Paco Taibo Ignacio II

Οι Εκδόσεις Άγρα συμμετέχουν στην επέτειο των 50 χρόνων από το 1968, χρονιά που σημαδεύτηκε από την εξέγερση του Παρισινού Μάη, τις δολοφονίες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Ρόμπερτ Κέννεντυ, την επέμβαση των Σοβιετικών στη Πράγα, την κορύφωση του πολέμου στο Βιετνάμ και άλλα συνταρακτικά γεγονότα, με την κατάθεση του ισπανικής καταγωγής Μεξικανού συγγραφέα Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ για την εξέγερση και την καταστολή της εξέγερσης τον Σεπτέμβριο του 1968 στο Μεξικό.

Το μόνο που λειτουργεί είναι η μνήμη. Η συλλογική μνήμη. Επίσης η πιο μικρή και θλιβερή ατομική μνήμη. Έχω όμως και την υποψία πως δύσκολα επιβιώνει η μία δίχως την άλλη· ότι δεν μπορούν να πλαστούν θρύλοι χωρίς προσωπικές αφηγήσεις. Ότι τελικά δεν υπάρχουν χώρες δίχως παραμύθια με νεράιδες κάτω από τη σκιά τους.
P. I. TAIBO II

 

Σήμερα το κίνημα του ’68 είναι ένα ακόμα μεξικανικό φάντασμα, από τα πολλά αλύτρωτα και άυπνα φαντάσματα που κατοικούν στον τόπο μας : Ο άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης των αμφισβητήσεων μας, ο άγιος Τσε Γκεβάρα των συγκινήσεών μας, ο άγιος Φίλιπ Μάρλοου των ερευνών μας, η αγία Τζέην Φόντα των αγωνιών μας. Το ’68 φαίνεται ότι δεν έχει απλώς εγκατασταθεί στο εργοστάσιο νοσταλγίας που λειτουργεί μέσα στο κεφάλι μας, συγκατοικώντας με τον Λέοναρντ Κοέν και τα ποιήματα του Μπλας δε Οτέρο, αλλά επίσης φαίνεται ότι έχει παραγάγει καύσιμα επικών ποσοτήτων για να τροφοδοτήσει είκοσι χρόνια αντίστασης. Μας κράτησε πεισματάρηδες μέσα σ’ ένα έδαφος υποταγής, μας έβαλε στο στόμα το "Όχι" και το "στ’ αρχίδια μου ό,τι κι αν γίνει", εκατοντάδες φορές. Μας πρόσφερε δεκάδες φορές ανεργία, μας ανάγκασε να τριγυρίζουμε στον κόσμο πουλώντας την εργατική μας δύναμη και όσο το δυνατό μικρότερο μέρος της ψυχής μας, μας προστάτεψε από τους πειρασμούς της εξουσίας, μας απομάκρυνε από το δηλητηριώδες φίλημα του μεξικανικού κράτους. Η τουλάχιστον έφτιαξε για μας ένα αναπόφευκτο σημείο αναφοράς, χρήσιμο για την περηφάνια, την ενοχή και τη σύγκριση.
Έχω συναντήσει και κάποιους που λένε ότι όλα αυτά δεν υπήρξαν ποτέ. Μερικοί λένε ότι δεν βρίσκονταν εκεί, ότι ήταν κάποιοι άλλοι. Σ’ εμένα δεν πιάνουν τέτοιες μπούρδες. Ήμασταν εμείς, αλλά ήμασταν διαφορετικοί. Τότε ζω δεν σήμαινε θυμάμαι. Τότε ήταν πιο εύκολο το να ζεις.
Μοιραζόμασταν την αγάπη για τα σαντουιτσάδικα, την ομόφωνη ψήφο υπέρ της μίνι φούστας και το πάθος μας για τους Μπήτλς. Δεν ήμασταν οι μεν καλύτεροι από τους δε, παρότι ίσως τότε εμείς αυτό πιστεύαμε. Ήμασταν απλώς διαφορετικοί. Έβρεχε τις μέρες εκείνες και η πόλη είχε γίνει τεράστια. Εγώ ήθελα να συλλάβω το κίνημα μέσα σ’ ένα ποίημα και δεν τα κατάφερνα. Ευτυχώς άλλοι τα κατάφεραν.

"Είναι κάποιοι άνθρωποι που μοιάζουν να έχουν καταπιεί έναν άγγελο και να ταΐζουν τα δεινά τους μ' αυτό το μαγικό μείγμα πείσματος και ακεραιότητας. Προσωπικότητες που δεν ταλαντεύονται εν μέσω της καταιγίδας, που δεν αναπαύονται. Προσωπικότητες που οι χειρονομίες τους λειτουργούν στο πεδίο των αληθινών μηνυμάτων, στο πεδίο των συμβόλων". Οι δώδεκα ιστορίες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο "Αρχάγγελοι" διατρέχουν τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου των αρχών του 20ού αιώνα, εκεί όπου η επανάσταση έγραψε τη δική της ιστορία. Από την εφήμερη εμπειρία του μεξικανικού συνδικάτου ζωγράφων που δημιούργησαν το 1922 οι Ντιέγκο Ριβέρα και Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος στις απαλλοτριώσεις των Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι και του Φρανσίσκο Ασκάσο στο ταξίδι τους στο Μεξικό. Από τον αγώνα ενάντια στην ισπανική ολιγαρχία στο Ακαπούλκο, που κόστισε δύο ζωές στον Χουάν Εσκουδέρο, στην απίστευτη επιμονή του τελευταίου μαγονίστα. Από την ταραχώδη Γερμανία του 1918-1921 στα δημοσιογραφικά χρονικά της Λαρίσα Ράισνερ για την Οκτωβριανή Επανάσταση. Από τον Ραούλ Ντίας Αργουέγιες, αρχηγό του επαναστατικού κουβανέζικου στρατού που έχασε τη ζωή του για την ανεξαρτησία της Ανγκόλα, μέχρι τον Πενγκ Πάι και τον ιδιαίτερο διωγμό του κατά την κινεζική αγροτική επανάσταση. Ο Paco Ignacio Taibo II μάς αφήνει παρακαταθήκη τις ιστορίες δώδεκα αιρετικών επαναστατών ως μνήμες αντίστασης και ήττας, που θα μας οδηγήσουν ξανά και ξανά στη συνέχιση του αγώνα, έχοντας τη βεβαιότητα αυτών που κουβαλούν έναν νέο κόσμο στις καρδιές τους.

1922 : Μια πόλη του Μεξικού που η Επανάσταση την έχει αφήσει σημαδεμένη από έναν άνεμο τρέλας : στρατιωτικοί που θέλουν να γίνουν εκατομμυριούχοι, απατεώνες που ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος τους έριξε στις ακτές, πιστολάδες, πόρνες, πλούσιες χήρες, βαρόνοι του πετρελαίου διατεθειμένοι να φάνε ένα κομμάτι της χώρας, Ισπανοί μαγαζάτορες, υπνωτίστριες, ποιητές που πεθαίνουν της πείνας, νεαροί πορφιρικοί που άλλαξαν πουκάμισο, αναρχικοί, γειτονιές επικίνδυνες, κινέζικες συνοικίες, καμπαρέ τρίτης κατηγορίας, καπνιστές οπίου...1922, Πόλη του Μεξικού : Τέσσερις τυχοδιώκτες φίλοι που πήραν μέρος στα μεγάλα επαναστατικά κινήματα -ένας δημοσιογράφος που ειδικεύεται στα εγκληματολογικά, ένας δικηγόρος που η καλύτερη πελατεία του είναι οι πόρνες, ένας ποιητής δεξιοτέχνης στα διαφημιστικά σλόγκαν και σύντροφος του Πάντσο Βίγια και ένας αναρχικός συνδικαλιστής Κινέζος- συναντιούνται τα βράδια στο μπαρ του ξενοδοχείου Ματζέστικ για να παίξουν ντόμινο.Η δολοφονία ενός τρομπονίστα, η εκπαραθύρωση ενός συνταγματάρχη του στρατού, νυχτερινές ανταλλαγές πυροβολισμών, φαρμακωμένα σοκολατάκια, μια ωραία και μυστηριώδης γυναίκα θα παρασύρουν τους τέσσερις φίλους μακριά από το αγαπημένο τους ντόμινο, σε μια συνωμοσία που συνενώνει επίορκους Μεξικανούς συνταγματάρχες, Αμερικανούς γερουσιαστές και πετρελαϊκές εταιρείες.Εκτός από το επιλογικό σημείωμα της μεταφράστριας που δίνει τα ιστορικά δεδομένα του βιβλίου, ο τόμος περιέχει ένα χάρτη του Μεξικού και δύο συνεντεύξεις του Τάιμπο : στον Francois Guerif με τον τίτλο "Ο ιστορικός, από τη φύση του είναι ερασιτέχνης ιδιωτικός ντέτέκτιβ" (περ. Magazine Litteraire, τχ. 344, Ιούνιος 1996) και στο περιοδικό Les Amis de la Litterature Policiere, τχ. 42, Μάρτιος 1993.

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν τρεις αδερφοί. Ο πρώτος πήγε με τη γυναίκα του στις Ηνωμένες Πολιτείες για να τελειώσει τις σπουδές του στην ιατρική. Οι δύο άλλοι έμειναν στο Μεξικό για να ξοδέψουν τα χρήματα της πατρικής περιουσίας. Ο πατέρας πεθαίνει από καρδιακή προσβολή. Ο δευτερότοκος από τους αδελφούς βρίσκεται μαχαιρωμένος στο χωλ της πολυκατοικίας του στο Μανχάτταν. Ο μεγαλύτερος γίνεται κόσκινο από σφαίρες. Ο Βενιαμίν της οικογένειας μένει φυτό. Απομένει μια χήρα και μια σημαντική περιουσία από μαύρο χρήμα. Την περιουσία δεν μπορεί να την αγγίξει κανείς. Η χήρα πληρώνει ακριβά για να το μάθει. Ο Έκτορ Μπελασκοαράν Σάυν βρίσκεται σε μια έρημη παραλία της Σιναλόα και παρατηρεί με αφοσίωση τα σύννεφα. Έχει απομονωθεί σ' εκείνη την ερημιά προσπαθώντας να χωνέψει ότι σκότωσε έναν άνθρωπο και είναι σχεδόν αποφασισμένος να εγκαταλείψει το επάγγελμα του ντετέκτιβ. Εκεί έρχεται να τον βρει η αδερφή του για να τον πείσει να επιστρέψει στην πόλη του Μεξικού, ώστε να βοηθήσει τη χήρα φίλη της που είναι άσχημα μπλεγμένη. Αρχίζει έτσι μια πολύ βίαιη ιστορία όπου αστυνομικοί, γκανγκστερίσκοι βγαλμένοι από τον φοιτητικό υπόκοσμο από τα χρόνια του 1968 και μια συμμορία ληστών τραπεζών, πολεμούν να βάλουν στο χέρι την περιουσία που έπεσε τυχαία στα χέρια της νεαρής χήρας. Ο Έκτορ Μπελασκοαράν Σάυν είναι -όπως λέει ο Joseph Wambaugh- "ο πιο διαβολεμένος ντετέκτιβ που μπορεί να συναντήσει κανείς στις μέρες μας". Μεταφρασμένο σε αρκετές γλώσσες και μεταφερμένο στον κινηματογράφο -το 1995 από τον μεξικανό σκηνοθέτη Carlos Garcia Agraz-, το "Μερικά σύννεφα" -το τρίτο βιβλίο της σειράς του ντετέκτιβ Έκτορ Μπελασκοαράν Σάυν που κυκλοφορεί στην Ελλάδα- είναι μια ανάγλυφη και ευτράπελη περιγραφή της αστυνομικής διαφθοράς.

"Από εκεί προέρχεται όλη μου η δυσπιστία για τη μέθοδο των λογικών συμπερασμάτων. Είπα στη δικηγόρο μου να μη σε προσλάβει με καμία δύναμη αν πρώτα δεν σιγουρευτεί ότι ήσουν απολύτως παράλογος, φίλε". Ο Έκτορ ήταν πάντα ξένος, εκτός τόπου. Δεν είχε δικά του σκηνικά, είχε μόνο δανεικά σκηνικά, κατασκευασμένα ειδικά για εκείνον, έναν απελπισμένο ηθοποιό χαμένο στη μέση μιας παράστασης, στο κέντρο των σανιδιών, χωρίς σενάριο στα χέρια, χωρίς κανένα ταλέντο, χωρίς καμιά ικανότητα αυτοσχεδιασμού. Ήταν χαμένος σ'εκείνο το χωριό όπου σύμμαχοι δεν έλεγαν να φανούν και όλος ο κόσμος είχε απαντήσεις σε ανύπαρκτες ερωτήσεις. [...] Άρχιζε να χάνεται μέσα στην ομίχλη του Μεξικού, να μην αναγνωρίζει τον εαυτό του στους δρόμους. Γερνούσε, και μαζί με την ηλικία ερχόταν η αίσθηση απουσιών, πολλών μικρών αμνησιών για πράγματα που έπρεπε να ήταν σημαντικά κάποτε, αλλά είχε ξεχάσει να τα σημειώσει στην καρδιά του. Δεν ένιωθε ούτε καν θλίψη για τον εαυτό του. Άρχιζε να μοιάζει με τον άνθρωπο που γύρευε. Ήταν και οι δύο χαμένοι στον Σαν Αντρές. Δάσκαλοι απεργοί από το Νότο και τις περιοχές των Τσιάπας έρχονται στο κέντρο της Πόλης του Μεξικού. Οι αρχές έχουν συλλάβει και φυλακίσει τον ηγέτη τους Μεδάρδο Ριβέρα για τον "φόνο" ενός επαρχιακού άρχοντα. Παραποιούν και εξαφανίζουν συνειδητά τις μαρτυρίες και τα στοιχεία που αποδεικνύουν την αθωότητα του κατηγορουμένου. Και μια δραστήρια ακτιβίστρια νέα δικηγόρος, η Μαρισέλα Καλντερόν Γκαλβάν, προσλαμβάνει τον ιδιότυπο ντετέκτιβ Έκτορ Μπελασκοαράν Σάυν, ο οποίος ξεκινάει την αναζήτηση "νεκρών" που χορεύουν σε ντισκοτέκ και συζητάει στη φυλακή με τον Ριβέρα για ζητήματα περί αληθοφάνειας και παραποιημένης λογικής μέσα από τα λεγόμενα του Σέρλοκ Χολμς στις ιστορίες του Κόναν Ντόυλ, σ' ένα Μεξικό παράλογο, τραυματικό και διεφθαρμένο.