Poetry

"Ο φιλοπαίγμων μύθος" είναι το κείμενο που εκφώνησε η Κική Δημουλά κατά την τελετή υποδοχής της στην Ακαδημία Αθηνών στις 11 Νοεμβρίου 2003.

 

"Από την πρώτη ανυπακοή του Ανθρώπου, και τον καρπό εκείνου του απαγορευμένου δέντρου που η θανάσιμη γεύση του έφερε τον θάνατο στον κόσμο, και όλη τη συμφορά μας, με την απώλεια του Παραδείσου".

Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟΣ Όποτε με ρωτάνε πώς είναι, τους λέω φαντάσου να γεννιέσαι σ ᾽ ένα φλεγόμενο άσυλο ανιάτων. Καθώς οι συγγενείς μου έλιωναν, στάθηκα στο ένα πόδι, σήκωσα τα χέρια, έκλεισα τα μάτια κα σκεφτόμουν δέντρο δέντρο δέντρο όσο ο θάνατος με προσπερνούσε – άθικτος. Δεν ήξερα ότι ο θεός έβλεπε σ᾽ εμάς μια αποτυχημένη απόπειρα για παράδεισο. Δεν ήξερα ότι τα μάτια μου είχαν τρεις αποχρώσεις του λευκού μα μόνο μία εικόνα της μάνας μου.

"Ξαναγύρνα στο χώρο της υποχώρησης" Δεν υπάρχει άλλος δρόμος Όσο μακριά μπορεί το μάτι να δει "Μελέτα το απόλυτο" "Go back to the place of retreat" No other way Far as the eye can see "Study the absolute"

«Έζησα με αναίδεια» Έζησα με αναίδεια και μοναξιά. Μιλάω στο πρώτο πρόσωπο. Έζησα με παράξενες σκέψεις σκοτεινές παρορμήσεις και όνειρα· σε μερικά έβγαινα σε λιμάνια σ', άλλα πνιγόμουνα λίγο πριν απ' την όχθη κατάπινα το αλμυρό νερό. Ολόκληρη έζησα.

Το ποσοστό του οξυγόνου που αντιστοιχεί σε κάθε άνθρωπο, άλλοι το ξοδεύουν μεθοδικά και με κανονικές εισπνοές σ' όλο το μάκρος της ζωής τους άλλοι πάλι με βίαιες και δυσανάλογες δόσεις, ανάμεσα σε δύο νεκροφάνειες. Ποιός θ' αποδειχθεί ότι εκμεταλλεύτηκε καλύτερα εκείνο που του δόθηκε - άγνωστο. Ας μην είμαστε αγνώμονες απέναντι στο τυχαίο που μας επιτρέπει να μιλούμε σα να ήμασταν αθάνατοι. Προσωπικά, μισώ τη νοσταλγία και δεν συνηθίζω να μιλώ πρωθύστερα. Στην ιστορία όμως της Λογοτεχνίας, όχι αυτήν που καταρτίζουν οι ειδικοί αλλά την άλλη, που η πυξίδα δεν υπακούει πάντοτε στον βορρά, μου άρεσε ανέκαθεν να παρακολουθώ τις παλινδρομικές αποτιμήσεις του χρόνου: που τον βλέπεις να προωθεί άξαφνα μια συγκίνηση του 1931 στα 1976 και αντίθετα, μιαν ευαισθησία δήθεν σημερινή να την απωθεί - με χαιρεκακία θα 'λεγα - σαράντα χρόνους πίσω. Αλλά όταν η γοητεία μπαίνει στη μέση, αλλάζουν όλα. Επειδή η γοητεία μοιάζει με τη θάλασσα κι ευτυχώς. Μια μέρα, ένα βιβλίο ξαναβγαίνει στην επιφάνεια σαν υποβρύχιο που το θαρρούσες από καιρό χαμένο. Διόλου. Απλώς κάτεχε το μυστικό να μένει κάτω απ' το νερό για ένα διάστημα πολύ μεγαλύτερο από ό, τι τα νεώτερα μοντέλα. Κι αν οι τεχνικοί τα χάνουν, οι Σειρήνες, αυτές που πάντα ξέρουν κάτι περισσότερο, χαμογελάνε με νόημα. Τώρα βέβαια, για τα στρατολογικά γραφεία της πνευματικής μας ζωής, ο ποιητής Νικόλαος Κάλας έχει κηρυχθεί ανυπότακτος εδώ και πολλά χρόνια. Πότε ως Ράντος, πότε ως Σπιέρος, πότε ως Κάλας, κατάφερε με την αξιοπρέπεια και την ευκινησία θαυματοποιού, να ξεγλιστρήσει από την Αθήνα στο Παρίσι κι από το Παρίσι στη Νέα Υόρκη, συγχέοντας απελπιστικά τα ίχνη πίσω του. Μα ποιός είναι τέλος πάντων αυτός και τι ακριβώς κάνει; Γράφει ποιήματα; Δοκίμια επαναστατικά; Λιβέλους; Γράφει στα Ελληνικά; Στα Γαλλικά; Στα Εγγλέζικα; Πρωτοστατεί σε κινήματα; Εκμαιεύει νέους ζωγράφους; Τα βάζει με τους ισχυρούς; Τίποτε απ΄όλα αυτά και όλα μαζί. Πρόσωπο περίπου ασύλληπτο, με κάτι από τον Jacques Vache και κάτι από τον Marcel Duchamp, είναι προπαντός ένας ανυπότακτος. Τα άλλα έρχονται ύστερα...

Γερνάς, αγάπη μου. Γέρνεις, κουρνιάζεις, το ταξίδι ξεχνάς. Την ανημπόρια σου νοιάζομαι. ✧ Πώς έζησα τόσον καιρό μ’ αυτό το πικρό ποίημα στα χείλη και τα μάτια στραμμένα στο τίποτα. Έλα πιο κοντά, τα μάτια σου βυθοσκοπούν την προσδοκία μου.

Ο William Blake (1757-1827), ο οραματιστής ποιητής που κάποτε χλευάστηκε ως παράφρων και σήμερα τιμάται ως μεγαλοφυία, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μείζονες ποιητές της αγγλικής λογοτεχνίας. Κοινή είναι η διαπίστωση των μελετητών της ποίησής του, πως το αξιόλογο έργο του, δημιουργία και απεικόνιση ταυτόχρονα ενός πολύπλευρου μυθολογικού συστήματος, συνιστά ένα πρώτης τάξεως επίτευγμα. Αντιμετωπίζοντας με το αντισυμβατικό του βλέμμα θέματα τόσο ιερά και απαραβίαστα όσο η θρησκεία, η ηθική, η τέχνη και η πολιτική, κοινωνικός επαναστάτης και "ήρωας της φαντασίας" μαζί, ο Blake αναγνωρίζεται ως ο αυθεντικότερος και εκλεκτότερος από τους ρομαντικούς ποιητές και, κατά μία έννοια, ο αγνότερος, ο πιο ασυμβίβαστος. "Οι γάμοι του ουρανού και της κόλασης" είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της αγγλικής γραμματείας. Σύνθεση που ξεχωρίζει μέσα στο σώμα της ποιητικής παραγωγής του Blake, είναι γραμμένη κυρίως σε πρόζα και αποτελεί την πρώτη προσπάθεια του ποιητή να παρουσιάσει με ολοκληρωμένο τρόπο το καλλιτεχνικό και φιλοσοφικό του credo. Η εφηβική τόλμη της πρώιμης ποίησης συγχωνεύεται εδώ με την πνευματική ωριμότητα· η ευφυΐα και το λεπτό χιούμορ συμβαδίζουν με την έκφραση της βαθιά βιωμένης προσωπικής ανάγκης για εξέγερση. Το αποτέλεσμα είναι ένα αριστούργημα σατιρικής ενόρασης.