Edmund Husserl

Το έργο του Έντμουντ Χούσσερλ "Για τη φαινομενολογία της συνείδησης του εσωτερικού χρόνου", που μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά, έχει χαρακτηριστεί "το πιο όμορφο κείμενο φιλοσοφίας του 20ού αιώνα". Εστιάζει σε μια θεμελιώδη θεματική της φαινομενολογίας και της φιλοσοφίας εν γένει, αυτήν του χρόνου. Ο Χούσσερλ καταπιάνεται με το ζήτημα του χρόνου σε μια εντυπωσιακή απόπειρα να εισχωρήσει μέχρι τα βαθύτερα και πιο πρωταρχικά στρώματα της βιωματικής ζωής μας. Η μελέτη του, απόσταγμα της απόπειρας αυτής, επιτρέπει στον αναγνώστη να ακολουθήσει τις απαράμιλλες αναλύσεις του Χούσσερλ και να απολαύσει τη μνημειώδη φιλοσοφική λεπτότητα με την οποία επέστρεφε "στα ίδια τα πράγματα", στα ίδια τα υπό εξέταση φαινόμενα.
Οι γοητευτικές διαδρομές που ακολουθούν οι αναλύσεις του, σε συνδυασμό με το βάθος στο οποίο διεισδύουν εξερευνητικά, τις καθιστούν, όπως έχει δείξει η ιστορία της σύγχρονης φιλοσοφίας μέχρι σήμερα, βασικό σημείο αναφοράς για όλους όσοι ασχολούνται με το ζήτημα του χρόνου.

Η κρίση της ευρωπαϊκής ύπαρξης έχει μόνο δύο διεξόδους: είτε την έκπτωση της Ευρώπης και την αποξένωσή της μακριά από το οικείο της ορθολογικό νόημα της ζωής, δηλαδή την κατάπτωσή της σε εχθρότητα απέναντι στο πνεύμα και σε βαρβαρότητα, είτε την αναγέννηση της Ευρώπης μέσα από τη φιλοσοφία και χάρη σε έναν ηρωισμό του λόγου που θα υπερβεί οριστικά τον νατουραλισμό. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος της Ευρώπης είναι η κόπωση. Αν δώσουμε τη μάχη ενάντια στον κίνδυνο των κινδύνων ως "καλοί Ευρωπαίοι", επιδεικνύοντας εκείνη την ανδρεία που δεν φοβάται ούτε και μια μάχη δίχως τέλος, τότε, μέσα από την πυρκαγιά του μηδενισμού της απιστίας και μέσα από τη φωτιά που σιγοκαίει (τη φωτιά της αμφισβήτησης για την ανθρώπινη αποστολή της Δύσης), μέσα από τις στάχτες της μεγάλης κόπωσης, θα έρθει στην επιφάνεια ο Φοίνιξ μιας νέας εσωτερικότητας της ζωής και μιας νέας ανύψωσης του πνεύματος ως ενέχυρο για ένα υψηλό και μακρινό ανθρώπινο μέλλον: καθώς το πνεύμα και μόνο το πνεύμα είναι αθάνατο. Edmund Husserl

Ο Edmund Husserl χρωστά τη φήμη του όχι μόνο στην περίφημη φαινομενολογική μέθοδο, της οποίας υπήρξε ο ίδιος εμπνευστής και εισηγητής, αλλά κυρίως στην προσπάθειά του για μία ανανέωση και αναθεμελίωση της φιλοσοφικής σκέψης στον 20ό αιώνα. Στην παρούσα πραγματεία Η φιλοσοφία ως αυστηρή επιστήμη, το πρώτο κείμενο που δημοσίευσε ο Χούσσερλ μετά το μνημειώδες έργο του "Λογικές έρευνες", τίθενται τα θεμέλια μίας επαναξιολόγησης της φιλοσοφίας ως αυστηρής επιστήμης με τη βοήθεια της φαινομενολογικής μεθόδου, μέθοδος που έχει σαν αφετηρία της όχι απριορικές κρίσεις αλλά τα ίδια τα πράγματα, σύμφωνα με τα οποία οφείλουν να προσανατολίζονται οι κρίσεις. Η παρούσα πραγματεία, που πλαισιώνεται από ένα προλόγισμα και σύντομα διαφωτιστικά σχόλια του μεταφραστή, είναι η καλύτερη εισαγωγή στη σκέψη του Χούσσερλ, σκέψη που επηρέασε αποφασιστικά την εξέλιξη της σύγχρονης φιλοσοφίας.

Ο αναγκαίος δρόμος που οδηγεί προς μια γνώση απόλυτα θεμελιωμένη ή, πράγμα που είναι το ίδιο, προς μια φιλοσοφική γνώση, είναι αυτός μιας καθολικής αυτο-γνωσίας, καταρχάς μιας αυτογνωσίας της μονάδας και στη συνέχεια της κοινότητας των μονάδων. Μπορούμε επίσης να πούμε: μια ριζική και καθολική περαιτέρω συνέχιση των καρτεσιανών στοχασμών ή, πράγμα που είναι το ίδιο, μια καθολική αυτογνωσία είναι η ίδια η φιλοσοφία και περιλαμβάνει κάθε υπεύθυνη για τον εαυτό της γνήσια επιστήμη.

Ένα ιστορικό ντοκουμέντο, που φωτίζει πτυχές της φαινομενολογικής φιλοσοφίας, η οποία εξακολουθεί να προσδιορίζει μεγάλο μέρος της σύγχρονης φιλοσοφικής σκέψης. Τα κείμενα που προτείνονται εδώ ως ορισμοί της φαινομενολογίας αναδεικνύουν την εσωτερική ένταση της σχέσης δύο μεγάλων φιλοσόφων του 20ού αιώνα. Ο Husserl, επιχειρώντας να χαρτογραφήσει και να κάνει προσιτή την εσωτερική διαδρομή του στοχασμού του, ενδιαφέρεται να καταδείξει πως η υπερβατολογική φαινομενολογία του υπερβαίνει τις παραδοσιακές οντολογικές και γνωσιολογικές διαμάχες. Ο Heidegger, από την άλλη, δράττεται της ευκαιρίας για να καταθέσει τους ενδοιασμούς του και να δώσει το στίγμα του δικού του, νεότευκτου τότε, φιλοσοφικού στοχασμού. Τόσο στη συνεισφορά του στην τρίτη εκδοχή, όσο και στα marginalia, αλλά και στην επιστολή του προς τον Husserl, διακρίνουμε την πυρετώδη προσπάθειά του να διακόψει οριστικά τους δεσμούς με την φαινομενολογία του δασκάλου του, αναζητώντας επίμονα τα τεκμήρια που θα την κατατάξουν στην παραδοσιακή μεταφυσική.