πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι, προσηλυτίστηκαν και επιστρατεύτηκαν για να πολεμήσουν. Όμως γρήγορα απογοητεύονται και, όπως εξηγεί ο Ismael Saidί, "συνειδητοποιούν ότι αυτό που τους πούλησαν μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, μέσα από την προπαγάνδα μίσους, δεν έχει καμία σχέση με αυτό που θα αντικρίσουν. Αποδεικνύεται ένας βάλτος, ένας ομαδικός τάφος, όπου στέλνονται βορά στα όπλα άνθρωποι που το μόνο που ήθελαν ήταν να αποδείξουν την ύπαρξή τους". Το έργο παρωδεί τα πάντα: τον δογματισμό, τη θυματοποίηση, τον συνηθισμένο ρατσισμό των προαστίων, τα ταμπού της αραβο-μουσουλμανικής κοινότητας και τις προκαταλήψεις όλων μας, είτε είμαστε χριστιανοί είτε μουσουλμάνοι.

Ο "Τίμων ο Αθηναίος" γράφτηκε από τον Σαίξπηρ -με τη συνδρομή του Μίντλτον- το 1605, και κάθε 25 περίπου χρόνια, είχε υποστηρίξει ο Νικόλας Χάιτνερ, σκηνοθέτης και διευθυντής άλλοτε του Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας "γίνεται μια επιστροφή στο έργο αυτό γιατί καταπιάνεται με ένα θέμα διαρκές, τη δύναμη του χρήματος στις ανθρώπινες σχέσεις. Ο Τίμων σκορπάει τα πλούτη του προκειμένου να δημιουργήσει και να συντηρήσει ένα δίκτυο εξουσίας. Όταν μένει απένταρος και ψάχνει για δανεικά, του γυρίζουν όλοι την πλάτη, ακόμη και όσοι ευεργετήθηκαν από αυτόν. Τους εκδικείται με ένα τελευταίο συμπόσιο με μενού περιττώματα και αποσύρεται σε μια κυριολεκτική και συναισθηματική ερημιά, από όπου σε μια άγρια έκρηξη μισανθρωπίας, κυνισμού και οργής εκτοξεύει κατάρες και αναθέματα στην ηθικά χρεοκοπημένη Αθήνα, ενώ δείχνει να ξέρει, σε επώδυνο βαθμό, ότι μέρος του προβλήματος οφείλεται στο δικό του εσωτερικό κενό.

Άνθρωποι: πέντε άντρες, τρεις γυναίκες, δύο έφηβοι και δύο αόρατοι αλλοδαποί που αποτελούν το υπηρετικό προσωπικό, μέσα σε μία πολυτελή έπαυλη που τα θεμέλιά της πάσχουν αθεράπευτα. Αλλά κι οι άνθρωποι πάσχουν εξίσου: δέσμιοι ιδιωτικών και ιδεολογικών στερεοτύπων που δεν τους επιτρέπουν να υπερβούν τις εμπλοκές της ζωής τους. Οι δύο αυτές παθήσεις συναιρούνται κάποια στιγμή και εκμαιεύουν, εν ονόματι ενός δήθεν αναγεννησιακού οράματος, μία συλλογική καταστροφή. Οι έφηβοι, γιος και κόρη των ιδιοκτητών του ασθενούς οικοδομήματος, μέσα από έναν ασφυκτικό εγκλεισμό και μία στυγνή επιτήρηση που συνιστούν την εκπαίδευσή τους, θα ταυτιστούν με τους αλλοδαπούς, που έχουν ήδη θυσιαστεί απ’ τους εργοδότες τους, και θα επιτελέσουν το μοναδικό απόλυτο της έσχατης στιγμής, εκείνο που επιβάλλεται εκ των πραγμάτων, δραπετεύοντας έτσι απ’ την πάθηση και φεύγοντας μακριά απ’ αυτήν.

Το εμβληματικό δοκίμιο της Virginia Woolf «A room of one’ s own» δίνει την ευκαιρία στον Γιάννη Λασπιά να δημιουργήσει ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο, ύμνο στους γυναικείους αγώνες για ισοτιμία και ισονομία, ανά τους αιώνες. Η δραματουργική επεξεργασία του διάσημου δοκιμίου από τον ίδιο, αφενός διατηρεί την σπινθηροβόλα και ανήσυχη λογοτεχνική γραφή της σπουδαίας συγγραφέως και αφετέρου παντρεύει το τότε με το τώρα, δημιουργώντας ένα κείμενο με αφοπλιστική αμεσότητα, έντονο ρυθμό, και σύγχρονες αναφορές. Τέσσερις ηθοποιοί, χρησιμοποιούν τις περσόνες 4 σπουδαίων γυναικείων μορφών, της Virginia Woolf, της Simon de Beauvoir, της Sylvia Plath και της Judith, της φανταστικής αδελφής του Σαίξπηρ για να εκφράσουν τα δικά τους θέλω και την δική τους θέση μέσα σε μια πατριαρχική κοινωνία. Το έργο είναι επηρεασμένο απ’ όλες εκείνες τις γνωστές ή άγνωστες γυναικείες φωνές που πάλεψαν και παλεύουν ακόμα για τα δικαιώματά τους. Γράφει η θεατρολόγος Σμαρώ Κώτσια στον πρόλογό της: «Ο Γιάννης Λασπιάς δημιούργησε ένα παραστασιακό κείμενο με έντονα στοιχεία μεταδραματικού θεάτρου, όπου ο λόγος αποτελεί μέρος της αλλαγής στον τρόπο χρήσης των θεατρικών στοιχείων, επιδρώντας καταλυτικά στη συμβατική αντίληψη του θεάτρου και της παράστασης ειδικότερα. Έτσι, αναπτύσσεται μέσα στον σκηνικό χώρο μία περφόρμανς που περιστρέφεται γύρω από τις φεμινιστικές πολεμικές, των οποίων η αντανάκλαση φθάνει στο σήμερα. Διαστολή του χώρου και του χρόνου, σχολιασμός προσώπων και γεγονότων υπό τη μορφή χορού αρχαίας τραγωδίας, παράλληλοι μονόλογοι που συνδιαλέγονται μεταξύ τους, εναλλαγή ρόλων και δράσεων αναδομούν τη θεατρική συνθήκη και δημιουργούν μία λεκτική παρτιτούρα, που τη χαρακτηρίζει αφοπλιστική αμεσότητα, ρευστή ποιητικότητα και καταγγελτικό πνεύμα.…» Το διάσημο δοκίμιο της Virginia Woolf «A room of one’ s own», που αποτελεί ορόσημο στο θέμα της γυναικείας χειραφέτησης, βασίζεται σε δύο κείμενα που διαβάστηκαν στο Σύλλογο Τεχνών στο κολέγιο Νιούχαμ και στο Κολέγιο Γκίρτον στο Cambridge, τον Οκτώβριο του 1928 σ’ ένα εξ ολοκλήρου γυναικείο ακροατήριο. Μέσα από τη θεματική “Γυναίκες και Πεζογραφία”, η Virginia Woolf ξεδιπλώνει όλο το συλλογισμό της για τη σχέση αυτών των δύο όρων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αν μια γυναίκα θέλει να εκφραστεί, πρέπει να έχει το δικό της δωμάτιο και τα δικά της χρήματα. Το βιρτζινικό δωμάτιο είναι το κλειδωμένο δωμάτιο της ιστορίας· ό,τι δεν μπορεί να διαβαστεί στη βιβλιοθήκη, εξαιτίας του ότι οι γυναίκες είχαν αποκλειστεί από την ιστορία. Και σ’ αυτό ακριβώς το σκηνικό του αποκλεισμού θα έπρεπε από δω και στο εξής να δημιουργήσουν. Το πρωτότυπο θεατρικό έργο του Γιάννη Λασπιά παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2020 στο Θέατρο 104. Η παράσταση επιχορηγήθηκε από το ΥΠΠΟΑΗ

"Ο Ντοστογιέφσκι γράφει μια βίβλο πεπτωκότων αγγέλων και ο Παπαδιαμάντης τη μεταγράφει σ' ένα ευαγγέλιο όπου το χάρισμα των δακρύων κυριαρχεί. Φόντο ο ραγισμένος θόλος της μεγαλοπρεπούς πρωτεύουσας· χώρος οι φτωχογειτονιές, τα μουχλιασμένα χαμόσπιτα· πρόσωπα οι φθισικοί, οι πόρνες, οι μέθυσοι, τα παράγωγα μιας μεγάλης ταξικής καταγγελίας".

Σωτήρης Χατζάκης

Δύο γυναίκες βρίσκονται ξαφνικά μόνες. Η Έλσα και η Πόλυ έζησαν για χρόνια στη σκιά της άρρωστης μητέρας τους, υπομένοντας την άθλια συμπεριφορά του πατέρα τους. Μόνη τους παρηγοριά η θέα ενός ελαφιού που εμφανίζεται συχνά, για να τους θυμίσει την αξία της ελπίδας και της υπομονής.

Το Επάγγελμα της κυρίας Γουώρρεν γράφτηκε το 1893 και πρωτοπαίχτηκε στο Λονδίνο το 1902. Το έργο παρουσιάζει τη ζωή μιας πρώην πόρνης που πλέον είναι ιδιοκτήτρια οίκου ανοχής και τον τρόπο που αντιδρά η κόρη της όταν μαθαίνει το πώς βιοπορίζεται η μητέρα της. Πρόκειται για ένα κοινωνικό σχόλιο του Σω που θεωρούσε ότι η πορνεία δεν οφείλεται σε έκπτωση των ηθικών αρχών αλλά σε οικονομική ένδεια.

Το θεατρικό έργο Καίσαρ και Κλεοπάτρα γράφτηκε το 1898 και είναι μια φανταστική αφήγηση της πολυσυζητημένης σχέσης του Ιούλιου Καίσαρα με την Κλεοπάτρα.