Poetry

Ζωή, ζωή μου, αφήσου να πέσεις, αφήσου να πονέσεις, ζωή μου, αφήσου να τιναχτείς από φωτιά, από σιωπή αφελή, από πέτρες πράσινες στο σπίτι της νύχτας, αφήσου να πέσεις και να πονέσεις, ζωή μου.

Ο παρών τόμος περιέχει την πρώτη έκδοση της ανθολογίας Η Δεύτερη Μεταπολεμική Ποιητική Γενιά του Ανέστη Ευαγγέλου, με εισαγωγή του Γιώργου Αράγη (Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1994). Σκοπός του ανθολόγου ήταν να αποκατασταθεί, γραμματολογικά, ή δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά, επειδή η θέση της, ανάμεσα στην πρώτη και στην Τρίτη μεταπολεμική ποιητική γενιά, είχε αποσιωπηθεί. Σήμερα έχουμε το χρονικό περιθώριο να εκτιμήσουμε ότι ο σκοπός αυτός επιτεύχθηκε σε εξαιρετικό σημείο, αφού έκτοτε η συγκεκριμένη γενιά αναγνωρίστηκε και βιβλιογραφήθηκε ευρέως. Εκτός από την πρώτη έκδοση του 1994, η τωρινή έκδοση περιέχει, με φροντίδα του Γιώργου Αράγη, τα νεότερα στοιχεία τα οποία προέκυψαν από το 1993 ως το 2012. Συγκεκριμένα, προστέθηκε μια δεύτερη εισαγωγή, σύντομες σκιαγραφίες των ανθολογημένων ποιητών, εργογραφία, επιλογή κριτικογραφίας, μεταφράσεις ποιημάτων ή συλλογών σε ξένες γλώσσες και τέλος αναλογική ανθολόγηση των ποιημάτων. Έτσι, συμπληρωμένη η αρχική ανθολογία με νεότερα στοιχεία, παρέχει μια πληρέστερη εικόνα της δεύτερης μεταπολεμικής ποιητικής γενιάς.

ΕΝΑΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΙΗΤΡΙΕΣ

Το ότι με βασανίζουν οι λέξεις σημαίνει
πως κανείς δεν με βασάνισε ποτέ.
Τέτοια είναι η καλή τύχη που με σπρώχνει
προς τις ποιήτριες γιατί δεν ξέρω άλλες
που να αναμετριούνται με τη βία
της γλώσσας δείχνοντας τόση αφοσίωση
λες και μόνο αυτές γνωρίζουν τι σημαίνει
να πνίγεσαι με τις λέξεις σου.

Κι όμως κινείται Σήκω μέρα. Νίψου έτοιμο το πρωινό σου σερβιρισμένος ο κόσμος φρέσκος μόλις τον έκοψαν από το δέντρο του ύπνου. Πάρε μαζί σου και τ όνειρό του για μεσημεριανό σου. Κράτα λίγο και για το σούρουπο θα πεινάσεις θα ναι τα τρόφιμα κλειστά. Μόνο συγκράτησε όσο μπορείς την επιδεικτική φιλάρεσκη εξάπλωσή σου. Αφού ξέρεις η πίσω μεριά ενός βουνού ένα φού να σου κάνει έσβησες πας.

Γνωρίζουμε τον χρόνο (1842) και τον τόπο (Ληξούρι), δεν γνωρίζαμε όμως ποιός ευαίσθητος συλλογέας δημοτικών τραγουδιών ήταν ο δημιουργός της χειρόγραφης συλλογής που μόλις τώρα έρχεται για πρώτη φορά στο φώς. Καθαρό και φροντισμένο το χειρόγραφο, πιστοποιεί ότι επρόκειτο για άνθρωπο λόγιο, ικανό να μεθοδεύσει τη συλλογή του υλικού του, την ταξινόμηση του και την αποτύπωση του στο χαρτί. Ικανό επίσης να σχολιάσει με φιλολογική γνώση και καλλιτεχνική ευαισθησία τους στίχους που επιμελώς είχε συγκεντρώσει.Η φιλολογική έρευνα, που θεμελιώθηκε στη συσχέτιση μαρτυριών φιλολογικού και ιστορικού χαρακτήρα και στον συγκριτικό έλεγχο χειρογράφων, απέδειξε ότι ο συντάκτης της συλλογής ήταν ο ποιητής και πεζογράφος Ανδρέας Λασκαράτος(1811-1901), δεινός αλλά και τερπνός χλευαστής της θρησκοληψίας. Στο σχολείο είχε δάσκαλο τον Ανδρέα Κάλβο. Στα χρόνια που σπούδαζε στην Κέρκυρα, βρέθηκε στον κύκλο του Σολωμού. Η πνευματική μαθητεία του στον μεγάλο Ζακύνθιο είναι πιθανό να του προκάλεσε το βαθύ ενδιαφέρον για τα δημοτικά τραγούδια, προς συλλογή των οποίων ταξίδεψε το 1845 στο Μεσολόγγι, την Πάτρα, την Αθήνα, τη Σύρο και την Κρήτη.Ήδη όμως το 1842 είχε έτοιμο και καθαρογραμμένο ένα χειροποίητο βιβλίο που τελικά έγινε διπλό, μια και το 1844, στην Κέρκυρα, ενσωματώθηκε στο αρχικό ένα μικρότερο. Τη συλλογή την απαρτίζουν περί τα 380 τραγούδια, τετράστιχα τα περισσότερα, ερωτικά, σατιρικά, αστεία, αλλά και τσακίσματα και έμμετρα γνωμικά. Και μάλιστα, όπως σημειώνει στον τίτλο ο ίδιος ο συλλογέας, τα τραγούδια είναι "μαζευμένα από τους τραγουδιστάδες", ώστε να εξασφαλιστεί η αυθεντικότητα τους.Η ανά χείρας έκδοση της Συλλογής Λασκαράτου προσφέρει τη δυνατότητα να απολαύσουμε ξανά την "ωραία απλότητα" των δημοτικών μας τραγουδιών, την ερωτική τους ευθύτητα και αμεσότητα, το σπιρτόζικο πνεύμα τους, τη διαυγή επιγραμματικότητα τους. Την αξία του μεταθανάτιου δώρου του Κεφαλλονίτη συγγραφέα τη μεγεθύνει το γεγονός ότι ανάμεσα στα τραγούδια που αποθησαύρισε δεν είναι λίγα όσα δεν απαντούν σε κατοπινές συλλογές δημοτικών τραγουδιών. Για παράδειγμα, το εξής τετράστιχο, που πλάστηκε το 1833:Άρχοντες, μεταλάβετε/και ξεμολογηθείτε κι εμάς τους μαύρους τους φτωχούς / να μας ξεφορτωθείτε."Η σάτιρα είναι νοστιμότατη και φυσικότατη" σχολιάζει ο Λασκαράτος. Με το δίκιο του.

…Τα χέρια σου ανοιχτά στον αέρα

σημαδεύονται πάνω σ’ άγριους τοίχους

που τα τραβάς

τα πόδια σου κινούνται τρέχουν πετούν

τα χέρια ανοιχτά να ματώνουν

κάθετη φιγούρα μ’ οριζόντιες πληγές

–ήξερες εσύ–

τα χείλη σου πρήζονται

μες τον άγριο άνεμο

και δεν μπορείς με τους ανθρώπους

γίνεσαι άνεμος

κι απλώνεις τα φύλλα της καρδιάς σου στην απλώστρα

φυσάει σου λένε είσαι παλαβός

μα πώς αλλιώς απαντάς και κλαις πάλι…

[Inferno, XIII] Με το θάνατο ανοίγει η ψυχή πέφτουν τα σπόρια της στη γη τα παίρνει ο άνεμος μακριά και τα σκορπίζει τα καίει ο ήλιος κι η βροχή τα μαλακώνει και τα τρώνε τα πουλιά κι ένα στον κάτω κόσμο φτάνει και φυτρώνει Στο σκοτεινό το δάσος το απέραντο βλασταίνει που δεν το φτάνει φως κι ο ήλιος δεν το βλέπει στα δέντρα ανάμεσα που βλάστησαν τα σπόρια των ψυχών που σείονται χωρίς αέρα Στον πάνω κόσμο ακούεται το θρόισμα σαν άηχος παλμός στων ζωντανών τα σπλάχνα Από τις Σπουδές στη Θεία Κωμωδία *** Χωρίς εσένα η θεότητα θα ήτανε βουβή σαν μαύρη τρύπα κλεισμένη μες στον άπειρο εαυτό της Κι εμείς άγγελοι κι άνθρωποι θα ήμασταν αγνώριστοι χωρίς την οικειότητα με το άγνωστο απ’ όπου έρχεται το νόημα σε μας Μας προφυλάσσεις απ’ την παραφροσύνη και την άνοια μας ευλογείς να πορευόμαστε ανάμεσα στη μία και την άλλη Μέγας είσαι κύριε Δικαίως εκρίθης εκκαθαριστής ουρανού και γης Από τις Σπουδές στον Χαμένο Παράδεισο

Το διαδίκτυο για μένα ήταν μια μορφή γενεθλίων για τα γραπτά μου, ένα είδος ημερολογίου και εξακολουθώ να πιστεύω ότι αυτό γέννησε ίντρικγκες και μερικά σφάλματα που δεν αποχωρίστηκα ακόμη. Με βοήθησε ωστόσο για λιγότερο από 2 έτη αυτό το blog με σχεδόν 25.000 αναγνώστες να κρίνω και να κριθώ ...ενίοτε, ως επίγονος του Οδυσσέα Ελύτη.

Ο πρώτος τίτλος της εισαγωγής ήταν από ένα ποίημα του Ν. Λαπαθιώτη "Λίγο αέρα, παρακαλώ..." και ο τωρινός, από ένα ποίημα του "εραστή" μου, "Διψάς, αγάπη μου;", χωρίς να θέλω να αλλάξω το profile, το άλλαζα κάθε φορά που άλλαζα την κρεβατοκάμαρα μου σε όρθιο index καταλογογράφησης στις παράφορες.

Μια σημείωση για τα γενέθλια μου που δεν βρίσκεται στο bio, γεννήθηκα αρχές Ιουνίου, την ίδια ημέρα που είχε γεννηθεί και η Marilyn Monroe. Έζησα κάτι έρωτες που με συντρίψανε και επισκέφτηκα από τότε πολλές φορές το Λονδίνο για να μη βλέπω φαντάσματα.

Η gallery που θα φιλοξενήσει στο μέλλον τα χειρόγραφα μου βρίσκεται στην Φρανκφούρτη.

Και αυτό το blog είχε μια συνάφεια με την παιδική μου ηλικία. Ξαναζούσα τις συστολές και την διαφάνεια. Τώρα με ξέρουν λίγο περισσότεροι από τότε.

θα ήθελα ακόμη να αφιερώσω αυτό το βιβλίο σ' όλους αυτούς που δεν θα το αγαπήσουν ποτέ!

Πιστεύω ότι ένας κύκλος έκλεισε και για το τι σελίδα θα ανοίξω τώρα, προτιμώ να μην το ξέρω ούτε εγώ...

Θα υπογράψω και θα φύγω.
Lady D(elear)

Το εικοστό έβδομο βιβλίο της σειράς “Δύο αιώνες ελληνικής ποίησης” με εισαγωγή και ανθολόγηση του έργου του Καρυωτάκη από την Άννα Αφεντουλίδου εκδίδεται από το Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος – Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, σύγχρονοι Έλληνες ποιητές ανθολογούνται και παρουσιάζουν σημαντικούς εκπροσώπους της ελληνικής ποίησης από τη μεγάλη ιστορική τομή του αγώνα της Ανεξαρτησίας έως τις απαρχές του 21ου αιώνα, επιχειρώντας ένα ανθολογικό πανόραμα της ποιητικής μας παραγωγής των διακοσίων τελευταίων ετών.