Έλενα Πέγκα

Δύο διαμερίσματα στην ίδια πολυκατοικία αλλάζουν χέρια. Εμείς από την είσοδο της πολυκατοικίας παρακολουθούμε αυτές τις τέσσερις μετακομίσεις, που η καθεμία έχει την δική της ιστορία και το δικό της θέμα. Ο γάμος, ο χωρισμός, τα γηρατειά, η μετανάστευση. Αυτό που συνδέει όλες τις ιστορίες είναι πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι αλλάζουν κατοικία με επιθυμία για καλύτερη ζωή.

Στο ΑΘΗΝΑ-ΔΕΛΧΙ-ΑΘΗΝΑ, το πρώτο μυθιστόρημα της διηγηματογράφου και θεατρικής συγγραφέως Έλενας Πέγκα, η αφήγηση ακολουθεί τρία πρόσωπα που κάνουν μαζί ένα σύντομο ταξίδι στη βόρεια Ινδία, ξεκινώντας από την Αθήνα και επιστρέφοντας σε αυτή. Ταυτόχρονα όμως συμβαίνει και ένα παράλληλο, διπλό ταξίδι, στη ζωή της κεντρικής αφηγήτριας, της Ελληνίδας που ταξιδεύει. Πρόσωπα, εικόνες και μέρη που συναντά θέτουν ερωτήματα γύρω από την ταυτότητά της, τη σχέση της με τη Δύση και την Ανατολή. Είναι το παρελθόν της προσωπικό ή συλλογικό; Τι προσέχει καθώς ταξιδεύει, όποιος και αν είναι ο λόγος της μετακίνησής της; Ποια πράγματα αναγνωρίζει ως οικεία; Φέρει το σπίτι της και το παρελθόν μαζί της; Της έδωσε το ταξίδι την αίσθηση ελευθερίας που αναζητά; Με αισθησιασμό και πυκνότητα, με στιγμές που ο λόγος εκτινάσσεται, η συγγραφέας μάς συστήνει έναν κόσμο ρευστό αλλά και ανθεκτικό, γεμάτο ανθρώπους που μετακινούνται σε μια γεωγραφία που φαντασιακά ολοένα διευρύνεται. Το γράψιμο του βιβλίου ξεκίνησε αμέσως έπειτα από ένα ταξίδι στην Ινδία. Το ταξίδι κράτησε δέκα μέρες, αλλά ήταν τόσο αποκαλυπτικό για τη συγγραφέα που εκείνη παρέμεινε σε αυτό, γράφοντας για τις επόμενες χίλιες μέρες.

Αυτό που ακούμε, αυτό που μυρίζουμε, αυτό που πιάνουμε, αυτό που βλέπουμε καθημερινά δεν είναι παρά ένα απειρο - ελάχιστο μέρος του κόσμου. Η γυναίκα αφήνει πίσω της σύζυγο, φίλους και καριέρα. Ένα απαγορευμένο πάθος την έχει εξαγριώσει. Την έχει κάνει λύκο. Η ευτυχία έχει αγριότητα. Η ηρωίδα τη διεκδικεί μαζί με τη θέση της στον κόσμο. Θα μπορούσε να είναι μια σύγχρονη Νόρα, θα μπορούσε να είναι η Ωραία του παραμυθιού. Είναι όμως η Ωραία και το Τέρας μαζί... Ποια είναι η φύση της επιθυμίας; Και ποια τα όριά της; Τι γίνεται όταν κανείς τα υπερβεί και αποφασίσει να επιστρέψει στον πρωτόγονο εαυτό του; "Μου λείπει τόσο πολύ που πονάει το σώμα μου", λέει η Γυναίκα και αφήνεται στο ένστικτο. "Να γίνω ένα ζώο, μεγάλο, δυνατό, άγριο, όλο μύες και ένστικτο". Η Έλενα Πέγκα υπογράφει μια σύγχρονη αλληγορία για τον πολιτισμό και την αγριότητα. Ένα παραμύθι με ρεαλιστικό λόγο, με καταστάσεις που θυμίζουν ιστορίες από τα δελτία ειδήσεων και θέμα τη σύγκρουση ανάμεσα στα δύο φύλλα, ανάμεσα στο εγώ και το είναι, ανάμεσα στην ανθρώπινη φύση και τις κοινωνικές συμβάσεις που την περιορίζουν. Μια διαρκής αίσθηση απειλής και αγωνίας σ’ ένα ονειρικό, σχεδόν εφιαλτικό , τοπίο καθορίζει την ατμόσφαιρα του έργου και το σκοτεινιάζει ακόμα περισσότερο. Η "Γυναίκα και ο λύκος" παρουσιάστηκε τον Μάη το 2014 στο Φεστιβάλ E'crire et mettre en sce`ne aujourd’hui στην Caen, σε σκηνοθεσία Έλλης Παπακωνσταντίνου, μετάφραση Δήμητρας Κονδυλάκη, με Γάλλους ηθοποιούς. Πρώτη παράσταση στα ελληνικά Οκτώβρης 2014, Δημήτρια 2014, Σφαγεία, Θεσσαλονίκη.

Το έργο είναι γραμμένο σαν ένα παραμύθι τύπου "Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων". Πρωταγωνιστές είναι το Αγόρι (Όγκι) που γέρασε πρόωρα και το Κορίτσι (Μπίκι) που διαρκώς διαμαρτύρεται για τον παραλογισμό του πολέμου. Η δράση ξεκινάει καθώς το Αγόρι (που είναι από τα Σκόπια) αναζητά μια διαφυγή από την πρόσφατη εξορία του στη Βιέννη, και μια περιπέτεια. Μέσα από την οθόνη της τηλεόρασης του σπιτιού του στη Βιέννη, το Αγόρι μεταφέρεται σε έναν αφηρημένο χώρο και χρόνο, ένα Βαλακανικό τοπίο ερημωμένο από τον πόλεμο. Εκεί συναντά την Μπίκι, και μαζί οι δυο τους έρχονται αντιμέτωποι με μια σειρά από πρόσωπα που επιβίωσαν από την καταστροφή. Συναντούν έναν Άγγλο ρεπόρτερ, ο οποίος δεν αναγνωρίζει πλέον τον εαυτό του μέσα στη φωτογραφία της ταυτότητάς του, έναν σκοπευτή με ένα καλάσνικοφ, ο οποίος θέλει να τους δείξει πώς να σκοτώνουν, τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, τον διευθυντή του ζωολογικού κήπου του Βελιγραδίου, την Μις Σαράγεβο 1993, ένα μέλος ανθρωπιστικής βοήθειας που μισεί την Ρωσία, και τέλος ένα μοναχικό κορίτσι που χρειάζεται τη βοήθειά τους. Τα δυο παιδιά, στην προσπάθεια τους να καταλάβουν τον πόλεμο, εισχωρούν σε ολοένα πιο σκοτεινές καταστάσεις, και χάνουν τον εαυτό τους. Το Αγόρι καταλήγει να μείνει εκεί, δεν θα επιστρέψει. Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με την "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων".

Ένας νέος άντρας από το Περιστέρι, ο Λάλο, γιος Ελληνίδας πορνοστάρ της δεκαετίας του `80, αναζητά τον Τζακ Ρίο, τον άντρα πορνοστάρ που ήταν παρτενέρ στα γυρίσματα πορνό ταινιών με τη μητέρα του, όταν αυτή ήταν έγκυος και ο Λάλο ήταν έμβρυο μέσα στην κοιλιά της. Για να βρει αυτό το εξαφανισμένο πρόσωπο ξεκινά από τη Σαρωνίδα και την κουζίνα ενός Γερμανού σκηνοθέτη, μπαίνει με ψεύτικη ταυτότητα σε κλινική της Ιταλίας, όπου νοσηλεύεται μια διάσημη Ιταλίδα πορνοστάρ, και καταλήγει στην Αμερική. Εκεί, σε ένα μπάγκαλοου έρχεται αντιμέτωπος με τον άνθρωπο πίσω από τον μύθο, που αν και μοιάζει πολύ κοινός, στα μάτια του Λάλο είναι ο πιθανός πατέρας του. Τα πρόσωπα του έργου ακολουθούν μια ανεξιχνίαστη προσωπική μοίρα. Ανάμεσά τους, ο νεαρός άντρας μοιάζει να παλεύει να προσπελάσει μια άβυσσο, ψάχνει απαντήσεις για την ύπαρξή του, καθώς αναζητά να κλείσει τους λογαριασμούς του με το παρελθόν του.

Γνωστή ως θεατρική συγγραφέας η Έλενα Πέγκα, επανέρχεται με ένα καινούργιο βιβλίο με πεζά. Πρόκειται για μια νουβέλα που αποτελείται από 36 μικρές ιστορίες, τυχαίες ή όχι συναντήσεις ανθρώπων, σε στιγμές που εκτινάσσονται. Με ερωτισμό, μουσικότητα και πυκνότητα λόγου, μας πηγαίνει με μεγάλη ελευθερία σε διάφορα μήκη και πλάτη του κόσμου, συστήνοντάς μας πρόσωπα που αποκαλύπτονται φευγαλέα, χαρακτήρες έργων και σκηνικά περιβάλλοντα χωρίς έργο. "Τώρα μοιάζει σκεφτικό το σώμα της, πολύ σοβαρό. Ήμερο, εξημερωμένο. Κατοικίδιο. Οι επιθυμίες μέσα στο σώμα γεννιούνται από τις αισθήσεις, αλλά μέσα στο μυαλό, μέσα στην ψυχή πως; Όπως η μυρωδιά της βροχής στο ποτισμένο χώμα. Και το κακό πως γεννιέται; Κατά λάθος; Από λάθος; […] Γεννιέται το κακό ή υπάρχει; Προϋπάρχει. Όπως τα ένστικτα. Όπως αυτό που πιο πολύ από κάθε άλλο προσμένουμε. Και ακόμη δεν έχει συντελεστεί. Θα γεννηθεί; Υπάρχει;" ("Γυναικείο γυμνό") "Τα σώματα στις πυκνές και συγχρόνως διάτρητες, πορώδεις ιστορίες της Πέγκα μας αποκαλύπτονται σε διάφορους χώρους, στάσεις, σχέσεις, χρόνους, ντυμένα ή γυμνά, χαλαρά ή εναγώνια, σκόρπια εκτός σχεδίου, τυχαία ερριμμένα σε έναν ολοσχερώς βιωμένο και μερικές φορές βασανισμένο αισθησιασμό, ο οποίος όμως αποδίδεται ανάλαφρα, με μικρές αδιάφορες κινήσεις, σχεδόν αφελώς. Τούτη η αφέλεια, ή μάλλον αφελής αβεβαιόητα γεννά στοιχειώδεις, και για τον λόγο αυτόν λιτές οξείες οντολογικές παρατηρήσεις. Το νέο βιβλίο της προσφέρει και πάλι μια ανίχνευση ζωής, την ψηλάφηση για ακόμη μια πρώτη φορά της ανθρώπινης εμπειρίας και σκέψης μέσα σε μια γλυκιά, γεμάτη αγάπη ερημιά και αγριότητα, σε κενά γεμάτα από την απουσία χρηστικών νοημάτων και σχημάτων, δημιουργία μιας προζωής, μιας ζωής πριν την κατακερματίσει και συγκολλήσει ο ελεγκτικός καταχρηστικός νους." Βασίλης Παπαγεωργίου