Τέχνη

Ο Νίκος Χουλιαράς ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης του οποίου έργα αποκτήσαμε για τη νεοσύστατη συλλογή μας, πριν από οκτώ, περίπου, χρόνια. Η έκθεσή του στην γκαλερί Νέες Μορφές την περίοδο εκείνη μας είχε εντυπωσιάσει βαθιά, αν και το έργο του το θαυμάζαμε χρόνια πριν. Όταν λίγο καιρό μετά, θελήσαμε να τον γνωρίσουμε, μας υποδέχτηκε στην πόρτα του σπιτιού του με μάτια χαμογελαστά. Ύστερα από λίγα μόνο, η ζεστασιά, το χιούμορ και η απλότητά του μας έκαναν να νιώσουμε φίλοι. Είναι, λοιπόν, εξαιρετικά μεγάλη χαρά και τιμή για μας να είμαστε χορηγοί σήμερα του καταλόγου της αναδρομικής έκθεσης του Νίκου Χουλιαρά στους φιλόξενους χώρους του Μουσείου Μπενάκη, συμβάλλοντας σε μια έκθεση που έπρεπε να έχει πραγματοποιηθεί καιρό τώρα. Θεωρούμε πως πέρα από την έκθεση - που για πρώτη φορά συγκεντρώνει όλες τις πτυχές του ζωγράφου, αλλά και συνθέτη, ερμηνευτή, λογοτέχνη και ποιητή Νίκου Χουλιαρά - η παρούσα έκδοση που συνοδεύει αυτή την εικαστική παρουσίαση λειτουργεί και ως πλήρης μονογραφία του έργου του: αποκαλύπτει το εύρος και τη δύναμη της ζωγραφικής του ενώνοντας προσεκτικά τα κομμάτια που αποτελούν τον ενιαίο δημιουργικό του κόσμο· παρουσιάζει τα μεγάλα γνωστά έργα του, αλλά και αποκαλύπτει ανέκδοτα έργα του ίσης σημασίας· δημοσιεύει άγνωστο αρχειακό υλικό, προϊόν πολύμηνης έρευνας, καθώς και κείμενα που γράφτηκαν πρόθυμα, και ειδικά για την περίσταση, από εκείνους που αγαπούν τον Νίκο Χουλιαρά. Πιστεύουμε πως το βιβλίο αυτό θα δώσει την ευκαιρία σε αυτούς που γνωρίζουν το έργο του αλλά και στους νεότερους, που θα έχουν τη ζηλευτή χαρά να το ανακαλύψουν τώρα, να νιώσουν σε κάθε σελίδα του το ""αεράκι"" του Νίκου Χουλιαρά.

Συνεχιστής της «εριστικής» παράδοσης ενός Λίχτενμπεργκ ή ενός Σοπενχάουερ, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν κατέχει θέση ξεχωριστή ανάμεσα στους αποφθεγματογράφους του 20ου αιώνα. Το βιβλίο αυτό περιέχει μια επιλογή από τους περιβόητους αφορισμούς του, οργανωμένη γύρω από το σημαδιακό «Νο 13»: Εξήντα πέντε θέσεις για τα βιβλία και τις πόρνες, το γράψιμο, την κριτική, τους σνόμπ και την επιτυχία. * Οι πέντε «δεκατριλογίες» του Μπένγιαμιν θέλουν να προκαλέσουν, να σκανδαλίσουν. Αν ήταν να περιγράψω τον κρίκο που τις συνέχει, θα έλεγα ότι είναι η πολεμική αιχμή. Βάλλουν κατά συναισθηματικών στερεοτύπων και οκνηρών κοινών τόπων, θέλουν να σκορπίσουν την παχύρρευστη εκείνη ομίχλη που κρύβει απ’ τα μάτια μας τα μέσα, τους σκοπούς και τα κίνητρα της γραφής και της τέχνης.

Ο τόμος περιλαμβάνει μια συνομιλία του Γιώργου Χατζημιχάλη με την επιμελήτρια Κατερίνα Κοσκινά, και τα κείμενα: Daniel Marzona: "Νοσοκομείο", Σάββας Μιχαήλ: "Collegium Nosocomium".

"Η Μπιενάλε Βενετίας, στην οποία η Ελλάδα συμμετέχει σχεδόν ανελλιπώς από το 1934, αποτελεί αναμφισβήτητα μία κορυφαία διεθνή εικαστική συνάντηση, η οποία προσφέρει μία εξαιρετική ευκαιρία συνεύρεσης και διαλόγου μεταξύ των καλλιτεχνών της διεθνούς πολιτιστικής κοινότητας.
Στη φετινή 51η Μπιενάλε η χώρα μας παρουσιάζει, σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Κατερίνας Κοσκινά, το έργο "Νοσοκομείο" του Γιώργου Χατζημιχάλη. Πρόκειται για μία εγκατάσταση μεικτής τεχνικής, που έχει επινοηθεί σαν ένας χώρος από τον οποίο απουσιάζουν τα μικρά και ασήμαντα της ζωής, ένας χώρος που παραπέμπει στην τέχνη ως θρίαμβο της ζωής επί του θανάτου. Το "Νοσοκομείο" αποτελεί το κατεξοχήν πεδίο όπου λαμβάνει χώρα η διαμάχη μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας.
Γνωστός για την ωριμότητα και το εύρος των αναζητήσεών του στον χώρο της ζωγραφικής, ο Γιώργος Χατζημιχάλης δημιουργεί έργα με έντονα κοινωνικό χαρακτήρα, τα οποία συστηματικά ερευνούν τη σχέση της τέχνης με τη συλλογική μνήμη και συνείδηση. [...]

(από τον πρόλογο του Πέτρου Τατούλη, Υφυπουργού Πολιτισμού)

Το βιβλίο είναι ένας πρακτικός οδηγός για το ντοκιμαντέρ και μία εισαγωγή στη μέθοδο του Κινηματογράφου της Παρατήρησης. Οι δημιουργοί αυτής της προσέγγισης δίνουν έμφαση στον τρόπο και όχι στο θέμα. Δε γοητεύονται από την επικαιρότητα. Αναζητούν θέματα μικρής εμβέλειας, ώστε να διηγηθούν μια οικουμενική ιστορία. Ανιχνεύουν την ποίηση σε τελετουργίες της καθημερινής συμπεριφοράς και φωτίζουν πτυχές της ανθρώπινης φύσης που πολλά ντοκιμαντέρ αγνοούν. Στρέφονται προς την αμφισημία αντί για τη βεβαιότητα, τον υπαινιγμό αντί για τη νοηματοδότηση. Θεωρούν εξίσου πραγματικό τον κόσμο του ασυνείδητου, του ονείρου και του οράματος. Η συγγραφέας προτείνει έναν τρόπο αντίληψης της πραγματικότητας που είναι πιο κοντά στην τέχνη παρά στην τεκμηρίωση.

 

Η σειρά ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚEΣ ΣΠΟΥΔEΣ φιλοδοξεί να γίνει μια βιβλιοθήκη αναφοράς για τη θεωρία και την πρακτική του κινηματογράφου, με έμφαση στις πιο πρόσφατες αισθητικές και θεωρητικές αναζητήσεις, στη σχέση τεχνολογίας και αισθητικής, καθώς και σε καινούριες προσεγγίσεις σε έργα παλαιότερων και νεότερων σκηνοθετών. E.Σ.

Όσο η ποίηση λιγοστεύει, όσο η έλλειψή της ξεραίνει τα τελευταία φύλλα που βλάσταιναν ακόμα μέσα μας, τόσο η νοσταλγία για τον ποιητή μεγαλώνει. Kι ας μην το ομολογούμε. Aς μην το ξέρουμε καν. Aυτή ακριβώς η νοσταλγία φουντώνει όλο και πιο δυνατά καθώς, βήμα προς βήμα, όλο και πιο θαμπωμένοι και με την ανάσα δύσκολη από τη συγκίνηση, ανακαλύπτουμε την άδολη και περήφανη ποίηση που ανασταίνεται μπρος στα μάτια μας μέσα από κάθε πρόταση του Nτουέντε.

Ο καλλιτέχνης Γιώργος Χατζημιχάλης ζωγράφισε 64 έργα 12χ12 εκ. βασισμένα πάνω στο πεζό ποίημα του μεγάλου υπερρεαλιστή ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκου, «Ο δρόμος» (περιέχεται στη συλλογή «Οκτάνα»). Τα έργα αυτά εκδόθηκαν σε έναν τόμο, μαζί με το κείμενο του «Δρόμου» από τις εκδόσεις Άγρα και οργανώθηκε η έκθεσή τους στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας), Αμερικής 13, Αθήνα, μεταξύ 10 Μαΐου - 20 Ιουνίου 2007.

...] Την ονομασία Αθηναϊκός Περίπατος προτείνω ως χαρακτηρισμό του νέου άξονα πρόσβασης της Ακροπόλεως με την πεποίθηση ότι είναι ο "κατ` εξοχήν" ιστορικός περίπατος της πόλης. Το εάν η ονομασία αυτή γίνει ευρύτερα αποδεκτή, θα το δείξει το μέλλον. Στην εργασία μου αυτήν παρέβλεψα τις ανάγκες των ειδικών μελετητών και δεν ακολούθησα τη συνήθειά μου να εμπλουτίζω τις μελέτες μου με αναλυτική βιβλιογραφία, σχόλια και παραπομπές. Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε όλους όσους αγαπούν την Αθήνα και τα μνημεία της. Σκοπός του δεν είναι η λεπτομερειακή επιστημονική τεκμηρίωση, αλλά η γενική ενημέρωση. Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι οι παρεχόμενες πληροφορίες δεν είναι ελεγμένες και ακριβείς, ο τρόπος διατύπωσής τους είναι ωστόσο απλουστευμένος και αυτό αποτελεί ηθελημένη επιλογή μου. Στην παρούσα δεύτερη έκδοση του "Αθηναϊκού περιπάτου" γίνεται και μνεία του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως (το οποίο εν τω μεταξύ ολοκληρώθηκε και άνοιξε τις πύλες του στο κοινό), που αποτελεί ένα νέο σημαντικό πολιτιστικό πόλο σε άμεση σχέση με το ιστορικό τοπίο και τα αρχαία μνημεία. [...]

Ο ΑΡΜΕΝΙΣΤΗΣ": Με θυμάμαι στα σπάργανα να ψελλίζω ρεμπέτικα στα σκαλιά τεμπελιάζοντας και στο βάθος τα κύματα. Η κιθάρα το πάθος μου γητεμένος απόλυτα μαθητεύω στα έντεκα στον τυφλό μου τον μέντορα. Τραγουδάκια, παιξίματα χωρισμοί και σμιξίματα ζωγραφίζω τον μύθο μου στον βυθό αρμενίζοντας. Είμαι δηλαδή του νερού παιδί μέσα μου βλέπω μονάχα θάλασσα.

Το νέο βιβλίο του ψυχαναλυτή Νίκου Σιδέρη με τίτλο "Ο ερωτισμός στην τέχνη, Εικαστικές φαντασιώσεις". Ο ερωτισμός είναι η πρώτη πατρίδα κάθε ανθρώπου. Η απαρχή κι ο τρόπος κάθε πόθου. Και οι μηχανές της ψυχής κινούνται πάντα με τη φλόγα της νοσταλγίας και του νόστου εκεί. Με όχημα, κυρίως, τις φαντασιώσεις. Η δημιουργία, πάλι, ισοδυναμεί με αναδιατύπωση της φαντασίωσης του δημιουργού στη γλώσσα μιας συγκεκριμένης τέχνης. Balthus, Goya, Schiele, Dali, Picasso είναι πέντε ξεχωριστοί ζωγράφοι, που με το έργο τους επέτρεψαν μια γεμάτη μαγεία και έκπληξη εξερεύνηση στον κόσμο του ερωτισμού: στις φαντασιωτικές του καταβολές, στην προσωπική επεξεργασία των φαντασιώσεων και στην εικαστική τους αναδιατύπωση, μέσα σε καθορισμένες ιστορικές και προσωπικές συνθήκες. Ένα ταξίδι που μιλά και για την τέχνη και για τον ερωτισμό και για τη φοβερή συνάντηση με τέτοιες τιτάνιες δυνάμεις. Συνάντηση που φέρνει την ψυχή αντιμέτωπη με απτές και ανείκαστες αλήθειες - με ρίσκο και απόλαυση.

Ποιητής, αισθητιστής και ηδονιστής, ο Charles Baudelaire ήταν επίσης ένας από τους πιο ριζοσπαστικούς κριτικούς τέχνης της εποχής του. Στο δοκίμιο αυτό εξερευνά τις έννοιες της ομορφιάς, της μόδας, του δανδισμού, τον σκοπό της τέχνης και τον ρόλο του καλλιτέχνη, με επίκεντρο το έργο ενός ζωγράφου ο οποίος, σύμφωνα με τον ίδιο, εκφράζει με τον πληρέστερο τρόπο το δράμα της σύγχρονης ζωής. To πρόσωπο που χρησιμοποιεί ως όχημα των ιδεών του είναι ο Constantin Guys (1802-1892), ένας στρατιώτης που ενεπλάκη στον "πιο ρομαντικό από τους πολέμους", τον πόλεμο για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, και αργότερα στον πόλεμο της Κριμαίας, απ’ όπου έστελνε ανταποκρίσεις σε βρετανικές και γαλλικές εφημερίδες. Εικονογράφος και έξοχος ακουαρελίστας, ο Guys (Monsieur G. στο κείμενο του Baudelaire) ήταν για εκείνον "παρατηρητής, φιλόσοφος, flaneur", ο ζωγράφος του εφήμερου, του φευγαλέου και του μεταβατικού, των κύριων χαρακτηριστικών της νεωτερικότητας, σύμφωνα με τον ποιητή. Ένα θεμελιώδες δοκίμιο για την ιστορία της τέχνης.