Ερμηνευτικά

Το "Λατινοελληνικόν Λεξικόν" του Ερρίκου Ουλερίχου (1807-1843), που υπήρξε πρώτος Καθηγητής της Ρωμαϊκής Γραμματολογίας και Αρχαιολογίας στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κυκλοφόρησε το 1843. Ο αοίδιμος Στέφανος Κουμανούδης, Καθηγητής και αυτός του ίδιου μαθήματος στο ίδιο Πανεπιστήμιο, το πλούτισε λεξιλογικά και το επανεξέδωσε τρεις φορές, το 1854, το 1864 και το 1873. Σηματοδότησε μάλιστα τις άπαξ λεγόμενες λέξεις με αστερίσκο και τις προερχόμενες από χριστιανικά κείμενα με σταυρό. Το 1884 οι καθηγητές Ιω. Πρωτόδικος και Μ. Βιαγκίνης επανεξέδωσαν το λεξικό, πλουτίζοντάς το με 5.000 νέες λέξεις.Κατά την τελευταία εικοσαετία το λεξικό επανεκδόθηκε φωτοτυπικά από τις Εκδόσεις Γρηγόρη, χωρίς τους Προλόγους και με βάση την έκδοση του 1884, και προσέθεσε ο Γεώργιος Τουρλίδης το σύντομο λεξικό των Συνωνύμων και Αντίθετων λέξεων της Λατινικής Γλώσσης. Η διόρθωση τυχόν τυπογραφικών και άλλων σφαλμάτων, η ανάγκη εκσυγχρονισμένης στην εμφάνιση τυπογραφικής σελίδας και η ανασελίδωση του Λεξικού επέβαλε την εκ νέου στοιχειοθέτηση του Λεξικού κατά την παρούσα επανέκδοσή του. [...] (από τον πρόλογο του Αντώνη Η. Σακελλαρίου)

Δια τα πολλά αυτού πλεονεκτήματα το βιβλίον τούτο τάχιστα εκτήσατο φίλους και μάλιστα εν τοις σχολίοις. Τη τετάρτη εκδόσει γενομένη κατά το 1883 ηκολούθησε μετά έτη ουχί πλήρη τέσσαρα η πέμπτη. Και επιπολαίως μόνον εάν παραβάλη την πάσαν νεωτέραν έκδοσιν προς την αρχαιοτέραν, καθορά μετά πόσης φροντίδος και επιμελείας καταγίνεται διηνεκώς ο συγγραφεύς εις την βελτίωσιν του έργου του, εις τε τας συμβουλάς των άλλων ακρόασιν παρέχων και επωφελούμενος ευσυνειδήτως τα εν τω μεταξύ δημοσιευθέντα νέα συγγράμματα."

Το Intermediate Greek-English Lexicon (Επίτομο Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής) των H. G. L. Liddell και Robert Scott, με συνεχείς ανατυπώσεις από το 1889 που πρωτοεκδόθηκε, έχει έκτοτε καταστεί στον αγγλόφωνο κόσμο το βασικότερο λεξικογραφικό έργο αναφοράς για τους μαθητές και φοιτητές που καταπιάνονται με την εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής. Πράγμα όχι τυχαίο, διότι εκπονήθηκε με σοφή σύντμηση του περίφημου αναλυτικού Greek-English Lexicon που είχαν συντάξει νωρίτερα οι σπάνιοι αυτοί ελληνιστές και λεξικογράφοι, και το οποίο, με συνεχείς επαυξημένες και βελτιωμένες εκδόσεις και ανατυπώσεις, παραμένει ως σήμερα ο βασιλιάς των λεξικών της αρχαίας ελληνικής με παγκόσμια κυκλοφορία. Χάρη στη βαθιά εξοικείωση των συντακτών της με την εκπαιδευτική παράδοση ελληνομάθειας στην Αγγλία του 19ου αιώνα, η "Επιτομή", ενώ περιορίστηκε στον περιεκτικό κανόνα των αρχαίων συγγραφέων που μελετώνται στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο, δεν παρέλειψε κανένα από εκείνα τα στοιχεία που θα ήταν χρήσιμο τόσο για τη μελέτη των αρχαίων κειμένων όσο και για την απαιτητική σύνταξη της αντίστροφης θεματογραφίας (της γραφής θέματος από τα αγγλικά προς τα αρχαία ελληνικά: Greek prose or verse composition) -η οποία αποτελεί την κορωνίδα της ελληνομάθειας στα διάσημα σχολεία και τα πανεπιστήμια της Αγγλίας. Δεν είναι ευρύτερα γνωστό ότι η μετάφραση του έργου αυτού είχε παλαιότερα απασχολήσει, σοβαρά αλλά χωρίς συνέχεια, κλασικούς φιλολόγους του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για να παρέχεται ως φοιτητικό σύγγραμμα. Και τούτο διότι ήταν κοινή η διαπίστωση ότι στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά κείμενα από το πρωτότυπο, δυστυχώς δεν εθίζονται οι μαθητές να συμβουλεύονται ένα "έγκυρο λεξικό της αρχαίας", ακόμη και για την παραμικρή λέξη ενός αρχαίου κειμένου -οσοδήποτε οικεία κι αν φαίνεται αυτή στον σημερινό Έλληνα σε πρώτο κοίταγμα. Διότι οι παγίδες αφθονούν, όπως είναι φυσικό για μια γλώσσα με γραπτή ιστορία αιώνων. Θεωρώ, λοιπόν, ευτύχημα ότι οι Εκδόσεις Πελεκάνος αποφάσισαν να επενδύσουν σοβαρούς πόρους στη μετάφραση της "Επιτομής", ανέθεσαν το έργο σε ομάδα ικανών φιλολόγων που το έφερε σε πέρας με αξιοσημείωτη επιτυχία και ακρίβεια, και το εξέδωσαν το 2007. Το ίδιο αυτό έργο επανεκδίδεται τώρα, παρά τις δύσκολες συνθήκες, με μικρή ελάφρυνση της ύλης, για να καταστεί ίσως ακόμη λειτουργικότερο. Θεωρώ ότι ένα έργο με αυτές τις προδιαγραφές και με αυτή την προϊστορία θα αποδειχτεί απολύτως απαραίτητο για την αποτελεσματική μελέτη των ελληνικών γραμμάτων -και θα προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και στην ελληνική κοινωνία γενικότερα. Ι. Ν. Καζάζης, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Το "Μικρό Ερμηνευτικό Λεξικό" της σειράς Τεγόπουλος Λεξικά περιέχει περισσότερα από 10.000 λήμματα. Δίνει απλά και κατανοητά ερμηνεύματα με παραδείγματα που αποσαφηνίζουν τις έννοιες, συνώνυμα και αντίθετα που πλουτίζουν το λεξιλόγιο του χρήστη. Σε μικρό σχήμα, τυπωμένο σε εκλεκτό χαρτί Βίβλου 50 γραμμαρίων και με πλαστικό εξώφυλλο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να χωράει στη τσάντα, να μπαίνει στην τσέπη, να εί-ναι πάνω στο θρανίο και το γραφείο, σε πρώτη ζήτηση. Πρακτικό και εύχρηστο εργαλείο δουλειάς για τον κάθε ομιλητή της ελληνικής γλώσσας

Ετυμολογία, σημασίες, χρόνοι και εγκλίσεις, συντάξεις, ομόριζα, παράγωγα, συνώνυμα, αντίθετα, χρήση στη νεοελληνική: Περιέχονται 180 ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου με τις απαντήσεις τους: Με 300 χρήσιμους πίνακες - Με όλα τα βασικά ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας. - Με τα ευχρηστότερα ανώμαλα ονόματα. - Με 300 αναλυτικούς πίνακες χρόνων και εγκλίσεων. - Με 180 ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου. - Με ετυμολογία των ρημάτων και των ονομάτων. - Με ομόρριζα και παράγωγα. - Με σύνθετα, συνώνυμα και αντίθετα. - Με παραδείγματα σύνταξης των ρημάτων. - Με νεοελληνικά ομόρριζα και παράγωγα των ρημάτων και των ονομάτων.

Στο Λεξικό τούτο θα βρουν οι μαθητές, οι υποψήφιοι τρίτης δέσμης, οι φοιτητές της φιλολογίας και όλοι οι ενδιαφερόμενοι τις βασικές και εύχρηστες λέξεις, περιφράσεις και συντάξεις της αρχαίας ελληνικής. Κάθε λήμμα συνοδεύεται με την ετυμολογία του, την κλίση του και τις κυριότερες ερμηνείες του. Περιλαμβάνονται επίσης όλοι οι χρόνοι των ανώμαλων ρημάτων, κατάλογος ανώμαλων ονομάτων με την κλίση τους, καθώς και διάφοροι ενδιαφέροντες πίνακες. Έτσι το έργο αυτό αποτελεί απαραίτητο και χρησιμότατο εργαλείο σε όλους εκείνους που μελετούν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς από το πρωτότυπο και ειδικότερα στους υποψηφίους για θεωρητικές σπουδές.

Στο μικρό αυτό λεξικό (έκδοση τσέπης) καταγράφονται οι βασικές λέξεις (περίπου 25.000) του σύγχρονου νεοελληνικού λεξιλογίου και παρουσιάζονται με συνοπτικό τρόπο τα κυριότερα χαρακτηριστικά της μορφής τους και οι σημασίες τους. Η ορθογραφία των λέξεων είναι σύμφωνη με τους κανόνες της επίσημης γραμματικής. Το λεξικό των Εκδόσεων Πατάκη είναι καρπός εργασίας ειδικευμένων λεξικογραφικών ομάδων

Ορθογραφικό, ερμηνευτικό, ετυμολογικό, συνωνύμων, αντιθέτων, κυρίων ονομάτων

Πρόκειται για ένα πλήρες, υπεύθυνο και εκσυγχρονισμένο λεξικό της δημοτικής γλώσσας. Στο έργο αυτό προβάλλεται ο λεξιλογικός πλούτος της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας, γεγονός που το καθιστά απαραίτητο για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, αλλά και για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Για κάθε λέξη αναφέρονται οι ερμηνείες της με πλήθος παραδειγμάτων των χρήσεών της, η ετυμολογία της, τα συνώνυμα, τα αντίθετα και τα παράγωγά της.[...]